Tôm gai - loài mang và lây nhiễm bệnh WSSV cho tôm nuôi

Một nghiên cứu mới đây của Trương Thị Mỹ Hạnh và cộng sự đăng trên Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản số 2/2018 đã cho thấy tôm gai là vector mang WSSV và là nguồn lây nhiễm WSSV cho tôm nuôi trong ao.

Tôm gai - loài mang và lây nhiễm bệnh WSSV cho tôm nuôi
Tôm gai nhiễm virus gây bệnh đốm trắng WSSV

Vi rút đốm trắng (White Spot Syndrome Virus - WSSV), là tác nhân gây ra bệnh đốm trắng ở tôm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nghề nuôi tôm trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng. Tại Việt Nam, WSSV lần đầu tiên gây ra tình trạng tôm nuôi chết hàng loạt ở Bà Rịa - Vũng Tàu (1993) và nhanh chóng lan rộng ra nhiều tỉnh thành trải dài từ Quảng Ninh đến Cà Mau. Năm 2017 bệnh đã xuất hiện tại 281 xã, 84 huyện thuộc 26 tỉnh, thành phố trong cả nước với tổng diện tích nuôi tôm bị bệnh là 5.020 hecta. Đến nay vẫn chưa khống chế và chủ động kiểm soát được dịch bệnh sau 25 năm (1993-2018) kể từ khi bệnh đốm trắng xuất hiện, bởi khả năng lây nhiễm vi rút phức tạp cả chiều ngang (thông qua môi trường nước, thức ăn…) và chiều dọc từ tôm bố mẹ truyền sang tôm con, hơn nữa, vi rút có phổ ký chủ rộng từ các loài thuộc giáp xác (cua, Artemia, Copepod…), chân chèo đến các động vật chân đốt khác.

Hiện nay, việc kiểm soát WSSV lây truyền theo chiều dọc đã được thực hiện tốt ở các trang trại sản xuất tôm giống trên thế giới cũng như ở Việt Nam thông qua kiểm dịch tôm bố mẹ trước khi cho sinh sản. Tôm bị bệnh đốm trắng xuất hiện ở hộ nuôi chủ yếu do nhiễm bệnh theo chiều ngang, trong đó véc tơ lan truyền bệnh/vật mang đã được đánh giá có vai trò ảnh hưởng quan trọng. 

Nghiên cứu đầu tiên vào năm 1999 đã chỉ ra 3 loài tôm (tôm he - Penaeus indicus, tôm rảo - Etapenaeus ensis, tôm bạc - Metapenaeus lysianassa) ở rừng ngập mặn tỉnh Cà Mau nhiễm WSSV. Vấn đề này được đề cập đến vào năm 2010 (Macrobrachium rosenbergii (tôm càng xanh nước ngọt) nhiễm WSSV, năm 2017 (giun cát (Perinereis sp), cáy đỏ (Uca sp) và tôm càng (M. nipponense) nhiễm và lan truyền WSSV cho tôm nuôi. Trong khi đó trên thế giới đã công bố trên 150 loài . Như vậy, việc nghiên cứu tìm ra thêm các loài sinh vật mang hay véc tơ truyền WSSV là rất quan trọng và đặc biệt cần thiết ở Việt Nam.

Tôm gai là loài giáp xác phổ biến ở bãi ven cửa sông, nơi nguồn nước cấp cho vùng nuôi tôm tại Nghệ An, Nam Định và Quảng Ninh. Mục đích của nghiên cứu nhằm xác định tôm gai có phải là vector lan truyền bệnh đốm trắng ở tôm hay không. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định, nhận biết thêm loài mang WSSV và là cơ sở để kiểm soát mối nguy sinh học tiềm ẩn gây bệnh cho tôm nuôi qua phương thức lây truyền bệnh theo chiều ngang. 

tôm gai, giáp xác mamg bệnh, bệnh WSSV, bệnh trên tôm, bệnh trên tôm thẻ

Mô tả hình thái học của tôm gai. Ảnh từ nghiên cứu.

Mô tả hình thái học và định danh tôm gai bằng sinh học phân tử: ADN tôm gai được nhận dạng giống tôm Exopalaemon carinicauda (100%) với cặp mồi COI. 

Kết quả gây nhiễm cho thấy, tỷ lệ tích lũy tôm gai nhiễm WSSV là 100% sau 22 ngày theo dõi thí nghiệm. Tôm gai dương tính với WSSV (virus đã nhân lên trong tế bào tôm gai) không có biểu hiện bất thường về màu sắc, chúng vẫn bắt mồi, hoạt động bình thường, phản xạ nhanh (khi gõ tay vào thành bể, tôm nhảy lên mặt nước), cơ thể sáng màu, đường ruột đầy thức ăn.

Trong điều kiện thí nghiệm tôm gai E. carinicauda nhiễm WSSV và WSSV lan truyền từ E. carinicauda sang tôm thẻ sau 5 ngày khi được nuôi trong cùng điều kiện môi trường. Đây là nghiên cứu đầu tiên ở Việt Nam chỉ ra tôm gai, loài giáp xác mang và lan truyền WSSV sang tôm thẻ nuôi hay nói cách khác tôm gai là véc tơ lan truyền bệnh tác nhân WSSV lên tôm thẻ nuôi trong cùng môi trường nuôi nhốt.

Trong quá trình nuôi tôm, đặc biệt nuôi thâm canh việc xuất hiện loài tôm khác ngoài tôm thẻ nuôi là điều tất cả các hộ nuôi không mong muốn do chúng cạnh tranh thức ăn của tôm nuôi, là mối nguy lan truyền bệnh do virus, vi khuẩn. Loài tôm gai xuất hiện trong ao nuôi thường do hộ nuôi chưa nghiêm túc trong việc thực hiện lưới lọc trong quá trình lấy nước vào ao nuôi, do đó trứng và tôm gai con theo đó vào ao, hoặc trước khi nuôi vụ mới hộ nuôi chưa thực hiện nghiêm túc việc cải tạo ao nuôi (nền đáy, bờ bao quanh ao). Một số đặc điểm cơ bản hình thái học của E. carinicauda cần được mô tả và thông tin rộng rãi đến người nuôi/hộ nuôi là cần thiết, là cơ sở để giúp hộ nuôi nhận biết quản lý hạn chế sự xuất hiện của chúng trong ao nuôi.

Đăng ngày 18/04/2019
TH
Dịch bệnh

Nấm đồng tiền xuất hiện trên nhá tôm: Nhận biết và cách xử lý

Nấm đồng tiền hay còn gọi là nấm chân chó, theo cách gọi dân gian của người nuôi, thực chất là một loại địa y chứ không đơn thuần là một loại nấm. Nấm đồng tiền có mùi tanh nồng, thường xuất hiện trong các ao nuôi tôm lâu năm, bám chặt vào nhá cho ăn, bạt, đất, đá và các dụng cụ trong ao gây nhiều khó khăn cho người nuôi.

Nấm đồng tiền
• 11:01 17/12/2024

Không nên tin tưởng sản phẩm quảng cáo "trị dứt điểm EHP"

Hiện nay, nhiều người nuôi tôm đang đối mặt với những lời quảng cáo đầy hứa hẹn về các sản phẩm “trị dứt điểm EHP”.

EHP trên tôm
• 11:00 16/12/2024

EHP: Cơn ác mộng của người nuôi tôm

Trong những năm gần đây, ngành nuôi tôm đã đối mặt với nhiều thách thức, trong đó EHP (Enterocytozoon hepatopenaei) đã nổi lên như một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất.

Tôm bệnh EHP
• 09:50 12/12/2024

Hạn chế thiệt hại từ EHP trong nuôi tôm

Bệnh do ký sinh trùng Enterocytozoon hepatopenaei (EHP) là một trong những thách thức lớn đối với ngành nuôi tôm hiện nay.

Tôm EHP
• 09:51 10/12/2024

Lipid sinh học của tôm: Một kho báu dinh dưỡng

Các thành phần lipid trong tôm là cực kỳ phong phú và có thể mang lại lợi ích về sức khỏe. Một bài đánh giá khoa học do các nhà nghiên cứu từ Đại học Democritus công bố đã đi sâu vào thành phần lipid của nhiều loài tôm khác nhau, tập trung vào lợi ích sức khỏe tiềm năng của các hợp chất hoạt tính sinh học của chúng. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Marine Drugs của MDPI, giải thích cách các lipid này có thể góp phần phòng ngừa và điều trị các bệnh mãn tính, bao gồm các rối loạn tim mạch, tiểu đường, bệnh thoái hóa thần kinh và ung thư.

Lipid
• 04:28 14/01/2025

Cập nhật thị trường thủy sản qua top 6 các website uy tín dưới đây

Trong ngành nuôi trồng và kinh doanh thủy sản, việc cập nhật thông tin giá cả thị trường không chỉ giúp người nông dân đưa ra quyết định hợp lý mà còn hỗ trợ các doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động sản xuất, xuất khẩu. Nhưng làm thế nào để tìm được nguồn thông tin đáng tin cậy? Bài viết này sẽ giới thiệu đến 6 website uy tín nhất giúp bà con dễ dàng cập nhật giá thủy sản mới nhất và chính xác nhất tại Việt Nam.

Tôm thẻ chân trắng
• 04:28 14/01/2025

Xuất khẩu tôm 2024: Hành trình giữ vững vị thế ngành tôm Việt Nam

Năm 2024, ngành tôm Việt Nam vẫn kiên cường duy trì vị thế xuất khẩu mặc dù phải đối mặt với nhiều thách thức. Từ việc phục hồi nhu cầu tại các thị trường lớn đến những chiến lược phát triển bền vững, cùng khám phá hành trình đầy thách thức nhưng cũng đầy tiềm năng của ngành tôm Việt Nam.

Tôm
• 04:28 14/01/2025

Bảo vệ cá nuôi trước thời tiết chuyển biến lạnh

Thời tiết lạnh thường đem đến nhiều thách thức cho việc nuôi cá. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của cá mà còn tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp những biện pháp hiệu quả giúp bảo vệ cá nuôi trước thời tiết lạnh.

Cá nuôi
• 04:28 14/01/2025

Các đặc điểm cần lưu ý khi chọn tôm giống

Việc chọn tôm giống chất lượng là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đảm bảo thành công. Tôm giống khỏe mạnh sẽ giúp giảm thiểu rủi ro bệnh tật, tăng tỷ lệ sống sót và cải thiện năng suất ao nuôi. Tuy nhiên, để chọn được tôm giống đạt tiêu chuẩn, người nuôi cần nắm rõ một số đặc điểm quan trọng.

Tôm giống
• 04:28 14/01/2025
Some text some message..