Axit hóa đại dương - không chỉ là câu chuyện về Carbon

Phần lớn các khu vực ven biển trên thế giới đang bị axit hóa do lượng nitơ dư thừa từ quá trình phú dưỡng.

axit hóa đại dương
Tiến sĩ Barry Costa-Pierce: “Axit hóa ven biển “không chỉ là câu chuyện của carbon dioxide” mà còn của một loại khí nhà kính có hại- Nitơ- chảy vào đại dương qua đường ống nước thải”. Ảnh: Shutterstock

Axit hóa đại dương đã và đang trở thành một mối lo ngại cho toàn nhân loại và được biết đến là một trong những nguyên nhân dẫn đến biến đổi khí hậu, tẩy trắng các rạn san hô, phá vỡ chuỗi thức ăn tự nhiên, làm rối loạn bản năng sinh tồn của các loài cá và thậm chí hòa tan lớp calcite dưới đáy biển.

Khởi nguồn của hiện tượng axit hóa đại dương

Quá trình phú dưỡng xảy ra khi môi trường trở nên quá giàu chất dinh dưỡng, lượng dinh dưỡng “khổng lồ” này đến từ các loại phân bón hoặc nước cống rãnh bị thải vào môi trường nước, từ đó tạo điều kiện cho các loài thực vật và tảo phát triển mạnh ở các cửa sông và vùng ven biển. Quá nhiều chất dinh dưỡng dẫn đến tảo nở hoa và tạo ra các vùng thiếu hụt ôxy (vùng chết) làm chết cá và cỏ biển. Các xác tảo và thực vật dư thừa dần dần bị phân hủy, tạo ra một lượng lớn CO2. Điều này làm giảm độ pH của nước biển, gây ra hiện tượng axit hóa đại dương.

Costa-Pierce cho biết: “Phú dưỡng là từ ngữ thông dụng, được dùng phổ biến cách đây 40 năm. Và bây giờ mọi người đang gọi nó là “axit hóa đại dương”, họ quên mất rằng đây mới là quá trình cơ bản của những gì đang diễn ra ở các đại dương ven biển.”

Các đại dương ven biển trên thế giới giống như một nhà máy nhiên liệu hóa thạch khổng lồ chứa đầy nitơ. Costa-Pierce nhận định :“Nó đang dần phá hủy và axit hóa đại dương ven biển vì CO2 ở dưới tạo ra nồng độ pH thấp đến mức các loài động vật không thể tạo vỏ và tôm hùm sắp tuyệt chủng ở miền nam New England. Không chỉ thế, nó còn dẫn đến giảm sản lượng khai thác thủy sản thương mại, điều này đồng nghĩa với việc thu hoạch ít hơn và hải sản đắt hơn”.

Giải pháp cho tương lai

Mới đây, Ủy viên về Môi trường, Đại dương và Ngư nghiệp của Ủy ban châu Âu, ông Virginijus Sinkevicius dẫn báo cáo vừa được công bố của Cơ quan Môi trường châu Âu (AEE) cho biết, tình trạng axit hóa của đại dương trong các thập kỷ qua đã cao hơn 100 lần so với sự chuyển biến của thiên nhiên cách đây 55 triệu năm.

Để giảm tốc độ của hiện tượng đáng lo ngại này, các nhà khoa học đã từng có những đề xuất như hấp thụ axit dư thừa bằng cách thả sắt, đá vôi hoặc đá olivin xuống biển, thúc đẩy các sinh vật phù du sinh trưởng, thêm các khối cư trú cho các loài giáp xác hoặc hấp thụ CO2 theo phương pháp hóa học. 

 Theo Cơ quan Quản trị Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA), 65% các cửa sông và vùng nước ven biển ở vùng tiếp giáp của Hoa Kỳ đã bị suy thoái từ mức độ vừa đến nghiêm trọng do sự dư thừa chất dinh dưỡng. Giải pháp tạm thời của họ là lợi dụng tập tính ăn lọc của loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ để cải thiện tình trạng này.

 tảo bẹ
Cây con của loài tảo bẹ Ecklonia radiata phát triển trên một mảnh "sỏi xanh", sẽ được triển khai trong đại dương. Ảnh:  Nahlah Alusuwaiyan

Một kết quả nghiên cứu của Stein Fredriksen và cộng sự đang phát triển một kỹ thuật có tên gọi là “Green gravel” - một công cụ mới giúp tái tạo và ngăn chặn sự suy giảm rừng tảo bẹ. Với kỹ thuật này, những tảng đá nhỏ được gieo hạt tảo bẹ và nuôi trong phòng thí nghiệm cho đến khi có kích thước từ 2 đến 3 cm trước khi đem trồng. Kỹ thuật này được cho là tiết kiệm chi phí, đơn giản và an toàn.

Tuy có rất nhiều giải pháp, đề xuất được tiến hành, song tính thực tiễn vẫn chưa cao và những nguyên nhân tiềm ẩn về tác hại của hiện tượng axit hóa đại dương vẫn còn nhiều uẩn khúc. Costa-Pierce nhận định rằng “Chúng ta phải ngừng sử dụng đại dương như một kho chứa chất thải của chúng ta. Chuyển đường ống vào đất liền và tái sử dụng nitơ. Có thể sẽ góp phần duy trì được sự sống của đại dương này”.

Nguồn: Lisa Jackson. Ocean acidification isn’t just a carbon story – it’s also about nitrogen, Global Seafood, Responsibility. 28/03/2022

Đăng ngày 26/04/2022
Ngọc Diễm @ngoc-diem
Khoa học

Ảnh hưởng của nhiệt độ lên tỉ lệ giới tính ấu trùng tôm sú

Ở tôm sú, con cái lớn nhanh và có kích thước lớn hơn con đực. Tác động của nhiệt độ có thể làm tăng đáng kể sự biểu hiện của các gen xác định giới tính, giúp cải thiện tỷ lệ giới tính như mong muốn trong đàn.

tôm sú
• 16:28 23/09/2021

Trung Quốc chuyển sang nuôi tôm sú vì giá cao

Người nuôi tôm ở Trung Quốc đang chuyển sang nuôi tôm sú nhiều hơn do giá tốt hơn, theo Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản lớn nhất của Trung Quốc.

tôm sú
• 18:44 17/08/2021

Nuôi tôm thâm canh bổ sung thức ăn tươi sống

Thử nghiệm nuôi tôm sú bằng tảo lục sợi (Chaetomorpha sp.) và ốc (Stenothyra sp.) cho thấy cải thiện tăng trưởng, nâng cao năng suất và tăng cường hấp thu, chuyển hóa thức ăn nhân tạo góp phần giảm chi phí sản xuất cho người nuôi.

ốc cho tôm ăn
• 17:12 28/07/2021

Hiệu quả từ nuôi tôm kết hợp thả cá rô phi xử lý nguồn nước

Hiện nay, nuôi tôm kết hợp cá rô phi xử lý nước ở ấp Vĩnh Điền (xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải) được xem là mô hình cho hiệu quả kinh tế cao.

Cá rô phi
• 10:23 19/07/2021

Vắc-xin uống từ vi tảo

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang chịu áp lực bởi các đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng, vắc-xin được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao miễn dịch và giảm sự phụ thuộc vào hóa chất. Một xu hướng nổi bật gần đây là ứng dụng vi tảo làm nền tảng sản xuất vắc-xin, mở ra triển vọng phát triển các loại vắc-xin uống bền vững, hiệu quả và ít tốn kém.

Vi tảo
• 10:50 13/06/2025

Nguyên liệu lên men: Một xu hướng mới trong dinh dưỡng thủy sản

Thức ăn thương mại đóng vai trò then chốt trong sản xuất nuôi trồng thủy sản, do chiếm từ 50% đến 70% tổng chi phí sản xuất.

Thức ăn tôm
• 10:50 03/06/2025

Cá thông minh đến mức nào?

Trong một thời gian dài, khả năng nhận thức của cá thường bị đánh giá thấp, phần lớn do các nghiên cứu chủ yếu được tiến hành trong môi trường phòng thí nghiệm – nơi không phản ánh đầy đủ điều kiện sống tự nhiên. Những hạn chế của việc nuôi nhốt, bao gồm cả stress và thiếu kích thích môi trường, có thể làm sai lệch hành vi và hiệu suất nhận thức của cá, từ đó dẫn đến những hiểu biết phiến diện về năng lực trí tuệ của chúng.

Cá
• 10:53 28/05/2025

Ứng dụng Bacillus subtilis và Bacillus licheniformis trong nuôi trồng thủy sản

Trong bối cảnh ngành thủy sản đang đẩy mạnh phát triển theo hướng bền vững, việc ứng dụng các vi sinh vật có lợi trong nuôi trồng đang ngày càng phổ biến. Hai trong số những loài vi khuẩn được ứng dụng rộng rãi là Bacillus subtilis và Bacillus licheniformis – những chủng có khả năng sinh enzyme mạnh, hỗ trợ tiêu hóa, tăng miễn dịch và cải thiện môi trường nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:01 27/05/2025

Nguy cơ nhiễm khuẩn từ hải sản tươi sống

Hải sản tươi sống từ lâu đã là lựa chọn yêu thích trong bữa ăn của nhiều gia đình Việt Nam nhờ vào hương vị thơm ngon, giá trị dinh dưỡng cao.

Hải sản sống
• 23:28 17/06/2025

Nuôi cá lăng nha: Lối đi mới đầy triển vọng trong nuôi trồng thủy sản nước ngọt

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản đang có xu hướng chuyển dịch sang các loài cá đặc sản có giá trị kinh tế cao, thì cá lăng nha – một loài cá da trơn bản địa quý hiếm – đang nổi lên như một đối tượng tiềm năng mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Tại nhiều địa phương như An Giang, Hòa Bình, Sơn La, mô hình nuôi cá lăng nha thương phẩm đang chứng minh được tính khả thi cả về mặt kỹ thuật lẫn thị trường tiêu thụ, mở ra hướng phát triển mới cho người dân ven sông, vùng lòng hồ thủy điện và các trang trại nuôi cá nước ngọt chuyên canh.

Nuôi cá lăng nha
• 23:28 17/06/2025

Ngành cá tra Việt Nam: Mỏ vàng phụ phẩm chờ khai thác triệt để

Ngành công nghiệp cá tra Việt Nam, một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của Đồng bằng sông Cửu Long, không chỉ mang lại giá trị từ phi lê xuất khẩu mà còn ẩn chứa một "mỏ vàng" khổng lồ từ phụ phẩm. Việc tận dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu này không chỉ giúp gia tăng giá trị cho con cá tra, giảm ô nhiễm môi trường mà còn mở ra một hướng đi bền vững, theo mô hình kinh tế tuần hoàn.

Cá tra
• 23:28 17/06/2025

Năm 2025 kinh tế biển chuyển mình vượt lên nguồn lợi suy giảm

Số liệu của Cục Thủy sản và Kiểm ngư, nguồn lợi thủy sản trong 15 năm qua đã giảm 22% và đang để lại nhiều khó khăn thách thức. Tuy nhiên, năm 2025, Bộ NN&MT xác định kinh tế biển sẽ chuyển mình để năm 2030 đóng góp 10% GDP cả nước.

Nuôi trồng thủy sản
• 23:28 17/06/2025

Kiên Giang nâng chỉ tiêu đạt trên 830.000 tấn thủy sản năm 2025

Tỉnh Kiên Giang đang đẩy mạnh nhiều giải pháp để hoàn thành mục tiêu sản lượng thủy sản 2025, ở mức 830.300 tấn, tăng 10.000 tấn so với con số dự kiến hồi đầu năm – bao gồm 420.000 tấn khai thác biển và 410.300 tấn nuôi trồng.

Nuôi trồng biển
• 23:28 17/06/2025
Some text some message..