Theo phản ánh của người dân, hằng ngày họ phải vớt ít nhất cả chục tạ ngao chết. Khi chúng tôi xuống bãi nuôi, mùi hôi tanh từ đầm ngao bốc lên nồng nặc. Anh Đặng Cường Diện ở thôn Yên Đông cho biết, nhà anh có hơn 2 ha nuôi ngao, mỗi vụ đầu tư vài trăm triệu… nhưng vụ này gần như mất trắng. Cách đây khoảng một tháng, sau trận lũ, khi nước rút đã thấy ngao trong đầm có hiện tượng chết hàng loạt. Những ngày sau số ngao chết một nhiều hơn. Anh sang các bãi khác xem cũng thấy tương tự.
"Với diện tích này mọi năm gia đình tôi thu cả trăm triệu đồng. Năm nay chỉ sau cơn lũ, ngao "thi nhau" chết khiến chúng tôi đứt từng khúc ruột”, anh Diện buồn rầu.
Cách bãi ngao nhà anh Diện không xa, anh Vũ Văn Ngự cùng đứa con trai đang cặm cụi nhặt từng con ngao chết lên thuyền mang lên bờ để đổ. Theo anh Ngự, từ đầu tháng đến nay anh không nhớ phải nhặt bao nhiêu xác ngao đổ lên bờ. Mỗi ngày ngao lại chết nhiều hơn.
Bãi nuôi này rộng hơn 4 ha đang trong vụ thu hoạch. Từ khi nước lũ về, ngao bị nước ngọt, lợ tràn vào kéo theo một lượng bùn lớn vùi lấp bãi làm cho ngao không sống được. Mấy ngày nay anh phải huy động cả chục nhân công vớt ngao chết nhưng vẫn chưa hết. Bởi không dọn sạch sẽ ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến số ngao còn lại.
Đau nhất vẫn là những hộ SX ngao giống như hộ ông Vũ Đức Hịu (thôn Đông Tân) chuyên ương giống bán cho bà con đã mất trắng khoảng 90%. Lứa ngao giống vừa rồi ông chưa kịp bán đã chết gần hết. Ông Hịu nói trong nước mắt: “Với 6 ha nuôi ngao, đến thời điểm này gần như mất hết. Ngày nắng nóng nhất cả đầm ngao cũng chỉ chết lác đác. Vậy mà chỉ sau trận nước lũ làm chúng tôi điêu đứng”.
Ông Vũ Văn Đỉnh, Phó Chủ tịch UBND xã Đa Lộc cho biết, xã có diện tích nuôi nhuyễn thể tại vùng triều là 430 ha, đến nay người dân đã đầu tư nuôi ngao 320 ha. Nguyên nhân dẫn đến ngao chết hàng loạt là do thời gian sau lũ lượng bùn từ trên thượng nguồn đổ về hạ lưu ra cửa lạch, bồi lấp các bãi nuôi từ 40 - 50 cm khiến ngao ngập bùn chết.
Ông Đỉnh tính toán: 1 ha ngao nuôi phải đổ cát mất 100 triệu đồng; giống 400 triệu; chòi canh, lưới vây, cọc… 50 triệu đồng; công bảo vệ 55 triệu đồng/năm; dầu máy… ước tính sơ bộ chi phí lên đến 600 - 700 triệu. Nếu tính thiệt hại lên tới hàng chục tỷ đồng.
“Trước tình hình trên, chúng tôi đã đề nghị UBND huyện về xem xét để có chính sách hỗ trợ bà con nuôi ngao bị thiệt hại. Vừa rồi huyện về khảo sát và có chính sách giảm 30% tiền thuê đất cho tất cả các hộ nuôi. Riêng các hộ mất trên 50%, sau khi có kết quả xác minh kiểm tra thực tế thì sẽ có chính sách miễn giảm thêm”, ông Đỉnh cho biết.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Ngọc Toản, Phó phòng Nông nghiệp huyện Hậu Lộc cho biết, ngao là loại nhuyễn thể hai mảnh sống trong môi trường nước mặn. Do ảnh hưởng của lũ, lượng bùn đổ về hạ nguồn và nước lợ tràn xuống nên không tránh khỏi thiệt hại. Bà con cần tuân thủ theo khuyến cáo của kỹ sư Phòng Nông nghiệp để từng bước khắc phục...
Cuối năm 2011, hàng chục héc ta ngao nuôi của các xã Hải Lộc, Minh Lộc, Đa Lộc... huyện Hậu Lộc cũng đã bị chết do môi trường nước ô nhiễm và mật độ nuôi quá dầy.