Cá thu đao trước nguy cơ tuyệt chủng vì khai thác quá mức

Báo động đỏ

Động thái được mô tả là “đáng được hoan nghênh” này được loan đi tại hội nghị trực tuyến kéo dài ba ngày từ từ 23 đến 25 tháng 2 năm nay do Hiệp hội các quốc gia là thành viên Ủy ban Nghề cá Bắc Thái Bình Dương tổ chức.

Cá thu đao nói riêng và các nguồn lợi thủy sản nói chung tại các ngư trường đều bị suy giảm nghiêm trọng. Ảnh: JapanTimes

Theo đó đã có tám quốc gia và vùng lãnh thổ cam kết, nhất trí cắt giảm 40% hạn ngạch đánh bắt cá thu đao Thái Bình Dương ở khu vực Bắc Thái Bình Dương để đảm bảo nghề cá bền vững.

Cụ thể bao gồm Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc, Trung Quốc và Nga, đã đồng ý hạ mức đánh bắt cá thu đao Thái Bình Dương từ 556.250 tấn hiện nay xuống còn 333.750 tấn.

Hội nghị trực tuyến lần này được tổ chức nhằm đề ra các chiến lược bảo tồn nguồn cung cá thu đao Thái Bình Dương, vốn đã bị suy giảm mạnh trong những năm gần đây.

Các đại biểu từ tám nền kinh tế đã thông qua hạn ngạch đánh bắt cá thu đao Thái Bình Dương, nơi chủ yếu do các đội tàu đánh bắt của Trung Quốc và lãnh thổ Đài Loan khai thác mỗi năm đạt 330.000 tấn, nay sẽ giảm xuống 198.000 tấn.

Trong khi đó, Nhật Bản và Nga sẽ vẫn duy trì mức sản lượng khai thác thủy hải sản tổng hợp không quá 135.750 tấn trong vùng đặc quyền kinh tế của họ.

Mặc dù đã nhất trí cắt giảm sản lượng đánh bắt cá thu đao, tuy nhiên các quốc gia đã không đạt được đồng thuận về hạn ngạch cụ thể đối với từng quốc gia.

Nhật Bản, quốc gia đề xuất cắt giảm coi cuộc họp vừa qua là một bước tiến nhưng bày tỏ hy vọng cộng đồng đánh bắt toàn cầu có thể tái xây dựng một ngành thủy sản bền vững hơn cho các thế hệ tương lai.

Sản lượng đánh bắt cá thu đao của Nhật Bản, một loài thủy sản vụ thu phổ biến thường đạt khoảng từ 400.000 đến 600.000 tấn cách nay 60 năm nhưng đã giảm xuống chỉ còn 40.000 tấn vào năm 2019.

Sản lượng đánh bắt cá thu đao của Nhật Bản từ năm 1989 đến 2019 (đơn vị nghìn tấn). Đồ họa: Nippon.com

Theo Hiệp hội Thủy sản Thái Bình Dương, sản lượng khai thác cá thu đao Thái Bình Dương của Nhật Bản năm 2019 giảm 66% so với cùng kỳ năm 2018, xuống còn 40.517 tấn, đánh dấu mức thấp nhất kể từ khi thống kê lần đầu tiên được ghi nhận.

Cá thu đao là cá gì?

Cá thu đao sinh sống phổ biến ở các vùng ôn đới và cận Bắc Cực của Thái Bình Dương. Theo các nhà khoa học, một trong số những yếu tố chính gây ra sự sụt giảm sản lượng đánh bắt cá thu đao bao gồm tác động của nhiệt độ nước biển tăng do trái đất nóng lên cũng như hoạt động của các tàu đánh cá lớn từ Trung Quốc và Đài Loan.

Cận cảnh loài cá thu đao Thái Bình Dương. Ảnh: NP

Cá thu đao có tên khoa học là Cololabis saira là một loài cá có miệng nhỏ, cơ thể thuôn dài, có nhiều vây nhỏ, đuôi nhỏ chẻ đôi. Màu sắc của cá từ xanh đậm đến xanh lam ở mặt lưng, màu bạc bên dưới, và có những đốm nhỏ màu xanh sáng phân bố ngẫu nhiên ở hai bên.

Cá thu đao trưởng thành trung bình dài khoảng 25-30 cm, nhưng nó có thể dài tới 40 cm và nặng khoảng 180 gram vào mùa thu. Tuổi đời cao nhất của cá thu đao là bốn năm. Cá thu đao là loài cá sống trên bề mặt nhưng khi bị đánh bắt nó có thể lặn sâu xuống tới 230 m.

Nhiệt độ ưa thích của quần thể cá thu đao Thái Bình Dương là khoảng 15-18°C, đồng thời nó cũng là loài di cư cao. Những con trưởng thành thường được tìm thấy ở ngoài khơi hoặc gần bề mặt đại dương. Cá con và trứng cá thu đao thường lẫn với rong biển trôi dạt.

Thức ăn của cá thu đao thường là động thực vật phù du như nhuyễn thể, giáp xác nhỏ chân kiếm, và những quả trứng hoặc ấu trùng của các loài cá khác. Cá thu đao là loài tiêu hóa thức ăn nhanh hơn rất nhiều so với hầu hết các loài cá khác do hệ tiêu hóa ngắn và thẳng.

Cá thu đao nổi tiếng ngon và giá cả vừa phải đang dần trở nên xa tầm tay của người dân. Ảnh: NHK

Dầu cá thu đao chứa hàm lượng đáng kể axit béo không bão hòa n-3 (PUFA) và axit béo không bão hòa đơn chuỗi dài (LCMUFA).

Cá thu đao cũng có ở nhiều vùng biển của Việt Nam và thường được đánh bắt chủ yếu vào tháng 9-10. Loại cá này rất dễ chế biến nhưng cách chế biến phổ biến nhất là nướng nguyên con hoặc có thể dùng làm sashimi, chiên xù, áp chảo hoặc đóng hộp...