Đột phá nhân tạo giống cá song vua

Các nhà khoa học Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III (gọi tắt Viện III) đã sản xuất thành công giống cá song vua hay còn gọi cá mú nghệ và giống lai giữa song vua và song hổ, có giá trị kinh tế cao, mở ra cơ hội phát triển nghề nuôi cá song bền vững.

Đột phá nhân tạo giống cá song vua
Tỷ lệ sống của đàn cá bố mẹ đến nay là 100%, trọng lượng đàn cá đạt từ 30 - 60 kg/con.

Hợp tác đa phương

Cá song vua là loài có tốc độ sinh trưởng nhanh, giá trị kinh tế cao nên rất tiềm năng phát triển nuôi. Tuy nhiên một trong những khó khăn để nuôi đối tượng này là chưa có cơ sở sản xuất giống ở quy mô thương mại. Nguyên nhân do thiếu kiến thức về nuôi vỗ thành thục và sinh sản của cá, tỷ lệ ấu trùng sống thấp.

Hiện nay chỉ có Đài Loan là nơi có thể sản xuất được số lượng lớn cá song vua giống. Các nơi trên thế giới trong đó có Việt Nam thường nhập cá giống nơi đây về nuôi thương phẩm. Song nhiều khi chất lượng cá giống không đảm bảo, tỷ lệ hao hụt cao.

Có thể nói cá song vua là một đối tượng ưu tiên cao đối với nhiều quốc gia. Và, việc phát triển cá song vua bền vững cũng là vấn đề ưu tiên ở nhiều quốc gia bao gồm Úc, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam. Tuy nhiên công các nghiên cứu và nghề nuôi cá song vua gặp nhiều khó khăn trở ngại do mức đầu tư cao trong việc lưu giữ và duy trì đàn cá song vua bố mẹ.

Xuất phát từ thực tế đó, dự án “Phát triển công nghệ cá song vua ở Việt Nam, Philippines và Australia” được thực hiện từ 1/1/2014 đến 31/12/2018 đã giải quyết nút thắt này bằng cách kết hợp các nguồn lực thông qua hợp tác đa phương.

Dự án do Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp quốc tế Australia (ACIAR) tài trợ. GS.TS Abigail Alizur, Đại học Sunshine Coast (Australia) làm trưởng dự án. PGS.TS Nguyễn Hữu Ninh, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III và Tiến sĩ Felix Ayson – Trung tâm Phát triển Nghề cá Đông Nam Á là điều phối viên dự án tại Việt Nam và Philippines.

TS Trương Quốc Thái, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và phát triển nuôi biển Nha Trang (Viện III), Trưởng nhóm thực hiện dự án tại Việt Nam, cho biết mục tiêu dự án phát triển công nghệ nuôi cá song vua tại 3 nước. Tuy nhiên tùy thế mạnh mỗi nước, nên mục tiêu dự án được chia ra thực hiện.

Ví dụ, Australia thực hiện liên quan thử nghiệm sản xuất hoóc môn giúp chuyển đổi giới tính cá sớm hơn và tìm tỷ lệ đực, cái khoảng bao nhiêu là phù hợp để quá trình sinh sản tốt nhất.

Còn Việt Nam và Philippines có thế mạnh về nuôi, cho nên 2 bên tập trung phát triển kỹ thuật ương nuôi, kỹ thuật cho đẻ, kỹ thuật ương nuôi ấu trùng lên cá giống.

Dự án đã hỗ trợ cho Trung tâm thu thập và nuôi dưỡng đàn cá song vua bố mẹ từ giữa năm 2016 với số lượng là 16 con (trọng lượng từ 18 - 27 kg/con). Hiện đàn cá song vua bố mẹ đang phát triển tốt trong điều kiện nuôi nhốt tại Trung tâm và đang được cho đẻ lấy trứng để ương nuôi ấu trùng. Tỷ lệ sống của đàn cá bố mẹ đến nay là 100%, trọng lượng đàn cá đạt từ 30 - 60 kg/con, tỷ lệ thành thục là 78%.  

Làm chủ công nghệ sản xuất giống

Đó là khẳng định của TS Trương Quốc Thái với Báo NNVN. Theo đó, kết quả sơ bộ việc thực hiện cho đẻ và ương nuôi ấu trùng cá song vua cho thấy tỷ lệ thụ tinh 60 - 65%, tỷ lệ nở 45 - 50% và tỷ lệ sống là 2 - 3% (đến giai đoạn cá 1 - 2cm). Các nghiên cứu này vẫn đang được triển khai để nâng cao các chỉ tiêu kỹ thuật đến khi dự án được kết thúc (tháng 9/2019).

Tuy nhiên thành công lớn trong quá trình phát triển dự án, bên cạnh xây dựng quy trình sản xuất giống cá song vua, thì Trung tâm còn sản xuất giống cá song lai theo nhu cầu thực tế người nuôi bây giờ. Đó là con lai giữa cá song vua (mú nghệ, đực) với cá song hổ hay còn gọi mú cọp (cái) nên thừa hưởng ưu thế của cá mú nghệ và cá mú cọp.

cá song vua, sản xuất giống cá, nuôi cá, cá giống, giống cá song vua

Con cá mú lai được nuôi tại trung tâm.

Hiện cá mú lai được người nuôi phát triển vùng ven biển cả nước, nhất tại Cam Ranh (Khánh Hòa) và một số tỉnh miền Nam. Cụ thể, tại Cam Ranh hiện cá mú lai đã chiếm đến 70% diện tích so với các loại cá mú cọp, cá mú đen. Có 2 hình thức nuôi cá mú lai, lồng bè và ao đìa. Thời gian thả nuôi (kích cỡ 6 - 7 phân) đến khi thu hoạch đạt trọng lượng 1kg mất khoảng 9 tháng nếu dùng thức ăn cá tạp và 10 - 11 tháng nếu nuôi bằng thức ăn viên.

“Cá song vua có tốc độ phát triển nhanh, thịt ngon, nhưng đề kháng yếu trong điều kiện khắc nghiệt, dễ bị bệnh. Còn cá mú cọp phát triển chậm, chất lượng thịt ngon, sức đề kháng cao.

Khi cho 2 đối tượng này lai với nhau sẽ cho con cá mú lai có chất lượng thịt không thay đổi, ngoại hình đẹp, vừa phát triển nhanh, vừa chống chịu tốt môi trường khắc nghiệt”, TS Trương Quốc Thái chia sẻ.

Về quy trình sản xuất ra giống cá mú lai, theo TS Trương Quốc Thái, đầu tiên tiến hành nuôi vỗ cá bố mẹ. Vào mùa sinh sản từ tháng 3 đến tháng 11 âm lịch, cá bố mẹ được kiểm tra định kỳ hàng tháng về mức độ thành thục thông qua việc thăm trứng hoặc tinh bằng ống thăm.

Nếu thấy có đực và trứng phát triển tốt, thì tiến hành tiêm hoóc môn để cho chín trứng, chín tinh. Sau đó sẽ vuốt trứng, vuốt tinh để cho thụ tinh nhân tạo.

Trứng thụ tinh sẽ được ấp trong bể. Sau đó sẽ tách trứng thụ tinh chia vào bể ương nuôi ấu trùng nhỏ, có kích thước từ 8 - 15m3.

Từ giai đoạn này (cá mới nở) đến cá đạt kích thước 6cm phải mất 2 tháng. Trong đó, ở giai đoạn dưới 25 ngày cá giống được cung cấp thức ăn chủ yếu là tảo.

Đến giai đoạn từ 25 - 30 ngày cá giống đạt kích thước từ 2 - 3cm, thì luyện thức ăn công nghiệp. Nuôi ương cá giống đến khi cá đạt kích cỡ từ 6 - 7cm thì xuất ra thị trường.

cá song vua, sản xuất giống cá, nuôi cá, cá giống, giống cá song vua

Cá mú lai có ngoại hình đẹp, vừa phát triển nhanh, vừa chống chịu tốt môi trường khắc nghiệt.

“Chúng tôi đã xây dựng được quy trình sản xuất giống cá song lai với tỷ lệ thụ tinh 80%, tỷ lệ nở 75% và tỷ lệ sống 6 - 10%. Năm 2018, số lượng cá mú lai đã được chúng tôi sản xuất khoảng 80.000 con giống (cỡ 7 - 8cm) với chất lượng con giống tốt và được bán hỗ giá cho người nuôi nhằm phát triển mạnh và bền vững nghề nuôi cá mú lai thương phẩm”, TS Trương Quốc Thái chia sẻ.

Ông Lê Kim Hòa ở thôn Tân Quý, xã Cam Thành Bắc, huyện Cam Lâm (Khánh Hòa), một người vừa sản xuất giống và nuôi cá mú lai cho biết:

Trước đây người nuôi chủ yếu nhập cá giống từ Đài Loan nhưng nhiều khi chất lượng giống không đảm bảo, khó mở rộng diện tích thả nuôi. Khoảng 2 năm trở lại đây, sau khi được Viện III chuyển giao quy trình ương cá mú lai, chúng tôi đã phát triển diện tích cá mú lai.

Về chất lượng con giống sản xuất tại chỗ tốt hơn so với nhập. Tỷ lệ sống có những nơi đạt từ 80 - 90% và hơn 90%. Đây là loại có giá trị kinh tế cao, gấp đôi so với cá chẽm.

Theo đó, cá chẽm thương phẩm bán ra từ 90 - 100 ngàn/kg, còn cá mú lai dao động từ 180 - 270 ngàn/kg, trong khi chi phí đầu tư về thức ăn là như nhau. Sau khi trừ chi phí, cá mú lai cho người nuôi lãi ít nhất 80 ngàn đ/kg.

NNVN
Đăng ngày 05/06/2019
Kim Sơ
Kỹ thuật

Những điều cần biết về bệnh đốm trắng và biện pháp phòng bệnh hiệu quả

Bệnh đốm trắng trên tôm do virus gây ra là một trong những bệnh vô cùng nguy hiểm, tỷ lệ chết của tôm lên tới 90 – 100% chỉ sau từ 3 – 10 ngày nhiễm bệnh, xuất hiện chủ yếu khi nhiệt độ xuống thấp dưới 320C.

Bệnh đốm trắng trên tôm
• 10:39 29/03/2024

Biện pháp hạ phèn hiệu quả nhanh chóng

Chắc chắn rằng việc ao nuôi bị nhiễm phèn không còn là điều quá xa lạ đối với những người nuôi trồng thủy sản. Phèn xuất hiện trong ao nuôi tôm sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất và sản lượng của vụ nuôi.

Ao nuôi tôm bị nhiễm phèn
• 10:27 28/03/2024

Tôm đang trong ao bị thối đuôi: Nguyên nhân và cách điều trị

Tôm bị thối đuôi là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp ở tôm, đặc biệt là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Bệnh có thể gây ra tỷ lệ tử vong cao, ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi.

Tôm thẻ thương phẩm
• 09:57 28/03/2024

Làm thế nào để hạn chế ốc đinh ao tôm

Ốc đinh hay còn gọi là ốc hút, có kích thước nhỏ bé chỉ từ 1cm đến 2cm. Chúng sở hữu hình dạng xoắn ốc độc đáo và thường sinh sống ở những khu vực nuôi tôm, cạnh tranh thức ăn với tôm. Vậy làm thế nào để hạn chế loài ốc này, cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé!.

Ốc đinh
• 10:06 27/03/2024

Các loài cá lóc nuôi cảnh thú vị cho người chơi cá cảnh

Trong những năm gần đây, việc nuôi cá lóc cảnh tại Việt Nam đã trở nên phổ biến hơn. Đây là loại cá săn mồi có nhiều màu sắc đẹp, mà trước đây chỉ được một số ít người chơi quan tâm.

Cá lóc cảnh
• 12:08 29/03/2024

Những điều cần biết về bệnh đốm trắng và biện pháp phòng bệnh hiệu quả

Bệnh đốm trắng trên tôm do virus gây ra là một trong những bệnh vô cùng nguy hiểm, tỷ lệ chết của tôm lên tới 90 – 100% chỉ sau từ 3 – 10 ngày nhiễm bệnh, xuất hiện chủ yếu khi nhiệt độ xuống thấp dưới 320C.

Bệnh đốm trắng trên tôm
• 12:08 29/03/2024

Công tác chuẩn bị để khởi đầu vụ nuôi mới thành công

Khi bắt đầu nuôi tôm hoặc sau mỗi kỳ thu hoạch, mọi người thường quan tâm đến việc chuẩn bị những gì để khởi đầu vụ nuôi mới thành công hơn và đạt được thuận lợi. Để bảo đảm rằng quá trình chuẩn bị ao nuôi tôm mới ít gặp rủi ro, tôm phát triển đều, cũng như để làm cho các vụ nuôi sau này trở nên dễ dàng hơn. Bài viết dưới đây sẽ trình bày những điểm cần lưu ý khi tiến hành chuẩn bị khởi đầu vụ nuôi mới cho bà con.

Tôm thẻ chân trắng
• 12:08 29/03/2024

Chuyển dịch xanh: Yêu cầu và cơ hội tăng cao với thủy sản

Ngày 28/3/2024, VCCI Cần Thơ tổ chức hội thảo “Chuyển dịch xanh: Thách thức, cơ hội cho doanh nghiệp ĐBSCL và giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp” trao đổi về những yêu cầu và cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu trong bối cảnh giảm phát thải khí nhà kính.

Thủy sản
• 12:08 29/03/2024

Chất kích thích hệ miễn dịch ở tôm

Nhắc đến tôm, có lẽ bạn chưa biết chúng là một loài động vật không có cơ quan miễn dịch. Vì vậy, việc sử dụng chất kích thích miễn dịch là biện pháp hiệu quả giúp tăng cường đề kháng cho tôm, công cụ quan trọng trong quá trình kiểm soát bệnh tôm nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 12:08 29/03/2024