Từ việc ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, đến tác động tiêu cực lên môi trường và cả giá trị thương mại của sản phẩm. Vì vậy, việc chuyển hướng sang nuôi tôm không kháng sinh đang trở thành một yêu cầu cấp bách và cần được quan tâm đúng mức.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về thực trạng sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm, những hậu quả do việc này gây ra và những giải pháp khả thi để nuôi tôm không kháng sinh.
Thực trạng sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm
Theo các số liệu gần đây, khoảng 70% trại nuôi tôm ở nước ta sử dụng kháng sinh trong quá trình nuôi để phòng và trị bệnh cho tôm. Điều này xuất phát từ nỗi lo sợ của người nuôi về dịch bệnh có thể làm giảm sản lượng hoặc mất trắng mùa vụ.
Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh một cách lạm dụng và không tuân thủ quy định đã dẫn đến tình trạng dư lượng kháng sinh trong tôm. Một nghiên cứu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho thấy, nhiều mẫu tôm xuất khẩu của Việt Nam bị phát hiện có dư lượng kháng sinh vượt mức cho phép, gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế khi bị các thị trường quốc tế từ chối.
Hậu quả của việc sử dụng kháng sinh
Dư lượng kháng sinh trong tôm không chỉ gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng mà còn tác động tiêu cực đến môi trường và hệ sinh thái. Khi kháng sinh được thải ra môi trường nước, chúng không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn ảnh hưởng đến các vi sinh vật có lợi, làm mất cân bằng sinh thái trong ao nuôi. Hơn nữa, việc lạm dụng kháng sinh còn dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh ở vi khuẩn, làm cho việc điều trị bệnh ở tôm ngày càng khó khăn hơn.
Đối với sức khỏe con người, khi tiêu thụ thực phẩm chứa dư lượng kháng sinh, chúng ta có nguy cơ phát triển các chủng vi khuẩn kháng thuốc, khiến việc điều trị các bệnh nhiễm trùng trở nên phức tạp và tốn kém hơn. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kháng kháng sinh là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe toàn cầu hiện nay.
Nuôi tôm không kháng sinh là khuyến cáo của các nước hiện nay. Ảnh: Tép Bạc
Giải pháp nuôi tôm không kháng sinh
Để hướng tới một nền nông nghiệp bền vững và an toàn, việc nuôi tôm không kháng sinh là một bước đi cần thiết. Dưới đây là một số giải pháp khả thi:
Cải thiện môi trường nuôi
Việc quản lý chất lượng nước ao nuôi là yếu tố then chốt để giảm thiểu bệnh tật ở tôm. Người nuôi cần đảm bảo nước trong ao luôn sạch, duy trì độ pH và nhiệt độ ổn định. Bên cạnh đó, việc lọc nước, thay nước định kỳ và sử dụng các hệ thống xử lý nước hiện đại sẽ giúp giảm nguy cơ bệnh tật mà không cần dùng đến kháng sinh.
Sử dụng các biện pháp sinh học
Thay vì kháng sinh, người nuôi tôm có thể sử dụng các chế phẩm sinh học như vi sinh vật có lợi, enzym hay các chiết xuất từ thảo dược. Các chế phẩm này không chỉ an toàn mà còn giúp cải thiện hệ tiêu hóa và sức đề kháng của tôm, giảm nguy cơ mắc bệnh.
Chọn giống tôm khỏe mạnh
Việc chọn giống tôm có sức đề kháng tốt, ít mắc bệnh sẽ giảm thiểu nhu cầu sử dụng kháng sinh. Hiện nay, nhiều trung tâm nghiên cứu đã và đang phát triển các giống tôm kháng bệnh, giúp người nuôi an tâm hơn trong quá trình nuôi.
Thu tôm nuôi với hình thức không dùng kháng sinh đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng. Ảnh: Tép Bạc
Quản lý thức ăn
Thức ăn cho tôm cần đảm bảo chất lượng, không chứa các chất gây hại và được bổ sung các dưỡng chất cần thiết để tăng cường sức khỏe cho tôm. Người nuôi cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về thức ăn để tránh các vấn đề về sức khỏe cho tôm.
Tăng cường giám sát và kiểm tra
Các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác giám sát, kiểm tra việc sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm. Đồng thời, cần có các biện pháp xử lý nghiêm minh đối với những trường hợp vi phạm để đảm bảo tính nghiêm túc và hiệu quả của các quy định.
Nuôi tôm không kháng sinh không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là trách nhiệm của mỗi người nuôi tôm đối với sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững của ngành nuôi trồng thủy sản. Bằng cách áp dụng các biện pháp quản lý hiện đại, sử dụng các chế phẩm sinh học và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn thực phẩm, chúng ta có thể nâng cao chất lượng tôm nuôi, mở rộng thị trường xuất khẩu và bảo vệ môi trường sống.
Hy vọng rằng, với sự nỗ lực của người nuôi tôm cùng sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng, ngành nuôi tôm nước ta sẽ ngày càng phát triển bền vững và an toàn.
