Bệnh nhiễm trùng ống tiêu hóa trên hàu phẳng

Nhiễm trùng Marteilia refringens là một trong số các bệnh nhiễm trùng có thể dễ dàng gây chết ở hàu. Ngoài ra loài ký sinh trùng này cũng được báo cáo gây bệnh ở các loài hai mảnh khác như nghêu Solen marginatus và ngao Chamelea gallina (Lopes-Flores et al. 2008) và vẹm Xenostrobus securis (Pascual et al. 2010).

Trong nội dung trình bày của bài viết này, chúng tôi tập trung vào việc trình bày các triệu chứng và các phòng trị bệnh trên hàu phẳng, cung cấp thông tin cho người nuôi để kịp thời xử lý khi vùng nuôi hàu bị nghi nhiễm hoặc bị nhiễm.

Marteilia refringens là một loại ký sinh trùng thuộc chi Phyum Paramyxea , là nguyên nhân gây cho bệnh “marteiliosis” ở hàu phẳng (Ostrea edulis).

5 “plasmodia” của Marteilia refringens được phát hiện trong biểu mô ống tiêu hóa của một con hàu phẳng Ostrea edulis (nhuộm H & E).

Có 2 loại M. refringens đã được xác định dựa trên sự khác biệt về vùng ITS của bộ gen (Le Roux et al. 2001) là loại O (thường được phát hiện ở hàu phẳng) và loại M (thường được phát hiện nhiều hơn ở trai).

Các giai đoạn khác nhau của ký sinh trùng có thể được quan sát thấy ở hàu và trai bị nhiễm bệnh. Plasmodia ờ ấu trùng chủ yếu được tìm thấy trong biểu mô của dạ dày. Quá trình sinh bào tử diễn ra trong ống tuyến tiêu hóa và ống dẫn sau đó được giải phóng vào lòng ống tiêu hóa và thải ra môi trường trong phân. Chúng có thể sống sót sau vài ngày cho đến 2-3 tuần tùy theo điều kiện môi trường.

Dấu ấn của tuyến tiêu hóa từ hàu phẳng cho thấy các giai đoạn ấu trùng (phía trên bên trái) và các tế bào được tạo bào tử (ở giữa) của Marteilia refringens.

Sự đổi màu của biểu mô tuyến tiêu hóa; chấm dứt tăng trưởng; mất tình trạng mô; giảm dự trữ glycogen; có thể gây tử vong định kỳ. Tuy nhiên bệnh vẫn có thể xuất hiện trong trường hợp không có bất kỳ dấu hiệu nào.

Hàu phẳng khỏe mạnh (bên trái) và hàu bị nhiễm M. refringens (bên phải) 

Nhiễm trùng do Marteilia refringens gây ra tỷ lệ tử vong cao, liên quan đến bào tử của ký sinh trùng trong các tế bào biểu mô của ống tiêu hóa hàu phẳng.

Các giai đoạn đầu của bào tử xảy ra trong biểu mô của ống tiêu hóa và, mang. Marteilia refringens có lây nhiễm ở một số con hàu mà không gây ra biểu hiện bệnh. Các yếu tố kích hoạt phản ứng của vật chủ gây bệnh không được xác định rõ ràng, nhưng có thể từ các căng thẳng của môi trường hoặc sự khác biệt về khả năng kháng bệnh của các cá thể hàu.

Dẫn nguồn từ FAO cho thấy không có biện pháp chữa bệnh có sẵn đối với ký sinh trùng Marteilia refringens. Bằng việc thực hiện các biện pháp nuôi trồng an toàn người nuôi có thể phòng ngừa được bệnh do M. refringens gây ra cho hàu.

Tổ chức Nông Lương Thế giới (FAO) khuyên nghị người nuôi đảm bảo lựa chọn địa điểm nuôi hàu tốt (nguồn nước sạch, ít biến động, tránh ô nhiễm…) và thực hành tốt các công tác quản lý để hạn chế tác động của mầm bệnh.

Kịp thời phát hiện và cách ly các cá thể hàu nhiễm bệnh, đồng thời tham vấn ý kiến của cơ quan thú y thủy sản để có hướng điều trị và khắc phục hậu quả kịp thời.

1. FAO, 2009. Ostrea edulis. In Cultured aquatic species fact sheets. Text by Goulletquer, P. Edited and compiled by Valerio Crespi and Michael New. (http://www.fao.org/tempref/FI/DOCUMENT/aquaculture/CulturedSpecies/file/en/en_europeanflatoyster.htm).

2. Diseases of molluscs Parasitic diseases Infection with Marteilia refringens. Identification Field Guide, Aquatic Animal Diseases Significant to Asia–Pacific (http://library.enaca.org/Health/FieldGuide/html/mp035mar.htm#).

3. https://www.eurl-mollusc.eu/Main-activities/Tutorials/Marteilia-refringens

1. hàu
2. ký sinh trùng