Hạt cải dầu lên men giúp cá cải thiện hiệu suất tăng trưởng

Việc sử dụng các nguồn nguyên liệu thay thế bột cá đang được các nhà dinh dưỡng thủy sản tại Việt Nam và trên thế giới rất quan tâm. Tuy nhiên vấn đề đặt ra là làm thế nào để những nguyên liệu thay thế đó được sử dụng một các hiệu quả và cho kết quả tương tự hoặc tốt hơn cả việc sử dụng bột cá. Có được vậy, công nghệ sơ chế nguồn nguyên liệu rất quan trọng. 

Hạt cải dầu đã được nghiên cứu dùng để thay thế một phần bột cá trong thức ăn thủy sản. Tuy nhiên các công nghệ chế biến trước đó vẫn chưa được thành công khiến cho nguồn nguyên liệu này vẫn còn chưa phổ biến như những loài thực vật giàu chất béo khác. Vì thế các nhà khoa học Nhật Bản đã phát triển công nghệ sử dụng nấm Aspergillus oryzae để lên men hạt cải dầu nhằm bổ sung vào thức ăn thủy sản với hiệu quả không thua kém gì bột cá.

Trong số các loài nấm mốc thì Aspergillus oryzae (A. oryzae) là một trong những loại có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong ngành công nghiệp thực phẩm. A. oryzae là một loại nấm mốc giàu các enzyme thủy phân nội bào và ngoại bào (amylase, protease, pectinase…). Hiện nay chúng được sử dụng để sản xuất nhiều loại thực phẩm như sản xuất nước tương, nước mắm, súp miso và rượu sake ở Nhật Bản… A. oryzea được dùng để sản xuất nước tương, một loại thực phẩm phổ biến ở Việt Nam.

Nghiên cứu sử dụng hạt cải dầu lên men Aspergillus oryzae 

Nghiên cứu này nhằm đánh giá ảnh hưởng của việc thay thế bột cá (theo chế độ dinh dưỡng) theo các mức độ pha trộn của bột hạt cải dầu có lên Aspergillus oryzae [0% (RM0), 25% (RM25), 50% (RM50), 75% (RM75) và 100% (RM100)] tác động lên hiệu suất tăng trưởng, đáp ứng miễn dịch và tình trạng chống oxy hóa của cá Tráp Pagrus major (trọng lượng trung bình 5,5 ± 0,02g).

Kết quả cho thấy sau 56 ngày thí nghiệm, biểu hiện tăng trưởng đã được cải thiện đáng kể trong nhóm cá ăn chế độ ăn RM25 so với đối chứng (P <0,05). Trong khi đó, 50% bột cá thay thế bởi bột hạt cải dầu lên men không ảnh hưởng đến hiệu suất tăng trưởng, hiệu quả chuyển hóa thức ăn, hiệu quả sử dụng protein, hoạt tính protease và tỷ lệ sống so với đối chứng. 

Nghiên cứu các chỉ tiêu miễn dịch khác trong máu nhận thấy chỉ số hematocrit và protein huyết tương tăng lên đáng kể ở các nhóm cho ăn khẩu phần RM0 và RM25. 

Điều đáng quan tâm là ở nhóm cá RM25 và RM50 quan sát thấy các hoạt động lysozyme, diệt khuẩn và peroxidase tăng lên mạnh mẽ cho thấy sức đề kháng của hai nhóm cá này rất cao nhằm chống lại stress oxy hóa. Ngoài ra, hoạt tính catalase và phản ứng dung nạp đối với nước biển có độ mặn thấp là cao hơn trong nhóm cá RM25. 

Những phát hiện này cho thấy, khi thay thế bột cá bằng bột hạt dầu cải lên men ở mức độ vừa phải (25% và 50%) đã thúc đẩy tăng trưởng, hiệu quả sử dụng chất dinh dưỡng và đáp ứng miễn dịch cũng như tác dụng chống oxy hóa trong cá đã được tăng cường rõ rệt. Nghiên cứu đã cung cấp một phương pháp sử dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu phổ biến thông qua công nghệ lên men Aspergillus oryzae.