Để đạt mục tiêu xuất khẩu 1,8 - 2 tỷ USD cá tra trong năm 2012, theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), những tháng cuối năm kỳ vọng vào thị trường Mỹ.
Theo thống kê của VASEP, 8 tháng đầu năm, xuất khẩu cá tra đạt 1,15 tỷ USD, giảm so với cùng kỳ năm trước. Thị trường EU giảm 20,1%, bù lại thị trường Mỹ tăng gần 30% để chiếm 22% tổng giá trị xuất khẩu.
Nhờ xuất khẩu vào thị trường Mỹ được ưu đãi thuế suất bằng không, đến cuối tháng 9, nhiều doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu cá tra ở ĐBSCL đã đạt kế hoạch khá cao. Cty Nha Trang Seafoods đạt 85% kế hoạch năm 2012, với giá trị 43 triệu USD; Cty Biển Đông Seafood đạt 80% kế hoạch, với giá trị 25 triệu USD.
Nhưng thị trường Mỹ cũng đang xuất hiện nhiều dấu hiệu gây lo ngại cho các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu cá tra. Giá fillet cá tra đang giảm dần: tháng 8 được giá 3,2 USD/kg, đến tháng 9 chỉ còn 2,8 USD/kg, tuần lễ cuối tháng 9 giảm thêm 0,5 cent/kg.
Ông Ngô Quang Trường, GĐ Cty Biển Đông Seafood ở TP Cần Thơ, nói không ít đơn vị bán hạ giá hàng tồn kho, dễ dẫn đến vụ kiện bán phá giá mới.
Để giải quyết tình trạng bất ổn trong sản xuất cá tra ở ĐBSCL, tháng 7-2011, Bộ NN-PTNT đưa ra dự thảo giá sàn cá tra, cá basa, với hy vọng đảm bảo cho người nuôi có lãi ít nhất 5%. Song đến nay vẫn dừng lại ở giai đoạn đưa ra lấy ý kiến.
VASEP lại họp bàn với 30 doanh nghiệp xuất khẩu cá tra hàng đầu (chiếm trên 80% sản lượng cá tra xuất khẩu) thống nhất định giá sàn xuất vào Mỹ 2 - 2,2 USD/pao trong những tháng cuối năm.
Để thực thi, VASEP đề nghị Bộ NN&PTNT cho phép áp dụng biện pháp buộc các doanh nghiệp phải đăng ký hợp đồng xuất khẩu để kiểm soát giá, trước khi làm thủ tục mở tờ khai hải quan, từ 1-8-2012.
Tuy nhiên, đến nay, chưa có tín hiệu khả quan. VASEP cũng không nêu được tên doanh nghiệp nào “bán phá giá”.
Trong lúc đó, người nuôi cá tra chủ yếu bán dưới giá thành, lỗ 2.000-4.000 đồng/kg. Hiện tại, cá tra loại 1 (thịt trắng, một con dưới 0,8 kg) chỉ bán được 22.000 - 22.200 đồng/kg.
Tình trạng đó kéo giá cá tra giống xuống mức kỷ lục: loại cá giống 2 cm chỉ bán được 800 - 1.000 đông/con, giảm gần 50% so với năm trước. Ông Hoàng Đức Cát, phụ trách cơ sở giống cá tra của Cty THHH Công nghệ AquaFish ở Viện lúa ĐBSCL, cho biết trại có chứng chỉ GAP, năng lực sản xuất một năm 20 - 30 triệu con, nhưng từ đầu năm đến nay mới bán được 5 triệu con.
Ông Nguyễn Chí Bình, Phó chủ tịch Hiệp hội Thủy sản tỉnh An Giang, nói nếu kéo dài tình trạng xuất khẩu cá tra như hiện nay thì sẽ còn nhiều người nuôi cá tra treo ao.
Nuôi cá tra chưa được vay vốn 11%
Cần Thơ - Ngày 28-9, Sở NN&PTNT TP Cần Thơ cho biết, ở thành phố chưa có hộ nuôi cá tra nào được vay vốn lãi suất 11%/năm, theo công văn số 1149/TTg, ngày 8-8-2012 của Thủ tướng Chính phủ.Các hộ nuôi cá tra đang phải vay lãi suất cao hơn và lượng tiền vay được cũng mới đáp ứng khoảng 20% nhu cầu. TP Cần Thơ hiện có 416 hộ nuôi cá tra thâm canh, tổng diện tích 809 ha, dư nợ ngân hàng 1.446 tỷ đồng, bình quân gần 1,8 tỷ đồng/ha, trong lúc vốn cho nuôi cá tra phải 8-10 tỷ đồng/ha.