Mô hình nuôi tôm càng xanh luân canh trồng lúa vùng ngập lũ ở huyện An Phú do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện, được tài trợ bởi Chương trình ICMP tại An Giang (GIZ), Trung tâm Giống thủy sản tỉnh là đơn vị chủ trì dự án. Mô hình đã và đang mang lại kết quả khá tốt, giúp nông dân vùng lũ An Phú phát triển sinh kế, cải thiện đời sống.
Trước khi triển khai, dự án đã tổ chức 1 lớp tập huấn quy trình nuôi TCX toàn đực trong ruộng lúa phù hợp vùng ngập lũ tại xã Vĩnh Hậu (An Phú), với hơn 60 học viên tham dự là nông dân và kỹ thuật viên thủy sản.
Mô hình tôm - lúa mang lại thu nhập khá cho nông dân
Hộ ông Trương Danh Lam (xã Vĩnh Hậu, An Phú) được chọn thực hiện thí điểm thả nuôi 190.000 con TCX trên diện tích 23.000 m2 từ ngày 10-5-2017. Quy trình nuôi chia thành 2 giai đoạn. Giai đoạn ương tôm: tôm được ương trong mương xung quanh ruộng nuôi (có diện tích 3.000 m2 và sử dụng thức ăn công nghiệp, hàm lượng đạm 40-42 %). Sau khi ương khoảng 20-30 ngày tiến hành nâng nước dần và đưa tôm giống lên ruộng.
Giai đoạn nuôi thương phẩm: đưa tôm lên ruộng nuôi sử dụng thức ăn viên công nghiệp (42% đạm) kết hợp thức ăn tươi sống (cá tạp, ốc…). Sau 2 - 2,5 tháng tiến hành đăng tre kết hợp lưới được sử dụng làm đăng chắn nhằm bảo vệ tôm nuôi trong ruộng lúa. Sau 5 tháng nuôi tiến hành thu hoạch tỉa, số tôm còn lại tiếp tục nuôi thêm đến 6 tháng thì thu hoạch.
Do năm nay nước lũ rút chậm hơn so với dự kiến nên sau 6 tháng nuôi mô hình vẫn chưa thu hoạch dứt điểm. Trọng lượng bình quân của TCX thương phẩm đạt kích cỡ lớn hơn 50gr/con chiếm hơn 60% tổng đàn, cao hơn nhiều so với mô hình kiểu theo truyền thống (trọng lượng trung bình tôm thu hoạch chỉ 30-40gr/con). Do thời gian nuôi hầu hết vào mùa lũ (từ tháng 5 đến tháng 11) nên nguồn thức ăn tự nhiên rất phong phú, thuận lợi cho tôm phát triển nhanh. Giá trị thương phẩm của TCX nuôi trong thời gian này cũng cao hơn từ 20.000 - 30.000 đồng/kg.
Đánh giá hiệu quả kinh tế của mô hình tôm - lúa luân canh cho thấy, lợi nhuận mang lại trên 120 triệu đồng/ha/năm, cộng thêm lợi nhuận từ thu nhập tăng thêm vào mùa lũ đã giúp nông dân có thêm nguồn lợi kha khá. Theo chiết tính, lợi nhuận từ mô hình tôm - lúa cao hơn gấp nhiều lần so với mô hình chỉ trồng lúa bình thường (không kết hợp nuôi tôm), lợi nhuận chỉ khoảng 30-40 triệu đồng/ha).
Trong quá trình nuôi, tôm không có biểu hiện bệnh, không sử dụng hóa chất, kháng sinh, chỉ sử dụng chế phẩm sinh học để ổn định môi trường và men tiêu hóa, khoáng, premix để bổ sung vào thức ăn… giúp tôm tăng trưởng tốt, giảm chi phí đầu tư và góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.
Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện An Phú: mô hình mang lại hiệu quả kinh tế cao, phù hợp phát triển ở địa phương và có thể nhân rộng trên vùng đất An Phú. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, mở rộng mô hình nuôi TCX trong thời gian tới cần tăng cường xúc tiến thương mại để có thị trường tiêu thụ ổn định, giúp người dân an tâm sản xuất, ổn định đầu ra cho TCX thương phẩm.
Theo nông dân, thời vụ thả nuôi TCX cần tính toán hợp lý sao cho khi thu hoạch rơi vào khoảng tháng 10 (khi sản lượng tôm ngoài thị trường ít, giá bán tôm thương phẩm sẽ cao), góp phần làm cho giá trị của TCX tăng lên gấp nhiều lần so với thời điểm nước rút sẽ “đụng” với tôm tự nhiên.