Đồng chí Bí thư huyện ủy Quỳnh Nhai Bùi Minh Tân chia sẻ với chúng tôi về địa phương của mình bằng câu nói ví von giàu hình ảnh: Quỳnh Nhai vừa hoàn thành di chuyển ra khỏi vùng ngập lòng hồ thủy điện Sơn La thì nay tiếp tục “di chuyển” ra khỏi diện nghèo đặc biệt khó khăn. Đồng chí giải thích: Chịu nhiều thiệt thòi và phải vượt qua thử thách, nhưng đổi lại Quỳnh Nhai đang đứng trước những thời cơ, vận hội mới. Đại hội Đảng bộ huyện Quỳnh Nhai lần thứ 20 (nhiệm kỳ 2015 -2020) được coi là dịp tổng kết kinh nghiệm giai đoạn I công tác di chuyển dân ra khỏi vùng ngập. Đến nay bước vào giai đoạn II: Đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH), ổn định đời sống nhân dân, Quỳnh Nhai đang phấn đấu trở thành huyện phát triển khá trong tỉnh và khu vực.
Nhớ lại cách đây hơn 10 năm, thời kỳ di chuyển dân ra khỏi vùng ngập, với khối lượng công việc cao như núi, khó trăm bề. Huyện Quỳnh Nhai lúc đó đã phải tuyên truyền, vận động di chuyển 8.500 hộ dân, bằng hai phần ba số hộ dân của tỉnh Sơn La phải di chuyển ra khỏi vùng ngập. Trong đó, hơn 3.700 hộ chuyển đến các huyện trong tỉnh, số còn lại sắp xếp, tái định cư, xen ghép trong huyện. Thực hiện di chuyển toàn bộ khu vực hành chính cũ của huyện để xây dựng mới tại Phiêng Lanh. Huyện Quỳnh Nhai có 99 bản trong số 133 bản, 9 trong số 11 xã liên quan trực tiếp nằm trong vùng ngập phải tổ chức di chuyển đến nơi ở mới. Cho nên thời điểm đó, Đảng bộ huyện Quỳnh Nhai đã có chặng đường hơn 50 năm xây dựng và trưởng thành lại như phải xây dựng mới từ đầu, bắt đầu từ con số không.
Tám năm qua từ khi tích nước lòng hồ, đã hình thành khu vực lòng hồ thủy điện Sơn La rộng lớn với 10.540 ha mặt nước, chiếm hơn 10% diện tích tự nhiên toàn huyện. Cùng với hệ thống giao thông thuận lợi nối quốc lộ 6 và quốc lộ 279, Quỳnh Nhai có được vị trí gần như trung tâm của khu vực Tây Bắc. Nếu phát triển lên phía bắc có đường tới tỉnh Điện Biên, Lai Châu, sang phía đông tới tỉnh Yên Bái, Lào Cai, mở rộng về phía TP Sơn La, đến các huyện trong tỉnh giao thông khá thuận lợi. Xây dựng huyện Quỳnh Nhai mới thì những yếu tố mới đã xuất hiện, trong đó phải kể đến thế mạnh phát triển kinh tế vùng lòng hồ với nhiều tiềm năng lợi thế.
Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Quỳnh Nhai giai đoạn 2015 - 2020 đã có bước điều chỉnh rõ nét, định hướng rõ mục tiêu, con đường theo hướng khai thác điều kiện tự nhiên, tiềm năng lợi thế để phát triển KT - XH.
Cụ thể, huyện đã xác định: tám xã vùng dọc sông Đà gắn với lòng hồ thủy điện sẽ khai thác mặt nước, nuôi trồng đánh bắt thủy sản, gắn với chăn nuôi, trồng cây cao-su và phát triển du lịch lòng hồ. Đối với hai xã vùng cao Mường Giôn và Chiềng Khay tập trung vào chăn nuôi đại gia súc, trồng cây ăn quả ôn đới, trồng cây và bảo vệ rừng.
Chúng tôi đến thăm xã vùng cao Mường Giôn, huyện Quỳnh Nhai. Gặp Bí thư Đảng ủy xã Lò Minh Phiệng, một cựu chiến binh từng được kết nạp Đảng trong chiến đấu, năng động và luôn có tư duy đổi mới. Trong câu chuyện làm ăn, không chỉ là lãnh đạo có uy tín, giúp dân xóa đói, giảm nghèo mà gia đình anh là một mô hình kinh tế tiêu biểu cho hướng phát triển chăn nuôi gắn với trồng rừng. Hiện nay, gia đình anh có trang trại trâu, bò gần 300 con, trồng và chăm sóc 650 ha rừng, tổng giá trị kinh tế hộ của anh lên đến hàng chục tỷ đồng. Chính từ mô hình này mà Ban Thường vụ Huyện ủy Quỳnh Nhai đã họp bàn thí điểm thành lập Hợp tác xã (HTX) Mường Giôn chuyên trồng, khai thác nguồn lợi kinh tế rừng. Với 24 thành viên sáng lập góp vốn bằng đất, ba năm qua, HTX Mường Giôn đã trồng được 870 ha rừng thông mã vĩ, keo, có trị giá hàng trăm tỷ đồng. Trong đó, nhiều hộ bà con di dân từ Mường Chiên, Pắc Ma đến đây lập nghiệp đã trở thành xã viên, người lao động tham gia quy trình này, cuộc sống của họ đã và đang được cải thiện.
Trong báo cáo sơ kết một năm thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện đã nhấn mạnh: Công tác lãnh đạo, chỉ đạo khai thác tiềm năng lòng hồ thủy điện Sơn La đang mang lại những kết quả tích cực. Nếu tính từ chân đập thủy điện Sơn La lên đến thủy điện Lai Châu dài 175 km, thì vùng lòng hồ trên địa bàn huyện Quỳnh Nhai có chiều dài khoảng 72 km, nơi rộng nhất gần 10 km, có tiềm năng lớn về nuôi trồng đánh bắt thủy sản và phát triển du lịch lòng hồ. Năm 2014, toàn huyện mới có 120 lồng cá, năm 2016 đã phát triển được 1.935 lồng cá, thành lập được 37 HTX nuôi cá, tăng 19 HTX so với năm 2015. Riêng từ đầu năm 2017 đến nay đã thành lập mới được chín HTX. Nếu như sản lượng từ nuôi trồng, đánh bắt thủy sản trên vùng hồ năm 2014 mới đạt 890 tấn thì năm 2016 đã đạt 1.250 tấn. Để khuyến khích người dân phát triển nghề nuôi trồng thủy sản, tại quyết định số 126-QĐ/UBND ngày 24-2-2017, UBND huyện Quỳnh Nhai đã quyết định thành lập tổ công tác tư vấn kỹ thuật, hỗ trợ, chăm sóc, phòng, chống dịch bệnh, tiêu thụ sản phẩm thủy sản. Theo đó, thực hiện chính sách hỗ trợ tiền làm lồng 5 triệu đồng/lồng cá. Tạo điều kiện cho các hộ dân liên kết thành lập các HTX thủy sản, tiến tới thành lập Liên hiệp các HTX thủy sản, thực hiện các bước đăng ký chỉ dẫn địa lý, xây dựng thương hiệu “cá sông Đà”. Phấn đấu đến năm 2020 toàn huyện đạt sản lượng thủy sản gấp hai lần so với hiện nay và chiếm 9,8% tỷ trọng trong sản xuất nông nghiệp. Từ chỗ chỉ biết đánh bắt thuần túy, số lượng ít, thì nay người dân trên vùng lòng hồ thủy điện Sơn La đã bắt đầu nuôi cá thương phẩm, làm giàu từ nghề cá.
Một vùng đất cách đây không lâu còn khó khăn bộn bề trong sắp xếp dân cư, di dân lòng hồ thủy điện Sơn La thì nay đã có bước phát triển khởi sắc. Chỉ vài nét chấm phá đã cho thấy Quỳnh Nhai đang chuyển mình đúng hướng. Đây thật sự là tín hiệu vui đánh dấu bước trưởng thành của huyện hướng tới kỷ niệm 65 năm thành lập Đảng bộ huyện Quỳnh Nhai vào tháng 10-2017.
