Ếch thủy tinh "tàng hình" như thế nào

Bằng cách giữ hầu như tất cả số tế bào hồng cầu ở gan, ếch thủy tinh có được màu da trong suốt để ngụy trang trước kẻ săn mồi.

Ếch thủy tinh
Nhìn từ dưới lên, qua chiếc bụng trong mờ, sẽ thấy xương, các bộ phận bên trong cơ thể và trái tim đang đập của ếch thủy tinh. Ảnh: khoahocphattrien.vn

Trong tự nhiên, màu trong suốt chủ yếu xuất hiện ở các sinh vật sống hoàn toàn dưới nước như ấu trùng lươn và sứa. Động vật trên cạn và lưỡng cư khó trở nên trong suốt bởi các tế bào hồng cầu trong máu sử dụng các protein huyết sắc tố để liên kết với oxy. Chỉ có cá băng ở Nam Cực, sinh sống dưới sâu Nam Đại Dương, là loài duy nhất đã loại bỏ hoàn toàn huyết sắc tố, khiến máu của chúng có màu trắng đục.

Để tìm hiểu cơ chế "tàng hình" của ếch thủy tinh - loài động vật lưỡng cư có kích thước bằng chiếc kẹp giấy, sống trong các khu rừng nhiệt đới trên khắp Trung và Nam Mỹ - các nhà nghiên cứu đã sử dụng máy ảnh được hiệu chỉnh để chụp hình ếch thủy tinh Fleischmann (Hyalinobatrachium fleischmann). Vào ban đêm, khi sinh sản và kiếm ăn, chúng có màu mờ đục. Nhưng vào ban ngày, khi ngủ trên lá, hầu hết cơ thể của chúng trở nên trong suốt, trừ phần màu xanh ở lưng. Cơ chế ngụy trang này làm cho loài ếch tí hon trông như những giọt sương, tránh khỏi sự săn tìm của nhện và rắn.

Ếch ngủKhi ngủ, ếch thủy tinh trông như những giọt sương trên lá cây. Ảnh: khoahocphattrien.vn

Tại phòng thí nghiệm, các nhà khoa học đã theo dõi độ trong suốt của chúng thay đổi như thế nào khi chúng ngủ, vận động, kêu hoặc bị gây mê. Trong bài báo trên Science, họ cho biết, ếch thủy tinh đang ngủ có độ trong suốt cao hơn từ 34% đến 61% so với khi hoạt động.

Độ trong suốt tăng tương quan với tình trạng ít các tế bào hồng cầu chảy trong tĩnh mạch của ếch. "Không có máu ở tĩnh mạch khi loài ếch này ngủ. Khi chúng tỉnh dậy, máu mới bắt đầu bơm trở lại, do đó làm giảm độ trong suốt", Carlos Taboada, nhà sinh vật học tại Đại học Duke và là tác giả của nghiên cứu mới, cho biết.

Để "tìm" xem các tế bào hồng cầu đã đi đâu, Taboada và các đồng nghiệp sử dụng kỹ thuật hình ảnh quang âm - ghi lại các đợt sóng siêu âm được tạo ra khi các tế bào hồng cầu hấp thụ ánh sáng và làm cho máu có màu đỏ thẫm. Kết quả, khi ngủ, ếch thủy tinh chuyển gần như tất cả các tế bào hồng cầu vào trong gan, khiến kích thước của cơ quan này phình ra khoảng 40%. Các loài ếch khác sống trên cây chỉ có thể lưu trữ khoảng 12% tổng lượng hồng cầu trong gan, trong khi đó ếch thủy tinh có thể lưu trữ 89%, tức gần như toàn bộ hồng cầu trong cơ thể.

Chưa rõ vì sao ếch thủy tinh có thể sống được trong khi thực hiện cơ chế thích nghi khắc nghiệt này - đồng tác giả nghiên cứu Jesse Delia, nhà sinh vật học tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ, cho biết. "Về cơ bản, chúng không vận chuyển oxy trong 12 giờ một ngày."

Một bí ẩn khác là ếch thủy tinh có thể di chuyển lượng lớn tế bào máu đến cùng một vị trí mà không tạo ra cục máu đông gây nguy hiểm cho cơ thể. Cơ chế đằng sau bí ẩn này có thể dẫn đến các phương pháp điều trị đông máu tốt hơn cho con người, theo Richard White, bác sĩ chuyên khoa ung thư tại Đại học Oxford.

Báo Khoa Học Phát Triển
Đăng ngày 05/01/2023
Hoàng Nam tổng hợp
Khoa học

Ảnh hưởng của nhiệt độ lên tỉ lệ giới tính ấu trùng tôm sú

Ở tôm sú, con cái lớn nhanh và có kích thước lớn hơn con đực. Tác động của nhiệt độ có thể làm tăng đáng kể sự biểu hiện của các gen xác định giới tính, giúp cải thiện tỷ lệ giới tính như mong muốn trong đàn.

tôm sú
• 16:28 23/09/2021

Trung Quốc chuyển sang nuôi tôm sú vì giá cao

Người nuôi tôm ở Trung Quốc đang chuyển sang nuôi tôm sú nhiều hơn do giá tốt hơn, theo Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản lớn nhất của Trung Quốc.

tôm sú
• 18:44 17/08/2021

Nuôi tôm thâm canh bổ sung thức ăn tươi sống

Thử nghiệm nuôi tôm sú bằng tảo lục sợi (Chaetomorpha sp.) và ốc (Stenothyra sp.) cho thấy cải thiện tăng trưởng, nâng cao năng suất và tăng cường hấp thu, chuyển hóa thức ăn nhân tạo góp phần giảm chi phí sản xuất cho người nuôi.

ốc cho tôm ăn
• 17:12 28/07/2021

Hiệu quả từ nuôi tôm kết hợp thả cá rô phi xử lý nguồn nước

Hiện nay, nuôi tôm kết hợp cá rô phi xử lý nước ở ấp Vĩnh Điền (xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải) được xem là mô hình cho hiệu quả kinh tế cao.

Cá rô phi
• 10:23 19/07/2021

Mô hình CTU-RAS quy mô nông hộ - Giải pháp cho ngành tôm

Nuôi siêu thâm canh tôm thẻ chân trắng đã từng bước khẳng định vị thế trong ngành hàng tôm của Việt Nam, không ngừng gia tăng về diện tích nuôi và sản lượng nuôi.

Tôm
• 08:00 04/11/2025

Tên khoa học của tôm thẻ chân trắng là Penaeus vannamei hay Litopenaeus vannamei?

Nhiều người không khỏi bối rối khi bắt gặp hai tên khoa học của tôm thẻ chân trắng là: Penaeus vannamei và Litopenaeus vannamei. Vậy, đâu mới là danh pháp chính xác theo hệ thống phân loại khoa học hiện đại, và tại sao sự nhầm lẫn này lại tồn tại?

tên khoa học của tôm thẻ chân trắng
• 15:21 17/07/2025

Vắc-xin uống từ vi tảo

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang chịu áp lực bởi các đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng, vắc-xin được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao miễn dịch và giảm sự phụ thuộc vào hóa chất. Một xu hướng nổi bật gần đây là ứng dụng vi tảo làm nền tảng sản xuất vắc-xin, mở ra triển vọng phát triển các loại vắc-xin uống bền vững, hiệu quả và ít tốn kém.

Vi tảo
• 10:50 13/06/2025

Nguyên liệu lên men: Một xu hướng mới trong dinh dưỡng thủy sản

Thức ăn thương mại đóng vai trò then chốt trong sản xuất nuôi trồng thủy sản, do chiếm từ 50% đến 70% tổng chi phí sản xuất.

Thức ăn tôm
• 10:50 03/06/2025

Cách nhận biết tôm nhiễm độc khí NO2, NH3

Khí độc NH3 và NO2 được ví như những sát thủ thầm lặng tích tụ dưới đáy ao, có khả năng xóa sổ cả đàn tôm chỉ sau một đêm. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu nhiễm độc và nắm vững quy trình xử lý cấp tốc trong "6 giờ vàng" là kỹ năng sống còn để bảo vệ thành quả vụ nuôi.

Ao tôm
• 23:21 13/12/2025

Ngành thủy sản Việt khai mở không gian phát triển mới

Bằng việc khai mở những thị trường mới và sáng tạo các sản phẩm độc đáo, ngành thủy sản Việt Nam đang vượt qua các biến động của thế giới, hướng tới mục tiêu xuất khẩu kỷ lục 11,3 tỷ USD trong năm 2025.

Tôm
• 23:21 13/12/2025

Quảng Ninh ứng dụng công nghệ 4.0, sản lượng tôm về đích sớm

Với quyết tâm đưa khoa học công nghệ vào lĩnh vực thủy sản, Quảng Ninh đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Nhờ áp dụng các mô hình nuôi tiên tiến, sản lượng tôm của tỉnh đã hoàn thành 100% kế hoạch năm 2025 ngay từ tháng 11, đồng thời tạo ra một cuộc cách mạng trong việc bảo vệ môi trường biển.

Nuôi trồng thủy sản
• 23:21 13/12/2025

Hoa Kỳ yêu cầu chứng nhận mới cho thủy sản xuất khẩu

Cơ quan Nghề cá Hoa Kỳ (NOAA) vừa áp dụng một quy định mới, yêu cầu các lô hàng thủy sản nhập khẩu phải có Giấy Chứng nhận Đạt yêu cầu Nhập khẩu (COA). Quy định này nhằm đảm bảo sản phẩm tuân thủ Đạo luật Bảo vệ Động vật Biển có vú (MMPA).

Chế biến thủy sản
• 23:21 13/12/2025

VNF Infographic Series: Chitosan – Ứng dụng kháng khuẩn/nấm

Trong bài infographic trước, chúng ta đã khám phá cách chitosan thể hiện tính kháng khuẩn/nấm hiệu quả của mình thông qua các cơ chế như tương tác với điện tích âm, phá vỡ màng tế bào vi sinh vật và thay đổi môi trường sống của chúng, khiến chúng không thể phát triển.

Ứng dụng của Chitosan
• 23:21 13/12/2025
Some text some message..