Trung Quốc đẩy mạnh xuất khẩu cá da trơn để thay thế thị phần của Mỹ

Sụt giảm sản lượng cá da trơn của Mỹ khiến XK cá của nước này không đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ của các nước có truyền thống NK từ Mỹ. Trung Quốc sẽ tận dụng cơ hội này để tăng cường XK sang các nước Đông Âu, Mexico, Nga, các nước Trung Đông, Châu Phi và Nam Mỹ.

Trung Quốc sản xuất 150.000 – 200.000 tấn cá da trơn/năm, trong đó tiêu thụ cá sống đạt 100.000 tấn. XK cá da trơn nước này đang phải đối mặt với những trở ngại rất lớn do Mỹ thắt chặt quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm, suy thoái kinh tế toàn cầu và hàng rào bảo hộ ngành cá da trơn nội địa của Mỹ. Do đó, Trung Quốc sẽ chuyển sang khai thác các thị trường tiêu thụ cá da trơn khác.

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng khai thác nhu cầu tại thị trường trong nước nhằm giảm bớt sự bấp bênh về giá và tăng chi phí sản xuất. Thách thức lớn nhất của các nhà chế biến là nắm bắt nhu cầu tiêu thụ để khai thác thị trường nội địa, sao cho cá da trơn có thể xâm nhập vào thị trường thành công như mặt hàng cá tuyết trước đó. Ngành cá da trơn cần đáp ứng yêu cầu của nhiều đối tượng người tiêu dùng khác nhau.

Các nhà nghiên cứu cũng kêu gọi xây dựng tiêu chuẩn cho ngành chế biến cá da trơn, tập trung vào kiểm soát các vi khuẩn và chất kim loại nặng trong sản phẩm. Ngoài ra cần quan tâm đến chế biến dầu cá, dầu gan cá từ phụ phẩm như da, xương, nội tạng cá.

Báo cáo cũng phân tích những vấn đề của các trại nuôi cá Trung Quốc. Các trại nuôi thường có tỷ lệ nhiễm bệnh dịch cao do có quy mô nhỏ, mật độ nuôi cao và thiếu tiêu chuẩn nuôi.

Trung Quốc bắt đầu NK cá da trơn từ Mỹ năm 1984, chế biến tái XK từ năm 1987 và bắt đầu nuôi loài này trên quy mô cả nước năm 1988. Năm 1993, Trung Quốc bắt đầu nuôi cá lồng và nuôi quy mô lớn vào năm 2003. Năm 2000, Trung Quốc bắt đầu XK cá sang thị trường Mỹ.

Ngành cá da trơn Trung Quốc cần coi an toàn thực phẩm là chìa khóa để phát triển trong tương lai. Người nuôi lẫn nhà chế biến cần quan tâm đến vấn đề này để xây dựng thương hiệu toàn cầu cho cá da trơn. Vấn đề an toàn thực phẩm lên tới đỉnh điểm khi Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cảnh báo cá da trơn NK từ Trung Quốc nhiễm chất malachite green và crystal violet năm 2007. Thị trường Mỹ đã tiến hành kiểm tra tự động lô hàng cá NK từ Trung Quốc và chỉ cho thông quan nếu đáp ứng yêu cầu. Khó khăn này khiến XK cá da trơn của Trung Quốc giảm mạnh.

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), năm 2012, ước tính Trung Quốc sản xuất được 610.000 tấn cá, tăng so với 598.000 tấn năm 2011 do tăng tiêu thụ nội địa. Tuy nhiên, sản lượng nuôi phục vụ XK vẫn chưa đáp ứng được những quy định NK của Mỹ. Theo các nhà nghiên cứu Trung Quốc, cá da trơn nước này có chất lượng thịt tốt, ít xương, hàm lượng protein cao và là một trong những loài thủy sản có quy mô chế biến lớn.

Các nhà máy chế biến của Trung Quốc đang phải cạnh tranh gay gắt với cá tra của Việt Nam và thách thức lớn nhất đối với Trung Quốc là vấn đề ô nhiễm nguồn nước nuôi cá.