Nghiên cứu và phát triển liên tục
Hội thảo tại VietShrimp 2005 cuối tháng 3/2025 ở Cần Thơ, nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước đã giới thiệu các kết quả nghiên cứu di truyền chọn tạo giống tôm. Đáng chú ý có Công ty Blue Genetics là doanh nghiệp quốc tế về di truyền cho tôm, trụ sở chính ở Pháp và đã có mặt tại nhiều quốc gia châu Âu, Mexico, Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia, Việt Nam. Hoạt động nghiên cứu phát triển di truyền và sản xuất, đồng thời quản trị và hỗ trợ dịch vụ kỹ thuật cho các công ty con trên toàn cầu. Các trung tâm nhân giống của Công ty cung cấp tôm bố mẹ và sản xuất PL tại nhiều thị trường.
Đại diện Công ty chia sẻ: “Nghiên cứu di truyền chọn giống là một quá trình nghiên cứu và phát triển liên tục, và không ngừng cải tiến để đảm bảo kết quả ổn định cho khách hàng. Hàng năm sẽ chọn thế hệ mới, đem ra thử nghiệm kiểm chứng để chọn những cá thể tốt nhất, qua đó ứng dụng công cụ di truyền và tổ chức kế hoạch phối giống. Sau cùng cho sinh sản”.
Nghiên cứu di truyền chọn giống gồm có: Quy trình chọn lọc để nghiên cứu và phát triển diễn ra đều đặn hàng năm, chọn ra một thế hệ mới mỗi năm. Mỗi thế hệ mới có yêu cầu cho năng suất tốt hơn dựa vào những tính trạng đã được lựa chọn (đề kháng tốt và/hoặc tăng trưởng nhanh) hơn các thế hệ trước đó. Đây là một quá trình không ngừng nghỉ, mà phát triển liên tục. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, công tác nghiên cứu di truyền chọn giống tôm đã liên kết sâu rộng ở nhiều quốc gia để đáp ứng nhu cầu của các thị trường. Tại hội thảo cũng giới thiệu một số dòng sản phẩm đã và đang được quốc tế phát triển để có thể tham khảo, như hai dòng đơn cử sau đây.
Dòng Golden
Phân khúc thị trường được xác định cho dòng này là đề kháng tốt, để nuôi trong môi trường có áp lực dịch bệnh cao và điều kiện môi trường khó khăn. Đặc tính chính để lựa chọn là khoẻ mạnh và đề kháng cao với dịch bệnh (Tỉ lệ sống từ 85-100%), năng suất tốt ở trại giống, đạt 300.000 Nauplii trên một con mẹ và tỉ lệ giao vĩ từ 15-20%.
Từ đó, tiêu chí lựa chọn giống: Những gia đình tôm có sức đề kháng tốt nhất, những con lớn nhất. Công cụ di truyền là thử nghiệm kiểm định, giải mã gen by CAT (50K snips) và Database INFAQUA by SYSAAF. Yêu cầu cải thiện về di truyền qua các thế hệ là phải liên tục cải thiện sự khoẻ mạnh và sức đề kháng trong các điều kiện thách thức, tăng tỉ lệ sống và cải thiện sức tăng trưởng.
Quá trình phát triển dòng Golden: Năm 2013-2019 nghiên cứu và phát triển sâu rộng để tìm ra dòng Golden, với hơn 11 dòng tham gia trong quá trình nghiên cứu. Tháng 2/2020, thương mại hóa dòng G0. Đến năm 2022 và 2023, đạt giải thưởng con giống bố mẹ tốt nhất ở Trung Quốc. Cuối tháng 7/2024, thế hệ G4 được đưa ra thị trường.
Mỗi thế hệ mới có yêu cầu cho năng suất tốt hơn dựa vào những tính trạng đã được lựa chọn
Năng suất dòng Golden đã được cải thiện theo thời gian. Chu kỳ nuôi thực hiện trong điều kiện thương mại với sự hiện diện của dịch bệnh, độ mặn từ 50-55ppm và khoảng nhiệt độ từ 23-30oC đều cho kết quả tốt.
Những ưu điểm dễ thấy của dòng này: Năng suất sản xuất Nauplii với tỉ lệ sống từ Nauplii sang tới PL cao hơn so với các dòng đề kháng khác 10-15%. Đảm bảo ao nuôi có tỉ lệ sống và sức tăng trưởng tốt, trong điều kiện môi trường có nhiều dịch bệnh. Qua thực tế, dòng sản phẩm này giúp người nuôi giảm rủi ro khi môi trường có áp lực dịch bệnh cao, nên ổn định được năng suất và lợi nhuận.
Dòng Sky
Phân khúc thị trường xác định cho dòng sản phẩm này là lớn nhanh, bền, phù hợp với môi trường có áp lực bệnh trung bình và cao, có biến động lớn về các điều kiện môi trường, phù hợp với nhiều mật độ nuôi. Đặc tính chính để lựa chọn là lớn nhanh, bền, chịu áp lực dịch bệnh tốt, năng suất đẻ đạt 300,000 Nauplii trên một con mẹ và tỉ lệ giao vĩ từ 16-24%.
Từ đó, tiêu chí chọn lọc di truyền: Những con lớn nhất, hệ gia đình khỏe mạnh nhất.
Công cụ di truyền là thử nghiệm kháng bệnh, Genotyping by CAT (50K snips) và Database INFAQUA by SYSAAF. Yêu cầu cải thiện về di truyền ở các thế hệ mới là cải thiện tăng trưởng và tốc độ lớn, cải thiện tỉ lệ sống, tiếp tục cải thiện độ khoẻ và sức bền trong môi trường khắc nghiệt.
Quá trình phát triển dòng Sky: Năm 2020, nghiên cứu chuyên sâu để tìm ra dòng sản phẩm này với sự tương tác của 3 dòng tăng trưởng và 2 dòng đề kháng. Tháng 9/2022, ra đời thế hệ đầu tiên (0) kiểu hình dòng Sky. Tháng 3/2024, PPL thế hệ 1 được phát triển ở Ấn Độ để sản xuất con bố mẹ và từ tháng 9-12/2024 thử nghiệm kiểm định trong môi trường cực kỳ thách thức, so sánh với các dòng khác trên thị trường. Tháng 12/2024, ở cuối giai đoạn thử nghiệm, dòng này cho kết quả vượt qua nhiều dòng khác về tăng trưởng và tỉ lệ sống. Tháng 1/2025, chính thức ra mắt thương mại G1 tại Ấn Độ và dự kiến tháng 12/2025 ra mắt G2.
Kết quả nuôi thực tế 100 ngày, mật độ thả giống 30-40 con/m2, trong các ao có điều kiện môi trường tối ưu và trung bình. Ở điều kiện môi trường tối ưu, quản lý an toàn sinh học tốt, không có biến động; độ mặn từ 10 - 25 ppt, nhiệt độ 30-32oC ổn định, không có bệnh; tỷ lệ tôm sống 90-100%, tăng trọng hàng tuần 2,4 – 3g/con, PCR 1,1-1,3. Ở điều kiện môi trường trung bình, kiểm soát an toàn sinh học một phần và có vài biến động; độ mặn <25 ppt, nhiệt độ 28-33oC, có vài nguồn bệnh với áp lực trung bình; tăng trọng hàng tuần 1,6 – 2,3g/con, tỷ lệ tôm sống 80-90%, PCR 1,2-1,4.
Trong hai trường hợp trên, mật độ nuôi có thể tăng lên 80-100 con/m2 hoặc cao hơn (siêu thâm canh), tuỳ thuộc vào mức độ kỹ thuật của trại (mội trường đóng, quản lý vi sinh, quy trình an toàn sinh học, lấy oxy, khả năng thay nước, hệ thống lọc, vv.). Kết quả nuôi đến nay đang đảm bảo và vẫn được nghiên cứu phát triển.
