Bảo tồn giống cá Cóc trên sông Mekong

Cá cóc được xem là một trong những loài cá đặc sản trên sông Mekong có hình dáng giống cá chép với vảy trắng, vây đỏ, thịt cá thơm ngon, ít xương. Cũng chính vì những ưu điểm trên nên loài cá này ngày nay đã trở nên khan hiếm do bị đánh bắt nhiều.

Cá cóc khan hiếm do bị đánh bắt nhiều

Theo các ngư dân lâu năm sống bằng nghề đánh bắt thủy sản trên sông Tiền, cá cóc có hình dáng giống cá chép, trên lưng cá có gai nhọn và bén như răng cưa, sống ở sông Tiền, sông Hậu với trọng lượng lớn nhất lên đến hơn 10 kg. Lão ngư Sáu An, 80 tuổi, xã Hòa Khánh, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang, chuyên sống bằng nghề đánh cá trên sông Tiền từ nhỏ đến lớn, kể lại, cá cóc ở sông Tiền cách đây chục năm còn rất nhiều. Vào lúc con nước đứng lớn, từng đàn cá đổ xô về các vùng nước sâu, chảy xiết để tìm mồi, đặc biệt là khu vực bến phà Mỹ Thuận cũ ở xã Hòa Hưng…

Sau mùa lũ hàng năm, đàn cá cóc thường ngược dòng lên thượng nguồn sông Mekong sinh sản, còn đàn cá con lại xuôi dòng về sông Tiền, sông Hậu để tìm thức ăn và trưởng thành.


Ngư dân đánh bắt cá bằng cách giăng lưới hoặc thả câu

Muốn bắt cá cóc, ngư dân ở miệt sông Tiền, sông Hậu thường thả lưới ngầm và giăng câu ngầm. Thả lưới ngầm là thả lưới sát đáy sông, còn giăng câu ngầm là dùng dây có gắn nhiều lưỡi câu móc mồi (thường là tôm sống hoặc trùn hổ) rồi thả sâu xuống đáy vào thời điểm nước lớn.

“Nhớ lại trước đây, mỗi ngày tôi câu cả chục con cá cóc từ 7-8 kg trở lên là chuyện thường, còn bây giờ nhiều người bắt quá nên cá cóc ngày càng khan hiếm, có khi thả câu cả mấy ngày cũng chẳng có con cá nào, nếu có chỉ còn là cá nhỏ chừng 3 - 5 kg”, ông Sáu chia sẻ.

Thịt cá cóc ngọt, thơm và ít xương, được chế biến thành nhiều món ăn đậm nét sông nước Nam Bộ: cá cóc kho nước dừa, cá cóc nấu canh chua, cá cóc chưng tương…


Cá cóc có giá trị kinh tế cao vì thịt cá rất thơm ngon, bổ dưỡng và có thể chế biến nhiều món khác nhau

Vì khan hiếm nên hiện nay giá cá cóc tại chợ khá đắt, trung bình từ 250.000 đồng/kg trở lên, giá bán tại các nhà hàng, quán ăn từ 350.000 - 400.000 đồng/kg. Thực khách muốn ăn loại cá đặc sản này phải gọi điện thoại đặt trước mới có.

Các nhà khoa học của Trung tâm Giống thủy sản nước ngọt Nam Bộ (thuộc Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 2) tọa lạc tại xã An Thái Trung, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang đã triển khai Chương trình hỗ trợ thủy sản nước ngọt của Bộ Thủy sản (trước đây) do Đan Mạch tài trợ vào những năm 2000; trong đó, có Đề tài khoa học bảo tồn cá cóc trên sông Mekong nhằm nghiên cứu sinh sản nhân tạo để sản xuất giống cá cóc, bổ sung giống loài mới vào cơ cấu đàn cá nuôi, đồng thời còn góp phần gìn giữ nguồn gen loài cá đang ngày càng trở nên hiếm hoi.

Ông Thi Thanh Vinh, Phòng Sản xuất giống của Trung tâm Giống thủy sản nước ngọt Nam Bộ, người đã gắn bó với công việc "bảo tồn nguồn gen cá nước ngọt" như cá hô, cá trà sóc…, một trong những nhà khoa học tham gia đề tài, kể lại, để bảo tồn loài cá cóc, các nhà nghiên cứu đã tập hợp cá cóc bố mẹ từ các ngư dân đánh bắt ở các tỉnh An Giang, Tiền Giang…

Vì loại cá này rất dễ chết sau khi đưa lên khỏi mặt nước nên các nhà khoa học đã khảo sát và hướng dẫn các ngư dân cách đánh bắt bằng ngư cụ thích hợp đến cách bảo dưỡng để vận chuyển về Trung tâm để thuần dưỡng.

Cá được mua phải là cá cóc được bắt bằng câu và phải hạn chế bị thương (chỉ chấp nhận rách mép). Khi nhận tin báo bắt được cá, các kỹ sư cấp tốc đến nơi để xem trực tiếp và xác định đúng tên khoa học của cá rồi mua về nuôi tại Trung tâm. Sau khi thả trong hầm một thời gian, đàn cá được đưa về thả vào trong ao tại Trung tâm để thích nghi với môi trường nước tĩnh thay vì nước động ở ngoài sông.

Dẫn chúng tôi ra một ao nuôi đàn cá cóc bố mẹ, ông Vinh không giấu nổi tự hào khi chỉ đàn cá cóc to, khỏe hơn 200 con đang ngoi lên, ngụp xuống để ăn mồi. Nhờ kinh nghiệm và sự nỗ lực của các nhà khoa học tham gia đề tài, đàn cá cóc bố mẹ nhanh chóng thích nghi hoàn toàn với môi trường mới. Trong thời gian đầu, đàn cá được cho ăn thực ăn là tôm, tép và cá nhỏ… và dần dần được cho ăn thức ăn viên công nghiệp như các loài cá khác.

Hiện nay, đàn cá bố mẹ đã sinh sản thành công với lứa cá giống nhân tạo đầu tiên khoảng 2.000 con ra đời. Hàng năm, đàn cá bố mẹ đều được chọn lọc để thay thế những con cá đã già. “Đàn cá cóc trong ao hiện đã là cá cóc thế hệ F12 sau khi chọn lọc”, thạc sĩ Vinh khoe.

Trung tâm đã nuôi thử nghiệm cá cóc thế hệ F10 ở một số mô hình điểm ở người dân và nhận thấy đàn cá phát triển tốt, sau 12 - 15 tháng thì đạt cá thương phẩm (khi cá đạt từ 200 - 300g/con). Cá cóc có thể được nuôi ghép với các loài cá khác trong ao đìa, quầng, bè như cá tra, cá rô phi.

Cơ sở nuôi ương cá giống Tám Vũ ở thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang đã nhận từ trung tâm 5.000 con cá cóc bột về để ương và cung cấp cho các hộ có nhu cầu nuôi cá cóc thương phẩm.

Theo ông Thi Thanh Vinh, Trung tâm Giống thủy sản nước ngọt Nam Bộ, việc bảo tồn, nghiên cứu sinh sản nhân tạo để sản xuất giống cá cóc thành công cũng như cá hô, cá trà sóc… ở Trung tâm đã góp phần bổ sung giống loài mới vào cơ cấu đàn cá nuôi; đồng thời còn góp phần gìn giữ nguồn gen loài cá bản địa của sông Mekong.

TTXVN
Đăng ngày 22/02/2021
Hữu Chí
Đánh bắt

Cơ hội mới cho ngành khai thác thủy sản

Ngành khai thác thủy sản áp dụng linh hoạt các giải pháp phòng, chống dịch bệnh để đảm bảo chuỗi cung ứng khai thác thủy sản an toàn, hiệu quả, đặc biệt bảo đảm an toàn dịch bệnh tối đa.

đánh bắt cá
• 13:16 22/10/2021

Ngư dân cô đơn

Gắn bó với biển khơi như cá với nước, ngư dân Nguyễn Khắc Thìn (ngụ xã Quỳnh Long, H.Quỳnh Lưu, Nghệ An) không ngờ có lúc phải chia tay nghề biển.

tàu cá nằm bờ
• 14:53 30/09/2021

Ngư dân phía Nam Hà Tĩnh được mùa cá cơm, ruốc biển

Khoảng 1 tuần nay, làng biển Kỳ Ninh (TX Kỳ Anh, Hà Tĩnh) rộn ràng hơn bởi những khoang thuyền đầy ắp cá cơm, ruốc biển (tép moi) nối đuôi nhau cập bờ.

phơi ruốc
• 17:16 21/09/2021

Thủy sản Việt Nam sẽ tổn thất khoảng 480 triệu USD/năm nếu mất thị trường EU

Thẻ vàng IUU của EC đã khiến cho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường này sụt giảm liên tục từ năm 2017 đến nay.

cá ngừ
• 17:02 10/08/2021

Hậu quả kép cho việc đánh bắt cá bằng xung điện

Hiện nay trên địa bàn các tỉnh, việc đánh bắt cá bằng cách xung điện vẫn đang được sử dụng tràn lan, mặc dù chính quyền địa phương đã có thông báo xử phạt hành chính cho các hành vi trên. Hôm nay, hãy cùng điểm qua các hậu quả mà đánh bắt cá bằng xung điện mang đến, cũng như các quy định xử phạt cho người vi phạm ra sao nhé!

Đánh bắt cá bằng chích điện
• 10:59 27/03/2024

Giải mã những khó khăn của nghề đánh bắt sứa biển

Các món ăn làm từ sứa biển ngày càng thu hút nhiều tín đồ đam mê ẩm thực, nhưng có lẽ ít người biết rằng quá trình tạo ra sứa thương phẩm kỳ công ra sao.

Sứa
• 11:08 25/03/2024

Bình Định: Ngư dân trúng mùa cá cơm

Trong 2 ngày, từ 13-14.3, vùng biển ven bờ xã Nhơn Lý ( TP Quy Nhơn) và xã Mỹ An ( huyện Phù Mỹ) xuất hiện đàn cá cơm dày đặc, ngư dân làm nghề mành rút trủ ra khơi khai thác cá cơm trúng đậm, sản lượng đánh bắt cao.

Cá cơm
• 09:50 15/03/2024

Bình Định: Đẩy mạnh tuyên truyền IUU năm 2024

Trong 2 ngày 11 và 12.01, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phù Cát phối hợp với Trung tâm VH-TT-TT huyện tổ chức xe hoa lưu động tuyên truyền về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) trên địa bàn xã Cát Minh, Cát Khánh và thị trấn Cát Tiến huyện Phù Cát, Bình Định.

IUU
• 09:57 12/01/2024

Bạc Liêu: Tiến độ xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm

Tép Bạc đã phản ánh, năm 2023, tỉnh Bạc Liêu đứng đầu cả nước về sản lượng tôm nước lợ và kim ngạch xuất khẩu nhờ phát triển nuôi siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao. Bạn đọc muốn biết thêm tiến độ đầu tư xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm nổi tiếng ở Bạc Liêu nên xin cung cấp thêm thông tin.

Khu nuôi tôm công nghệ cao
• 01:44 29/03/2024

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 01:44 29/03/2024

Như thế nào để tôm được vận chuyển đúng cách?

Tôm cũng giống như các hàng hóa khác, phân loại theo nhu cầu của khách hàng mà được vận chuyển đến các nơi khác nhau, với hai giai đoạn cơ bản như tôm giống được vận chuyển từ các trại giống đến ao nuôi và tôm thương phẩm được vận chuyển đến các chợ đầu mối, nhà máy chế biến. Vậy cách nào để có thể vận chuyển chúng một cách an toàn, tiết kiệm mà vẫn hiệu quả nhất? Hãy cùng tìm hiểu dưới đây nhé!

Tôm đông lạnh
• 01:44 29/03/2024

Biện pháp hạ phèn hiệu quả nhanh chóng

Chắc chắn rằng việc ao nuôi bị nhiễm phèn không còn là điều quá xa lạ đối với những người nuôi trồng thủy sản. Phèn xuất hiện trong ao nuôi tôm sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất và sản lượng của vụ nuôi.

Ao nuôi tôm bị nhiễm phèn
• 01:44 29/03/2024

Tôm đang trong ao bị thối đuôi: Nguyên nhân và cách điều trị

Tôm bị thối đuôi là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp ở tôm, đặc biệt là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Bệnh có thể gây ra tỷ lệ tử vong cao, ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi.

Tôm thẻ thương phẩm
• 01:44 29/03/2024