Tôm gai - loài mang và lây nhiễm bệnh WSSV cho tôm nuôi

Một nghiên cứu mới đây của Trương Thị Mỹ Hạnh và cộng sự đăng trên Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản số 2/2018 đã cho thấy tôm gai là vector mang WSSV và là nguồn lây nhiễm WSSV cho tôm nuôi trong ao.

Tôm gai - loài mang và lây nhiễm bệnh WSSV cho tôm nuôi
Tôm gai nhiễm virus gây bệnh đốm trắng WSSV

Vi rút đốm trắng (White Spot Syndrome Virus - WSSV), là tác nhân gây ra bệnh đốm trắng ở tôm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nghề nuôi tôm trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng. Tại Việt Nam, WSSV lần đầu tiên gây ra tình trạng tôm nuôi chết hàng loạt ở Bà Rịa - Vũng Tàu (1993) và nhanh chóng lan rộng ra nhiều tỉnh thành trải dài từ Quảng Ninh đến Cà Mau. Năm 2017 bệnh đã xuất hiện tại 281 xã, 84 huyện thuộc 26 tỉnh, thành phố trong cả nước với tổng diện tích nuôi tôm bị bệnh là 5.020 hecta. Đến nay vẫn chưa khống chế và chủ động kiểm soát được dịch bệnh sau 25 năm (1993-2018) kể từ khi bệnh đốm trắng xuất hiện, bởi khả năng lây nhiễm vi rút phức tạp cả chiều ngang (thông qua môi trường nước, thức ăn…) và chiều dọc từ tôm bố mẹ truyền sang tôm con, hơn nữa, vi rút có phổ ký chủ rộng từ các loài thuộc giáp xác (cua, Artemia, Copepod…), chân chèo đến các động vật chân đốt khác.

Hiện nay, việc kiểm soát WSSV lây truyền theo chiều dọc đã được thực hiện tốt ở các trang trại sản xuất tôm giống trên thế giới cũng như ở Việt Nam thông qua kiểm dịch tôm bố mẹ trước khi cho sinh sản. Tôm bị bệnh đốm trắng xuất hiện ở hộ nuôi chủ yếu do nhiễm bệnh theo chiều ngang, trong đó véc tơ lan truyền bệnh/vật mang đã được đánh giá có vai trò ảnh hưởng quan trọng. 

Nghiên cứu đầu tiên vào năm 1999 đã chỉ ra 3 loài tôm (tôm he - Penaeus indicus, tôm rảo - Etapenaeus ensis, tôm bạc - Metapenaeus lysianassa) ở rừng ngập mặn tỉnh Cà Mau nhiễm WSSV. Vấn đề này được đề cập đến vào năm 2010 (Macrobrachium rosenbergii (tôm càng xanh nước ngọt) nhiễm WSSV, năm 2017 (giun cát (Perinereis sp), cáy đỏ (Uca sp) và tôm càng (M. nipponense) nhiễm và lan truyền WSSV cho tôm nuôi. Trong khi đó trên thế giới đã công bố trên 150 loài . Như vậy, việc nghiên cứu tìm ra thêm các loài sinh vật mang hay véc tơ truyền WSSV là rất quan trọng và đặc biệt cần thiết ở Việt Nam.

Tôm gai là loài giáp xác phổ biến ở bãi ven cửa sông, nơi nguồn nước cấp cho vùng nuôi tôm tại Nghệ An, Nam Định và Quảng Ninh. Mục đích của nghiên cứu nhằm xác định tôm gai có phải là vector lan truyền bệnh đốm trắng ở tôm hay không. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định, nhận biết thêm loài mang WSSV và là cơ sở để kiểm soát mối nguy sinh học tiềm ẩn gây bệnh cho tôm nuôi qua phương thức lây truyền bệnh theo chiều ngang. 

tôm gai, giáp xác mamg bệnh, bệnh WSSV, bệnh trên tôm, bệnh trên tôm thẻ

Mô tả hình thái học của tôm gai. Ảnh từ nghiên cứu.

Mô tả hình thái học và định danh tôm gai bằng sinh học phân tử: ADN tôm gai được nhận dạng giống tôm Exopalaemon carinicauda (100%) với cặp mồi COI. 

Kết quả gây nhiễm cho thấy, tỷ lệ tích lũy tôm gai nhiễm WSSV là 100% sau 22 ngày theo dõi thí nghiệm. Tôm gai dương tính với WSSV (virus đã nhân lên trong tế bào tôm gai) không có biểu hiện bất thường về màu sắc, chúng vẫn bắt mồi, hoạt động bình thường, phản xạ nhanh (khi gõ tay vào thành bể, tôm nhảy lên mặt nước), cơ thể sáng màu, đường ruột đầy thức ăn.

Trong điều kiện thí nghiệm tôm gai E. carinicauda nhiễm WSSV và WSSV lan truyền từ E. carinicauda sang tôm thẻ sau 5 ngày khi được nuôi trong cùng điều kiện môi trường. Đây là nghiên cứu đầu tiên ở Việt Nam chỉ ra tôm gai, loài giáp xác mang và lan truyền WSSV sang tôm thẻ nuôi hay nói cách khác tôm gai là véc tơ lan truyền bệnh tác nhân WSSV lên tôm thẻ nuôi trong cùng môi trường nuôi nhốt.

Trong quá trình nuôi tôm, đặc biệt nuôi thâm canh việc xuất hiện loài tôm khác ngoài tôm thẻ nuôi là điều tất cả các hộ nuôi không mong muốn do chúng cạnh tranh thức ăn của tôm nuôi, là mối nguy lan truyền bệnh do virus, vi khuẩn. Loài tôm gai xuất hiện trong ao nuôi thường do hộ nuôi chưa nghiêm túc trong việc thực hiện lưới lọc trong quá trình lấy nước vào ao nuôi, do đó trứng và tôm gai con theo đó vào ao, hoặc trước khi nuôi vụ mới hộ nuôi chưa thực hiện nghiêm túc việc cải tạo ao nuôi (nền đáy, bờ bao quanh ao). Một số đặc điểm cơ bản hình thái học của E. carinicauda cần được mô tả và thông tin rộng rãi đến người nuôi/hộ nuôi là cần thiết, là cơ sở để giúp hộ nuôi nhận biết quản lý hạn chế sự xuất hiện của chúng trong ao nuôi.

Đăng ngày 18/04/2019
TH
Dịch bệnh

Ảnh hưởng của nấm đồng tiền đến năng suất nuôi tôm

Trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nghề nuôi tôm, bệnh nấm đồng tiền từ lâu đã trở thành thách thức lớn đối với người nuôi. Loại bệnh này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tôm mà còn làm suy giảm sản lượng và gây tổn thất kinh tế nặng nề, đặt ra nhiều khó khăn trong việc duy trì hiệu quả sản xuất.

Nấm đồng tiền
• 10:17 11/02/2025

Khó khăn trong việc phát triển thuốc đặc trị cho bệnh EHP

Bệnh EHP là loại vi bào tử ký sinh trong gan tụy của tôm, không chỉ gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của tôm mà còn ảnh hưởng lớn đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi. Dù đã có nhiều nghiên cứu và nỗ lực, việc phát triển thuốc đặc trị cho bệnh này vẫn gặp nhiều khó khăn.

Tôm
• 10:16 06/02/2025

Hiệu quả của các loại thuốc vi sinh trong phòng trị bệnh phân trắng ở tôm

Bệnh phân trắng là một trong những thách thức lớn đối với ngành nuôi trồng thủy sản, gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế do tỷ lệ chết cao và giảm năng suất.

Tôm phân trắng
• 11:29 05/02/2025

Tôm ruột cong: Nguyên nhân và biện pháp phòng trị

Tôm ruột cong là một trong những hiện tượng phổ biến nhưng gây không ít lo lắng cho người nuôi tôm. Khi mắc phải tình trạng này, tôm thường yếu, giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng, dễ bị bệnh, và có nguy cơ chết cao.

Tôm ruột cong
• 10:48 22/01/2025

Phê duyệt đề cương nhiệm vụ Đề án phát triển thủy sản giai đoạn 2026 - 2030

Vừa qua, UBND tỉnh Bình Định thông qua Quyết định phê duyệt đề cương nhiệm vụ Đề án phát triển thủy sản giai đoạn 2026- 2030, định hướng đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh Bình Định.

Ngư dân
• 03:38 18/02/2025

Kỹ thuật ương cá bớp giống trong bể xi măng

Cá bớp có tốc độ tăng trưởng nhanh, thịt ngon và phù hợp với cá nuôi lồng trên biển và nuôi trong ao đất. Trong giai đoạn ương giống, nhiều hộ nuôi đã áp dụng phương pháp ương cá bớp trong bể xi măng, giúp kiểm soát môi trường tốt hơn, hạn chế dịch bệnh và tăng tỷ lệ sống của cá.

Cá bóp
• 03:38 18/02/2025

Quy trình đánh giá Tôm giống Tép Bạc: Chất lượng đảm bảo từ Trại giống đến ao nuôi

Quy trình kiểm định Tôm giống theo Tiêu chuẩn Tép Bạc không chỉ dừng lại ở việc đánh giá chất lượng con giống tại trại mà còn giám sát chặt chẽ toàn bộ quá trình từ sản xuất, vận chuyển tôm giống cho tới khi đến tay người nuôi. Sự theo dõi xuyên suốt này giúp bà con an tâm hơn khi chọn giống đạt chuẩn, hạn chế rủi ro dịch bệnh và nâng cao hiệu quả nuôi trồng.

Nhá tôm
• 03:38 18/02/2025

Top 5 tỉnh có sản lượng nuôi tôm thẻ chân trắng lớn nhất Việt Nam

Tôm thẻ chân trắng là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu thủy sản mỗi năm. Với ưu thế về tốc độ tăng trưởng nhanh, khả năng thích nghi tốt và hiệu quả kinh tế cao, tôm thẻ chân trắng được nuôi rộng rãi tại nhiều tỉnh thành, đặc biệt là khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Nuôi tôm thẻ chân trắng
• 03:38 18/02/2025

Nhận biết con giống đạt chuẩn bằng mắt thường

Trong nuôi tôm, việc kiểm soát chất lượng con giống đóng vai trò then chốt, được xem là yếu tố quyết định đến 80% sự thành công của vụ nuôi. Vì vậy, việc nhận biết và lựa chọn những con giống khỏe mạnh ngay từ đầu là bước vô cùng quan trọng, giúp đảm bảo năng suất và hiệu quả của cả vụ nuôi.

Tôm giống
• 03:38 18/02/2025
Some text some message..