Thấy đời trong nước

Mỗi một miền quê, mỗi một con người đều gắn với một con sông theo nghĩa đen, nghĩa là dòng sông là nguồn sống, nơi cung cấp nước và thuỷ sản. Sự gắn bó này có tính chất sống còn, lâu đời, và trở thành một khái niệm quê hương đất nước không tách rời.

Sông Hồng
Sông Hồng buổi bình minh lên. Ảnh: Hồng Vân

Nước với người Việt quan trọng đến mức đồng nghĩa với quốc gia, khác với nhiều dân tộc gọi quốc gia mình là đất (land). Từ nước – sông được coi là khái niệm đồng nghĩa, chỉ khác hình dạng, người Bahnar gọi là Dak, người Jrai gọi là Ia hay Krong, người Tày Thái gọi là Nậm… trong những khái niệm đó nước và sông là một. Các địa danh phần nhiều bắt đầu từ khái niệm nước và núi. Người ta nói văn minh Việt cổ xưa hình thành trên đồng bằng sông Hồng và sông Thái Bình, sử gia Trần Quốc Vượng cho rằng nên nói là châu thổ sông Hồng, vì phần lớn địa hình miền Bắc không bằng phẳng, sông không chỉ chảy xuống đồng bằng mà còn xuyên qua nhiều núi. Trừ Thái Bình, tỉnh nào cũng có núi.

Vị giáo sư người Mỹ Benier ở đại học Colorado, khi sang Việt Nam có nhận xét, tuy cực đoan: “Mọi con sông ở châu Á đều bắt nguồn từ Tây Tạng cho nên văn minh châu Á có nguồn gốc từ Tây Tạng đi theo các dòng sông trở xuống”. Khi nhờ tôi dẫn tham quan các di tích Việt Nam, ông chỉ chú ý đến mỗi cái đình và điêu khắc đình làng và cho đó là Việt hơn cả và gần với các phẩm chất Tây Tạng nhất. Điều này đúng một phần: cảm quan sông nước từ cái đình và cấu trúc phù điêu phức hợp nhiều chiều của điêu khắc đình làng, không có gì chung với nghệ thuật Trung Hoa, mà người Việt từng chịu ảnh hưởng. Tôi cảm thấy những dãy phù điêu kéo dài của điêu khắc đình làng chả khác nào một dòng sông – cuộc đời thu gọn.

Tôi từng đến sông Dương Tử (Trung Hoa), sông Mississippi (Mỹ) và sông Mekong, thì thấy con sông Hồng nhỏ bé so với nhiều sông lớn lục địa, nhưng đối với tuổi thơ của mình, sông Hồng quá lớn. Tuổi thơ từng bơi ở sông Hồng nhưng cũng chỉ dám mon men bờ nước. Tôi còn có bao kỷ niệm với sông Cầu, sông Đuống, sông Đáy, sông Nhuệ, sông Cà Lồ và nhiều con sông nhỏ khác trên bước đường lang thang của mình. Dọc triền sông hai bên có biết bao làng mạc, đình đền chùa của những làng mạc ấy đều hướng ra sông cả, và hình như phong cách nghệ thuật (kiến trúc và chạm khắc cứ theo triền sông mà biến đổi dần). Những ngôi đình đền chùa nổi tiếng như đình chùa Thổ Hà (sông Cầu), đền Đa Hoà (đền Chử Đồng Tử, sông Hồng), đình Chèm (sông Hồng), chùa Bà Đanh (sông Đáy), chùa Bút Tháp (sông Đuống)… đều toạ lạc trên các triền sông. Có lẽ một ngày nào đó, người ta phải tìm hiểu đời sống tâm linh của con người gắn với sông thế nào.

Cho đến nay tôi vẫn thích đi đò, dù việc này khá nguy hiểm, nhất là phóng xe máy từ mặt đê cao xuống dưới tít dốc đò. Cây gạo cây đa bến đò được người xưa trồng có nhã ý như một cây cột báo bến nước từ xa, dưới đó bao giờ cũng có một quán nước, bát chè xanh cái kẹo lạc, rồi hóng gió mát từ lòng sông tâm hồn người ta thư thái hẳn, đó là cái cảm giác trống rỗng dịu dàng không có được từ đâu cả, nhất là vào mùa đông hiu quạnh, đò vắng chờ lâu. Tôi nhớ những tháng năm ở rừng, có con phà nhỏ, mắc dây song tự kéo (không có chủ) ở con sông nhỏ trong rừng sâu. Những con sông đó thường xanh ngắt, lặng lẽ không thể tưởng, chỉ còn nghe tiếng gió reo nhẹ trên tận ngàn cao. Đi dọc theo những con sông trong rừng, ta đến được những con sông nhỏ chảy ra trung du và đồng bằng, rồi nhập vào các sông lớn. Những con đường ven sông không dễ đi, nhưng đầy những câu chuyện, sự tích và ở mỗi ngã ba sông, khi nó gặp con sông khác bao giờ cũng có làng bản và truyền thuyết đáng ngờ. Ai nấy có lẽ nên đi theo con sông của mình, dù nước cả hay dòng cạn, dù sông lớn hay nhỏ, và đó là chuyến hành trình im lặng để nhìn thấy mình trong đất nước.

Báo Sài Gòn Tiếp Thị, 28/01/2014
Đăng ngày 29/01/2014
Phan Cẩm Thượng
Nông thôn

Chuyển giao kỹ thuật nuôi biển công nghiệp

Từ ngày 12 – 15/11/2024, tại thành phố Nha Trang, Tổng cục Thuỷ sản phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Văn phòng điều phối nông thôn mới Trung ương, Đại học Cần Thơ, Đại học Nha Trang và Quỹ Thiện tâm (Tập đoàn Vingroup).

Ông Trần Đình Luân
• 09:57 13/11/2024

Giới thiệu cho ngư dân về một số thiết bị mới trong khai thác thủy sản

Ngày 24/10/2024, tại phường Hoài Hương (thị xã Hoài Nhơn), Trung tâm Khuyến nông Bình Định tổ chức chương trình gặp gỡ, trao đổi trực tiếp với 70 ngư dân khai thác thủy sản của các phường Hoài Hương, Hoài Thanh và xã Hoài Hải về một số thiết bị mới trong khai thác thủy sản.

Các cơ quan chuyên môn
• 13:55 29/10/2024

Tập trung chuyển giao kỹ thuật nuôi một số loài thủy đặc sản có giá trị kinh tế cao

Trong những năm gần đây, phong trào nuôi cá nước ngọt đã phát triển mạnh ở nhiều địa phương trong tỉnh Bình Định.

Cá điêu hồng
• 10:34 21/10/2024

Nuôi thương phẩm cá điêu hồng trong lồng bè gắn liên kết tiêu thụ sản phẩm

Nhằm tận dụng tiềm năng dồi dào nguồn nước của các hồ chứa thủy lợi, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân.

Nuôi lồng bè
• 15:18 17/10/2024

7 sự thật thú vị và xu hướng xuất khẩu tôm hiện nay

Tôm đã trở thành mặt hàng xuất khẩu quan trọng khi liên tục ghi nhận mức giá trị tăng cao qua từng năm, góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế một quốc gia. Đây chắc chắn là tín hiệu tích cực cho các nhà sản xuất tôm, tuy nhiên người nuôi cũng phải nhận thức được xu hướng hiện tại trong xuất khẩu tôm trước khi thâm nhập vào thị trường toàn cầu.

Tôm xuất khẩu
• 12:20 14/11/2024

Tầm quan trọng của việc chọn lọc gen cho tôm giống

Chọn lọc gen cho tôm giống là một quá trình quan trọng giúp cải thiện năng suất và hiệu quả trong nuôi trồng thủy sản. Việc sử dụng tôm giống có gen tốt, đã được chọn lọc, giúp nâng cao sức khỏe và khả năng kháng bệnh cho tôm, từ đó giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả sản xuất.

Tôm giống
• 12:20 14/11/2024

Tổng hợp các phương pháp kiểm soát nguồn gốc chất thải

Kiểm soát nguồn gốc chất thải thủy sản đặc biệt là nuôi tôm là một khâu quan trọng trong quản lý chất thải, nhằm xác định nguồn phát sinh, loại chất thải, lượng chất thải và các thông tin liên quan khác. Các phương pháp này giúp chúng ta có những biện pháp xử lý và giảm thiểu chất thải hiệu quả hơn.

Nguồn gốc chất thải
• 12:20 14/11/2024

Tiêu chuẩn chất lượng thức ăn trong nuôi tôm: Yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả và sức khỏe

Thức ăn không chỉ là nguồn cung cấp năng lượng mà còn là nền tảng để tôm tăng trưởng, phát triển hệ miễn dịch, và đạt đến kích cỡ thương phẩm. Để đạt được mục tiêu này, người nuôi cần nắm rõ các tiêu chuẩn chất lượng thức ăn và cách kiểm soát chúng trong suốt quá trình nuôi.

Tôm thẻ
• 12:20 14/11/2024

Giải pháp nâng cao hiệu quả mô hình nuôi cá điêu hồng gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm

Nuôi thương phẩm cá điêu hồng trong lồng gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm là một mô hình khá hiệu quả, giúp gia tăng giá trị sản phẩm và đảm bảo sự bền vững cho người nuôi. Mô hình này kết hợp giữa việc nuôi cá và các hoạt động tiêu thụ, cung cấp cho người nuôi một thị trường ổn định và giảm thiểu rủi ro về giá cả hay tiêu thụ sản phẩm. Dưới đây là các giải pháp cần lưu ý khi thực hiện mô hình này

Cá điêu hồng
• 12:20 14/11/2024
Some text some message..