Chiến lược quản lý amoniac hiệu quả trong nuôi tôm

Amoniac là gì? 

Amoniac (NH₃) là một hợp chất hóa học được tích lũy trong quá trình nuôi, tạo ra từ quá trình trao đổi chất của tôm, sự tích tụ của thức ăn dư thừa, sự phân hủy của các sinh vật hữu cơ trong nước và chủ yếu phát sinh từ chất thải của tôm trong ao nuôi. 

Trong nuôi tôm thẻ chân trắng, đôi khi chỉ có 22% lượng nitơ đầu vào được tôm hấp thụ, 57% được thải ra môi trường và 14% còn lại tồn đọng trong ao. Sự phân hủy của vi sinh vật từ thức ăn dư thừa, trong phân tôm, quần thể vi sinh vật và thực vật phù du chết đều góp phần tạo ra chu trình ammoniac thành nitơ trong nước nuôi.  

Khi ở nồng độ cao, amoniac tác động tiêu cực quá trình tăng trưởng của tôm, khiến tôm chậm lớn. Ảnh: mybinh.com.vn 

Trong ao nuôi tôm, có hai loại amoniac: amoniac tự do (NH₃) và amoni ion hóa (NH₄₊), được tích tụ dưới dạng Nitơ amoniac tổng số (TAN), nó sẽ chuyển hóa thành các chất khác tùy thuộc vào giá trị pH trong ao. 

Amoniac là loại khí độc gây hại cho tôm khi ở nồng độ cao. NH3 cao có thể làm hỏng gan, tụy và niêm mạc ruột tôm. Chúng làm ảnh hưởng đến quá trình hô hấp, trao đổi chất, miễn dịch, điều hòa thẩm thấu, hấp thụ chất dinh dưỡng, bài tiết, lột xác và quá trình tăng trưởng của tôm. 

Về cơ bản, amoniac cũng cần thiết trong hệ sinh thái ao nuôi tôm cho quá trình nitrat hóa của sinh vật phù du. Tuy nhiên, nồng độ amoniac trong ao không được vượt quá 0,1 ppm để đảm bảo tôm phát triển khỏe mạnh. 

Nguyên nhân dẫn đến nồng độ Amoniac tăng cao  

Từ quá trình trao đổi chất của tôm 

Quá trình trao đổi chất của tôm thẻ chân trắng tạo ra amoniac như một sản phẩm phụ. Càng nuôi nhiều tôm trong ao, lượng amoniac được tạo ra thông qua quá trình trao đổi chất của chúng càng nhiều. 

Cho ăn quá nhiều 

Khi cho tôm ăn một phần đạm trong thức ăn sẽ bị hòa tan trong nước, thức ăn mà tôm không tiêu thụ hết, thức ăn thừa sẽ rơi và tích tụ ở đáy gây ô nhiễm ao nuôi, trở thành nguồn phát sinh amoniac. 

Cho tôm ăn nhiều gây dư thừa thức ăn, làm giảm lượng ôxy hòa tan trong nước ảnh hưởng sức khỏa tôm

Nhiệt độ nước không tối ưu 

Nhiệt độ nước cao có thể làm tăng quá trình trao đổi chất của tôm, làm lượng amoniac tăng cao hơn. Ngược lại, khi nhiệt độ nước quá thấp, sự phát triển của vi khuẩn khử amoniac có thể bị ức chế, cản trở quá trình phân hủy amoniac. 

Quản lý chất thải kém 

Chất thải hữu cơ từ hoạt động nuôi tôm thẻ chân trắng, chẳng hạn như sự dư thừa thức ăn, phân tôm và các sinh vật chết, tích tụ ở đáy ao. Hệ thống quản lý chất thải không hiệu quả có thể dẫn đến tình trạng tích tụ chất thải, góp phần làm tăng nồng độ amoniac. 

Chiến lược kiểm soát Amoniac hiệu quả 

Hệ thống quản lý chất thải  

Trong ao nuôi tôm thẻ chân trắng, một hệ thống quản lý chất thải hiệu quả là bước quan trọng đầu tiên. Đảm bảo thức ăn thừa và chất thải của tôm không tích tụ ở đáy ao. 

Sục khí  

Sử dụng máy sục khí hoặc thiết bị để cải thiện lưu thông nước và mức oxy trong ao là điều cần thiết. Cung cấp ôxy đầy đủ giúp giảm sản sinh amoniac có hại và tạo ra môi trường lành mạnh hơn cho tôm thẻ chân trắng. 

Quản lý thức ăn 

Kiểm soát chặt chẽ khâu cho ăn. Cung cấp cho tôm lượng thức ăn phù hợp để tránh thức ăn dư thừa. sử dụng thức ăn chất lượng cao từ các cơ sở uy tín, đáng tin cậy giúp tôm hấp thụ tốt hơn. 

Cho tôm ăn nhiều gây dư thừa thức ăn, làm giảm lượng ôxy hòa tan trong nước ảnh hưởng sức khỏa tôm 

Vi khuẩn phân hủy amoniac có lợi 

Việc đưa vi khuẩn phân hủy amoniac có lợi, chẳng hạn như Nitrobacter, vào ao có thể giúp chuyển đổi amoniac thành các hợp chất ít gây hại hơn như nitrat, giúp giảm nồng độ amoniac trong nước ao. 

Thường xuyên theo dõi ao nuôi 

Thực hiện giám sát chất lượng nước trong ao thường xuyên. Kiểm tra chất lượng nước định kỳ giúp phát hiện những thay đổi về nồng độ amoniac và kịp thời hành động khi xảy ra tình trạng mức amoniac đột ngột tăng cao. 

Kiểm soát nhiệt độ nước 

Duy trì nhiệt độ nước tối ưu là yếu tố rất quan trọng. Tôm thẻ chân trắng dễ bị nhiễm amoniac hơn ở nhiệt độ nước cao, do đó người nuôi cần đảm bảo nhiệt độ nước nằm trong phạm vi thích hợp, lý tưởng cho sự phát triển của tôm.