)
Bệnh Herpes trên hàu Thái Bình Dương
Một loại virus herpes nguy hiểm cho con người, là Ostreid herpesvirus 1 (OsHV-1), đang đe dọa hàu Thái Bình Dương (Crassostrea gigas), loài hàu phổ biến nhất và có giá trị nhất thế giới.
Các tài liệu liên quan đến bệnh trên hàu do virus này gây ra vẫn chưa nhiều để người nuôi kịp thời phát hiện và xử lý. Trong giới hạn của bài viết này, chúng tôi tiến hành tổng hợp các nguồn tài liệu có liên quan, nhằm khái quát nhất về bệnh do virus OsHV-1 gây ra.
Nguyên nhân
OsHV-1 là loài duy nhất của chi Ostreavirus (Davison và cộng sự, 2009) có DNA sợi kép, virion có lõi dày đặc, capsid protein và vỏ bọc lipid ( Le Deuff và Renault, 1999 ), đường kính virus cỡ 120nm.
Bệnh do chủng virus OsHV-1 này gây ra. Do tập tính ăn lọc của hàu, trong quá trình lọc hàu ăn phải virus gây bệnh và nhân lên trong vật chủ. OsHV-1 là một loại virus Herpes (hoặc virus giống như Herpes), được phát hiện đầu tiên trên hàu nuôi ở Pháp.
Mô liên kết của hàu nhiễm bệnh do virus OsHV-1, cho thấy các tế bào có nhân mở rộng bất thường (nhuộm H & E) (hình bên trái); Ảnh siêu âm TEM cho thấy rất nhiều virus herpes OsHV-1 trong nhân của một tế bào mô tim ở hàu bệnh.
Triệu chứng
Đã có rất nhiều nổ lực nghiên cứu về bệnh do OsHV-1 gây ra trên hàu, song vẫn chưa có các mô tả rõ ràng về các triệu chứng lâm sàng của hàu nhiễm bệnh.
Trong trường hợp nghi ngờ ở giai đoạn ấu trùng: tất cả ấu trùng hàu chết hoặc chết dần nên được thu thập để trích xuất DNA và PCR theo Renault và cộng sự. 2000 (dẫn nguồn ở Tài liệu tham khảo).
Trong trường hợp nghi ngờ ở giai đoạn juveniles: Tốt nhất nên thực hiện các xét nghiệm trên các cá thể chết. Trích xuất DNA và PCR được thực hiện theo Renault và cộng sự. 2000 (dẫn nguồn ở Tài liệu tham khảo).
Trong trường hợp nghi ngờ ở giai đoạn trưởng thành: virus OsHV-1 không ảnh hưởng đến tỷ lệ tử vong của hàu trưởng thành. Tuy nhiên, hàu có thể mang mầm bệnh mà không biểu hiện triệu chứng. Nếu nghi ngờ, người nuôi có thể thực hiện phương pháp lai tại chỗ để kiểm tra sự hiện diện của virus OsHV-1 trong các mô liên kết của hàu trưởng thành.
Mẫu hàu chết do virus OsHV-1 vào mùa hè tại Tomales Bay, California.
Ngoài ra có ý kiến (không xác thực) cho rằng hàu nhiễm bệnh có biểu hiện của các mụn trắng bên trong các cơ quan. Một điều đáng quan tâm trong giai đoạn trường thành của hàu nhiễm bệnh, là các triệu chứng không được biểu hiện rõ ràng. Hiện, vẫn không có bằng chứng cho thấy bất kỳ biến thể OsHV - 1 nào có thể lây nhiễm sang người.
Phân bố
Phòng trị
Trong sự thống kê của bài viết này, chúng tôi vẫn chưa tìm thấy có biện pháp điều trị bệnh hoặc thuốc đặc trị. Tuy vậy, các thao tác liên quan đế quản lý môi trường nuôi và con giống rất hiệu quả trong việc phòng trị các bệnh trên hàu. Là một loại herpesvirus, OsHV-1 có thể dễ dạng bị vỡ bên ngoài vật chủ của nó. Nhiệt độ cao, hóa chất (xà phòng, chất khử trùng) hoặc ánh sáng mặt trời (UV) có thể phá hủy vỏ bọc, capsid hoặc DNA của nó.
Những nghiên cứu trên các trại hàu chết ở Pháp cho thấy, tỷ lệ hàu chết ảnh hưởng bởi kiểu gen, kích thước hàu và nhiệt độ môi trường nước. Mặc dù hàu trưởng thành có xu hướng chống OsHV-1 tốt hơn những con hàu nhỏ,nhưng tỷ lệ chết đối với hàu không được chọn lọc di truyền vẫn ở mức cao (> 70%) với kích cỡ từ 0-10g. Mức độ tử vong cao và thường xuyên còn được ghi nhận khi nhiệt độ nước trên 160C.
Hàu được chọn lọc di truyền để cải thiện khả năng chống OsHV-1 vẫn là cách tốt nhất để làm giảm đáng kể tỷ lệ chết (có thể sử dụng giống hàu tam bội).
Nếu nghi ngờ hàu nhiễm bệnh (với các biểu hiện trên hoặc chết hàng loạt) người nuôi cần gửi mẫu hàu để xét nghiệm, và tham khảo ý kiến của cơ quan thú ý thủy sản địa phương.
Tài liệu tham khảo
1. Herpes virus OsHV-1 (https://www.eurl-mollusc.eu/Main-activities/Tutorials/Herpes-virus-OsHV-1)
2. Dégremont L., 2013. Size and genotype affect resistance to mortality caused by OsHV-1 in Crassostrea gigas. Aquaculture, Volumes 416-417. (https://aquanetviet.com/post/124910061030/k%C3%ADch-th%C6%B0%E1%BB%9Bc-v%C3%A0-ki%E1%BB%83u-gen-c%E1%BB%A7a-h%C3%A0u-%E1%BA%A3nh-h%C6%B0%E1%BB%9Fng-%C4%91%E1%BA%BFn-s%E1%BB%A9c)
3. Mitta, Guillaume; Gueguen, Yannick; Destoumieux-Garzόn, Delphine; Roux, Frédérique Le; Boudry, Pierre; Alunno-Bruscia, Marianne; Morga, Benjamin; Régler, Denis; Pérignon, Adeline, 2018. Immune-suppression by OsHV-1 viral infection causes fatal bacteraemia in Pacific oysters. Nature Communications. 9 (1)
