Nhiều năm qua, tôm hùm là sản phẩm thủy sản mang thương hiệu có giá trị cao không chỉ ở Khánh Hòa mà còn nhiều tỉnh thành khác của nước ta. Tuy nhiên, do thị trường xuất khẩu tôm hùm bị bó hẹp nên hàng nghìn người nuôi luôn trong tâm trạng thấp thỏm vì không biết sẽ bán đi đâu, giá cao hay thấp.
Tôm hùm bông và tôm hùm xanh là hai loại tôm hùm được bà con đưa vào sản xuất nhiều nhất. Mặc dù giá thành của hai loại này không chênh nhau mấy nhưng lại đang ở hai chiều hướng khác biệt nhau.
Trong khi lượng tiêu thụ tôm hùm xanh vẫn đang ở mức ổn định thì tôm hùm bông đang có xu hướng tồn hàng.
Tôm hùm bông – đầu ra còn gặp nhiều khó khăn
Tại huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa), hàng trăm người nuôi tôm hùm đứng ngồi không yên khi tôm đến thời điểm xuất bán nhưng lại không có người mua. Người nuôi đang tồn khoảng 200 tấn tôm đã đạt kích cỡ thương phẩm nhưng chưa xuất bán được.
Do tác động của suy thoái kinh tế, việc tiêu thụ tôm hùm gặp rất nhiều khó khăn, dẫn đến giá bán liên tục giảm sâu. Hiện tôm hùm bông loại 1 (cỡ size 1kg/con trở lên) có giá 1.400.000 VND/kg, loại 2 (cỡ size từ 0,7-1kg/con) có giá 1.250.000 VNĐ/kg, loại 3 (cỡ size từ 0,4-0,7kg/con) có giá 1.150.000 VNĐ/kg.
Đa số đầu ra của tôm hùm bông là cung cấp cho Trung Quốc theo đường tiểu ngạch. Mỗi ngày có hàng chục chiếc ghe ra bè thu mua tôm để phục vụ xuất khẩu sang thị trường này. Tuy nhiên, khoảng gần 3 tháng nay, thương lái đột ngột dừng mua khiến người nuôi điêu đứng.
Thương lái cho biết, việc dừng mua tôm hùm bông là do thị trường Trung Quốc không nhập, nội địa chỉ tiêu thụ khoảng 20%. Vì vậy, hiện nay mỗi ngày trên vùng nuôi vịnh Vân Phong (Khánh Hòa) chỉ còn vài chiếc ghe ra mua tôm hùm. Không khí sôi nổi của tàu bè ngày nào ngày nay đã không còn xôm như trước.
Người nuôi tôm hùm lo lắng vì thương lái không mua. Ảnh: noichinh.vn
Việc duy trì nuôi khi tôm hùm bông đã đạt kích cỡ tiêu thụ khiến cho người nuôi phải chịu rất nhiều chi phí như tiền thức ăn, thuốc men,... Đó là chưa kể đến mùa mưa bão đang đến rất gần, có thể gây ra những thiệt hại về tài sản, người nuôi có thể không lời mà còn lỗ vốn.
Tại sao tôm hùm xanh lại có nguồn tiêu thụ tốt hơn tôm hùm bông?
Tôm hùm bông: có nhiều kích cỡ, trọng lượng trung bình từ 1kg rưỡi đến khoảng 1kg8 với chiều dài từ 30cm đến 50cm.
Vỏ có màu xanh nước biển đặc trưng, pha thêm một chút màu xanh lá. Ở đầu và gai của tôm hùm bông có những đốm màu cam. Phía 2 bên của đốt bụng thông thường sẽ có 1 hoặc 2 đốm màu trắng sáng hay màu kem, đối xứng 2 bên. Giữa các đốt bụng và vỏ lưng còn có 1 dãy ngang màu nâu đen hoặc màu đen.
Thịt của tôm hùm bông được nhận xét là loại tôm hùm ngon nhất, vì vị rất ngọt, thịt lại dai, có giá trị dinh dưỡng cao, chứa nhiều canxi và omega 3. Ăn tôm hùm bông giúp phòng ngừa các bệnh về tim mạch và cao huyết áp.
Tôm hùm xanh có kích cỡ nhỏ nhưng thịt ngon và dai. Đặc biệt ở phần đầu và lưng của tôm hùm xanh có một lớp gạch màu vàng ươm cực kỳ bổ dưỡng và ngon,ngọt.
Vỏ có màu xanh đậm rất đặc trưng pha viền trắng ở trên lưng như đúng tên gọi của nó. Thân có màu xanh lá. Xúc tu pha thêm màu hồng cánh sen đẹp mắt. Kích cỡ của tôm hùm xanh tương đối nhỏ hơn những loại tôm hùm khác.
Tôm hùm xanh tươi sống có giá rơi vào khoảng 700.000 VNĐ trở lên cho 1kg tùy vào kích cỡ tôm.
Thời gian nuôi tôm hùm xanh là từ 8 đến 10 tháng. Còn ở tôm hùm bông thời gian nuôi dài hơn, từ 12 đến 18 tháng.
Tôm hùm xanh được ưa chuộng hơn vì giá thành rẻ hơn tôm hùm bông
Thông thường, tôm hùm bông sẽ có giá cao hơn tôm hùm xanh vì tôm hùm bông có trọng lượng lớn hơn nên giá bán cũng cao hơn. Bên cạnh đó, tôm hùm bông chăm sóc khó hơn.
Giải pháp cho đầu ra tôm hùm bông
Hiện nay, phía Trung Quốc hạn chế việc nhập khẩu theo đường tiểu ngạch đối với các mặt hàng nông, lâm và thủy sản, trong đó có mặt hàng tôm hùm bông. Muốn xuất khẩu tôm hùm bông sang thị trường này cần phải xuất khẩu theo đường chính ngạch, doanh nghiệp xuất khẩu cần phải chứng minh được yêu cầu về truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Về lâu dài, để giúp đầu ra cho tôm hùm được ổn định, không phụ thuộc vào một thị trường duy nhất, các doanh nghiệp và các hộ nuôi cần phải thực hiện tốt công tác nuôi tôm hùm đúng quy hoạch.
Hiện nay, tỉnh Khánh Hòa đang xây dựng mô hình liên kết và sản xuất tôm hùm trên cơ sở triển khai dự án "Xây dựng liên kết trong sản xuất và tiêu thụ tôm hùm" do Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản (Bộ NN-PTNT) chủ trì.