Phòng trị bệnh tổng hợp do nấm cho cá nước ngọt

Được biết, bệnh do nấm đã gây không ít thiệt hại cho nghề nuôi cá nước ngọt nước ta. Cần phải có các biện pháp phòng và trị bệnh kịp thời, mang lại hiệu quả cho người nuôi.

Cá nước ngọt. Ảnh: agri.vn
Cá nước ngọt. Ảnh: agri.vn

Một số bệnh do nấm gây ra

Hội chứng lở loét 

Hội chứng lở loét EUS (Epizootic Ulcerative Syndrome) do nhiều tác nhân kết hợp gây ra như vi rút (Rhabdovirus), vi khuẩn (Aeromonas hydrophila, Pseudomonas sp), một số ký sinh trùng đơn bào (Trichodina, Chidonella, Ichthyopthyrius, Epistylis, Henneguya...), sán lá đơn chủ (Gyrodactylus), giáp xác (Lernaea, Argulus...). 

Cá bị bệnh lở loétCá bị bệnh lở loét. Ảnh: photo-cms-baonghean.zadn.vn

Ngoài ra còn có các yếu tố môi trường bất lợi như nhiệt độ thay đổi, môi trường nước quá bẩn, sự ô nhiễm công nghiệp, thuốc trừ sâu có thể gây sốc và làm cho cá nhiễm bệnh. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã đưa ra kết luận cuối cùng về tác nhân chính gây ra bệnh và làm chết cá là một loài nấm ký sinh trong cơ (Aphanomyces sp).

Dấu hiệu nhận biết bệnh lở loét trên cá nước ngọt

- Bệnh thường xảy ra vào thời điểm giao giữa các mùa trong năm. 

- Cá mắc bệnh ăn ít hoặc bỏ ăn, chậm chạp, da xám lại, xuất hiện các vết loát hoặc các đốm đỏ ở đầu, thân, các vây và đuôi. 

- Những vết loét sẽ dần lan rộng theo thời gian và lõm sâu tới xương nhưng không gây chết cá, các cơ quan nội tạng hầu như không có gì khác thường. 

- Sau một thời gian cá bị bệnh nặng, kiệt sức và chết. 

- Thời gian phát bệnh kéo dài tùy theo loài, mùa vụ và chất lượng nước.

Bệnh nấm thủy mi

Bệnh nấm thủy mi do một số loài nấm thuộc các giống Achlya, Saprolegnia, Leptolegnia… gây ra. Các giống nấm đều có một đặc điểm chung là sợi nấm phân nhánh, cấu tạo đa bào, giữa các tế bào không có vách ngăn nên sợi nấm giống như một tế bào khổng lồ. Đường kính của sợi nấm khoảng từ 6 - 14µm và kích thước bào từ 3 - 4 x 8 - 11µm. Sợi nấm chia làm hai phần: Phần gốc bám vào tổ chức cơ của cá, phần ngọn tự do ngoài môi truờng nước. 

Cá bị bệnh nấm thủy miCá bị bệnh nấm thủy mi. Ảnh: jia.com.vn

Loại nấm này sinh sản rất nhanh vì nó sinh sôi nảy nở ở nhiều dạng. Ngoài ra chúng còn di chuyển rất nhanh nên khả năng lây lan rất cao.

Bệnh này có thể xảy ra trên tất cả các loài cá nước ngọt nên bà con cần phải hết sức cẩn thận và theo dõi. Trong các loài cá nuôi phổ biến ở Việt Nam, như cá chép, cá mè, cá trắm cỏ, cá trê, cá trôi và một số đối tượng nuôi đặc sản khác như baba, ếch,… đều có thể bị nhiễm bệnh nấm thủy mi.

Bệnh thường phát triển vào mùa có nhiệt độ thấp, đây là nhiệt độ vào mùa đông xuân, mùa thu ở miền bắc và mùa mưa ở miền Nam. Bệnh phát triển thuận lợi trong các ao nuôi có mật độ cao, nước tù bẩn, hàm lượng chất hữu cơ cao. 

Dấu hiệu nhận biết bệnh nấm thủy mi 

- Khi mới ký sinh, bằng mắt thường khó có thể quan sát thấy do sợi nấm phát triển chưa đủ nhiều, cá bắt đầu có cảm giác ngứa ngáy, ốm và đen sẫm lại. 

- Thời gian tiếp theo nấm phát triển nhiều, mắt thường có thể quan sát thấy rõ các búi nấm màu trắng trên thân cá. 

- Trứng cá bị ung, có màu trắng đục, sau thời gian ngắn các sợi nấm trắng bao phủ một phần trứng rồi đến cả quả trứng.

Phòng bệnh tổng hợp

Bệnh lở loét do nhiều tác nhân gây ra, do đó việc phòng trị bệnh vướng phải nhiều khó khăn, bệnh phát triển rộng và ở nhiều loài cá đến hiện nay vẫn chưa có biện pháp trị bệnh nào hữu hiệu, nên áp dụng biện pháp phòng bệnh tổng hợp (kiểm soát môi trường, mầm bệnh, con giống...). 

- Đầu mùa dịch nên rải vôi sống (CaO) định kỳ 2 tuần/lần xuống nơi có cá bệnh (2 kg vôi nung/100 m3 nước). 

- Dùng muối ăn (2 – 3%) tắm cho cá tầm 5 – 15 phút để khử trùng trước khi thả cá vào nuôi.

- Các nguồn thức ăn cung cấp (cỏ hay tươi sống) cho cá phải rửa sạch, nước thải ao ra ngoài đều phải khử trùng để hạn chế lây nhiễm.

- Vào mùa bệnh cần bổ sung vitamin C vào thức ăn cho cá (2g/kg trọng lượng cá) liên tục 3 ngày (2 đợt/tháng) để tăng sức đề kháng.

- Đối với bệnh nấm thủy mi nên hạn chế tối đa việc cá nuôi bị tổn thương do hoạt động đánh bắt hay do ký sinh trùng, không để cho cá bị suy nhược (điều kiện thuận lợi để nấm phát triển). 

- Nguồn nước lấy vào ao nuôi phải sạch. 

- Để trị bệnh này có các phương pháp như sử dụng dung dịch muối ăn 3% tắm cho cá 15 - 20 phút, dung dịch thuốc tím (KMnO4, nồng độ 10 - 20 g/m3) tắm từ 20 phút - 1 giờ, dùng formalin (nồng độ 200 - 250 ml/m3) tắm trong 30 phút.

Tham khảo tài liệu từ: TS. Bùi Quang Tề
Đăng ngày 24/11/2022
Nhất Linh @nhat-linh
Dịch bệnh

Ghẹ vuông chắc thịt không thua ghẹ biển!

Nếu có dịp về Năm Căn, Ngọc Hiển, Ðầm Dơi, ngoài tôm, cua, cá, sò…. thì đừng quên thưởng thức đặc sản ghẹ vuông. Ghẹ vuông chắc thịt, ngon nên được nhiều người dân địa phương, du khách cũng như thị trường tiêu thụ ưa chuộng.

Ghẹ vuông
• 11:58 07/06/2021

Ảnh đẹp thủy sản: Món ăn mang đậm nét đồng quê Việt

Ảnh đẹp thủy sản hôm nay lại mang chúng ta đến gần hơn với những món ăn gắn liền của tuổi thơ qua các nhìn ảnh vô cùng đẹp đẽ, những món ăn mà đã gắn liền với biết bao thế hệ.

Cua đồng.
• 19:49 28/05/2021

Ảnh đẹp: Loài hoa của miền sông nước

Miền Tây không chỉ có sông nước mênh mông mà cảnh sắc lại hữu tình. Kết hợp từ những loài hoa tím hồng rực rỡ hòa quyện tạo nên màu sắc của đồng bằng. Đi đâu chúng ta cũng có thể bắt gặp dễ dàng các loài hoa ấy.

Hoa sen.
• 12:13 24/05/2021

Nhật ký về quê

Quê hương là chùm khế ngọt, dù bạn có đi xa bao lâu thì quê hương cũng luôn mở vòng tay chào đón bạn quay trở về, nếu có một ngày bản thân cảm thấy mệt mỏi ở chốn sài gòn nhộn nhịp thì hãy tạm gác mọi chuyện về quê một chuyến nhé!

Tôm càng xanh.
• 13:44 20/05/2021

Phòng chống dịch bệnh thủy sản trong mùa nắng nóng

Mùa nắng nóng đang đến gần, kéo theo nguy cơ bùng phát nhiều loại dịch bệnh trên thủy sản, đặc biệt là tôm, cá nuôi nước ngọt và nước lợ. Để đảm bảo năng suất và chất lượng, người nuôi cần chủ động áp dụng các biện pháp phòng chống dịch bệnh kịp thời và hiệu quả.

Ao tôm
• 10:02 18/04/2025

Chia sẻ kinh nghiệm phân biệt và xử lý bệnh gan tụy và đường ruột ở tôm

Mặc dù không phải là chuyên gia trong lĩnh vực nuôi tôm, nhưng với sự mạnh dạn và kinh nghiệm tích lũy qua quá trình thực tiễn chẩn đoán và điều trị bệnh cho tôm, tôi xin được chia sẻ một số quan sát và kinh nghiệm cá nhân.

Bệnh tôm
• 09:46 16/04/2025

Vi bào tử trùng EHP: Hiểu để phòng trị hiệu quả

Bệnh EHP (Enterocytozoon Hepatopenaei), hay còn gọi là bệnh vi bào tử trùng EHP, một trong những mối đe dọa nghiêm trọng đối với ngành tôm.T

Tôm thẻ
• 10:09 08/04/2025

Nguyên nhân khiến tôm nuôi bị rớt

Trong quá trình nuôi tôm, nhiều bà con đã gặp tình trạng tôm rớt đáy liên tục, gây thiệt hại lớn về kinh tế. Việc tôm chết rơi rạc hoặc ốm yếu trong thời gian ngắn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiểu rõ các nguyên nhân và cách khắc phục sẽ giúp bà con giảm thiểu rủi ro, đảm bảo năng suất và lợi nhuận trong nuôi trồng.

Tôm rớt đáy
• 09:31 20/03/2025

Hướng dẫn xử lý than tổ ong dùng trong hồ cá cảnh: Tiết kiệm chi phí

Than tổ ong – vật liệu tưởng chừng chỉ dành cho bếp lửa, nay lại trở thành "trợ thủ đắc lực" trong việc lọc nước hồ cá cảnh. Với cấu trúc xốp tự nhiên, than tổ ong tạo điều kiện lý tưởng cho vi sinh vật có lợi phát triển, giúp duy trì môi trường nước trong lành cho cá. Tuy nhiên, để sử dụng hiệu quả, việc xử lý than tổ ong đúng cách là điều không thể bỏ qua.

Xi than
• 05:37 20/04/2025

Cảng biển An Thới – Nhịp sống sớm mai đậm đà hơi thở biển Phú Quốc

Khi mặt trời vừa ló rạng nơi đường chân trời, cảng biển An Thới – một trong những cảng nhộn nhịp và đặc trưng nhất của Phú Quốc – đã bắt đầu sôi động. Không cần nhiều dụng cụ, đôi khi chỉ với một tấm lưới nhỏ, người dân nơi đây đã có thể kéo lên những mẻ cá tươi rói, lấp lánh trong nắng sớm như những món quà của biển cả dành cho cư dân đảo.

Cảng biển
• 05:37 20/04/2025

Một số loài nấm dễ xuất hiện trong ao nuôi

Trong hành trình nuôi tôm, ai cũng quen với những “hung thần” như vi khuẩn Vibrio, khí độc NH₃, NO₂ hay tảo độc bùng phát. Nhưng ít ai chú ý đến một nhóm “sát thủ thầm lặng” khác – nấm thủy sinh.

Nấm ở ao nuôi
• 05:37 20/04/2025

Phòng chống dịch bệnh thủy sản trong mùa nắng nóng

Mùa nắng nóng đang đến gần, kéo theo nguy cơ bùng phát nhiều loại dịch bệnh trên thủy sản, đặc biệt là tôm, cá nuôi nước ngọt và nước lợ. Để đảm bảo năng suất và chất lượng, người nuôi cần chủ động áp dụng các biện pháp phòng chống dịch bệnh kịp thời và hiệu quả.

Ao tôm
• 05:37 20/04/2025

Cá thủy tinh: Vẻ đẹp trong suốt từ thế giới dưới nước

Trong vô số loài cá cảnh đang làm mưa làm gió trên thị trường, cá thủy tinh (Glassfish) nổi bật như một viên ngọc trai trong suốt giữa đại dương sắc màu.

Cá thủy tinh
• 05:37 20/04/2025
Some text some message..