Bệnh tôm bông do ký sinh trùng đơn bào Perezia sp

Trong nghiên cứu này, Jee Eun Han và cộng sự 2019 đã mô tả 1 loài ký sinh trùng đơn bào (microsporidia) gây ra bệnh tôm bông CSD trên tôm từ Madagascar, Mozambique và Ả Rập Saudi ở khu vực Biển Đỏ-Ấn Độ Dương.

Bệnh tôm bông - cotton shrimp disease. Ảnh: tapatalk.com

Một trong những bệnh do ký sinh trùng nguy hiểm ảnh hưởng đến nuôi tôm là bệnh tôm bông  “cotton shrimp disease” (CSD) và các tác nhân gây bệnh liên quan đến bệnh này là các ký sinh trùng đơn bào được tìm thấy trong năm chi bao gồm Pleistophora, Thelohania, Perezia, Agmasoma và Ameson.. Microsporidia là ký sinh trùng nội bào bắt buộc trong một loạt các vật chủ, từ động vật không xương sống đến con người. Nghiên cứu về microsporidia đã tập trung nhiều hơn vào các vật chủ trên cạn, nhưng khoảng 50% các loài microsporidia đã biết lây nhiễm các vật chủ dưới nước như động vật giáp xác và cá. Những bệnh nhiễm trùng microsporidian của vật chủ thủy sinh được coi là mối nguy tiềm ẩn đối với sức khỏe cũng như rủi ro kinh tế trong nuôi trồng thủy sản. Ký sinh trùng đơn bào đơn bào gọi là microsporidian- một động vật nguyên sinh ảnh hưởng đến cấu trúc cơ bắp của tôm.

Theo kết quả kiểm tra trình tự nucleotide trên tổng cộng có 298 mẫu tôm biểu hiện các dấu hiệu lâm sàng của CSD đã được gửi từ Madagascar, Mozambique và Ả Rập Saudi tới Phòng thí nghiệm bệnh lý nuôi trồng thủy sản tại Đại học Arizona trong khoảng thời gian vài năm có 94% nhận dạng với trình tự SSU rDNA của Pleistophora  sp. lây nhiễm Penaeus setiferus và 93% danh tính của một loại vi khuẩn không xác định được từ Metapenaeus joeri . Năm 2002, Pleistophora  sp. từ P. setiferus được xác định lại là Perezia nelsoni bằng các kiểm tra hình thái. Do đó, dựa trên thông tin trình tự, hiện tại chúng tôi coi microsporidium mới được xác định thuộc về chi Perezia , và sẽ gọi nó là Perezia  sp.

Bệnh tôm bông ảnh hưởng đến hương vị và hình dáng của tôm bị nhiễm bệnh do đó làm giảm giá trị thương phẩm. Những ký sinh trùng này chủ yếu lây nhiễm vào cơ bắp tôm, làm cho các vùng cơ bị ảnh hưởng có màu trắng hoặc mờ. Tôm bị nhiễm bệnh nhẹ có thể quan sát được và hành vi bình thường, nhưng nhiễm trùng nặng khiến tôm không thể bán được hoặc không ăn được. Ở tôm, sự xuất hiện màu trắng đục của cơ chủ yếu liên quan đến nhiễm trùng microsporidian. Tuy nhiên, các tác nhân gây bệnh khác như tảo đơn bào 2 roi, vi khuẩn hoặc virus, cũng có thể liên quan đến bệnh này.

Trong tôm và các loài giáp xác khác, ký sinh trùng Perezia spp. phá hủy các cơ và dần dần thay thế hệ cơ bằng các khối của giai đoạn phát triển ký sinh và bào tử. Ở giai đoạn cuối của nhiễm trùng, ký sinh trùng có thể xâm chiếm các mô và cơ quan khác - chẳng hạn như tế bào cơ tim, tế bào biểu mô và mô liên kết của tuyến râu - trong cùng một con tôm. Nhiễm trùng ảnh hưởng chủ yếu đến gan tụy và cơ bắp, ở mức độ nghiêm trọng tương ứng với các cấp độ khác nhau, từ G1 đến G4.

Các bào tử trưởng thành đã được nhìn thấy trong số các sợi cơ xương (Hình 1A, B), và các giai đoạn tiền bào tử và bào tử trong biểu mô của ống gan tụy bị nhiễm bệnh(Hình 1C, D). Trong trường hợp nhiễm trùng nặng, bào tử cũng được quan sát trong các tế bào biểu mô của sợi mang (Hình.1E, F), sợi cơ tim (Hình 1G) và tế bào nhu mô của cơ quan bạch huyết (Hình 1H). Các bào tử lan rộng khắp cơ thể ở giai đoạn nhiễm trùng tiên tiến có thể bắt nguồn từ nhiễm trùng cơ bắp: cơ bắp dần xấu đi và bào tử bị ô nhiễm các mô xung quanh. Ngoài ra, hầu hết các trường hợp (90 phần trăm) của bệnh tôm bông đều đi kèm với nhiễm trùng thứ cấp (mầm bệnh cơ hội) do Zoothamnium sp. hoặc Epistylis sp., điều này chỉ ra rằng động vật mắc bệnh microsporidiosis có lẽ yếu và dễ bị nhiễm trùng thứ cấp. 

Hình 1: Các tổn thương đại diện đặc trưng của bệnh gây ra bởi microsporidian được tìm thấy ở tôm he từ Madagascar, Mozambique và Ả Rập Saudi. (A, B) Các bào tử trưởng thành ở giữa các sợi cơ; (C, D) tiền bào tử (mũi tên) và giai đoạn bào tử (đầu mũi tên) trong các tế bào biểu mô ống gan tụy (hình nhỏ cho thấy các tế bào bong tróc); (E, F) tích lũy tế bào chất của các bào tử trưởng thành trong các tế bào biểu mô sợi mang; (G) bào tử trưởng thành trong các sợi cơ tim; (H) các tế bào nhu mô của các ống cơ quan bạch huyết.

Chuẩn đoán

Bệnh được phát hiện bằng phương pháp mô bệnh học, và phương pháp PCR và lai tại chỗ.

Nhiễm trùng microsporidian được xác nhận bằng phân tích mô bệnh học và ký sinh trùng được xác định là Perezia sp. Ngoài ra, chúng tôi đã phát triển các xét nghiệm ISH và PCR có khả năng phát hiện ký sinh trùng này. Những phương pháp này có thể giúp các nhà sản xuất tôm trong chẩn đoán và quản lý bệnh tôm bông gây ra bởi ký sinh trùng Perezia  sp.

Bệnh tôm bông CSD gây ra bởi Perezia  sp. dường như được lan truyền trên một số quốc gia nuôi tôm, bao gồm Madagascar ,Mozambique, Ả Rập Saudi (nghiên cứu hiện tại), Hoa Kỳ và Nhật Bản (chưa được nghiên cứu đầy đủ).

Chưa có biện pháp phòng trị

https://www.aquaculturealliance.org

1. bệnh tôm
2. bệnh tôm bông
3. bệnh ký sinh trùng
4. bệnh ký sinh trùng trên tôm