Xã biên giới Tam Hợp, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An là nơi có con suối Chà Lạp chảy qua với nguồn nước trong xanh, nhiều loại thủy sản sinh sống. Trong đó, cá mát là một trong những loài cá đặc sản nơi đây. Nhiều năm trước, do người dân địa phương đã đánh bắt quá mức theo hình thức “tận diệt” (chủ yếu bằng kích điện) khiến cho loài cá mát gần như cạn kiệt. Trước nguy cơ nguồn lợi thủy sản bị cạn kiệt, đặc biệt là loại cá mát gần như biến mất, tháng 12/2018, HĐND xã Tam Hợp đã thông qua đề án bảo tồn nguồn lợi thủy sản trên địa bàn.
Trong đề án do địa phương xây dựng quy định những phương tiện, ngư cụ được sử dụng để đánh bắt thủy sản, cấm đánh bắt thủy sản tại một số đoạn trên khe Chà Lạp để tạo điều kiện cho các loại thủy sinh phát triển. Để thực hiện chủ trương của chính quyền địa phương, cán bộ Đồn Biên phòng Tam Hợp, BĐBP Nghệ An đã tích cực tuyên truyền cho nhân dân hiểu rõ những lợi ích lâu dài của việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản, đồng thời kiên quyết xử lý việc đánh bắt thủy sản bằng các hình thức “tận diệt”. Những trường hợp vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật.
Sau khi được chính quyền địa phương và BĐBP tuyên truyền, nhân dân trên địa bàn đã nhận thấy lợi ích của việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên các sông, suối. Nhờ đó, người dân đã chấp hành tốt các nội dung trong đề án do chính quyền địa phương ban hành. Bà con cũng giám sát, phát hiện các vụ việc và thông tin để chính quyền địa phương có biện pháp xử lý. Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sau 4 năm triển khai, các loài thủy sản, trong đó có cá mát trên dòng khe Chà Lạp đã dần hồi sinh. Dọc khe Chà Lạp, những đoạn cấm đánh bắt, cá phát triển rất nhanh, không những cá mát mà các loại cá pộp, cá lăng, cá lệch... cũng sinh sôi, phát triển tốt.
Ông Lương Phi Thanh, Chủ tịch UBND xã Tam Hợp cho biết: “Với sự vào cuộc của chính quyền địa phương, BĐBP và người dân, nguồn thủy sinh trên các khe suối của xã đã phục hồi nhanh chóng. Ngoài việc khai thác có chọn lọc đáp ứng nhu cầu thực phẩm cho nhân dân, nguồn cá mát bán ra với giá 250-300 nghìn đồng/kg cũng tạo nguồn quỹ cho các bản làng xây dựng nông thôn mới, lo việc an sinh cộng đồng. Với việc bảo tồn được loài cá mát và tạo cảnh quan thiên nhiên đẹp, chúng tôi cũng bước đầu đón được khách du lịch đến tham quan”.
Từ cuối năm 2020, xã Lưu Kiền, huyện Tương Dương cũng bắt đầu triển khai thực hiện mô hình bảo tồn cá trên suối Nậm Khiên, đoạn chảy qua địa bàn xã. Trên cơ sở đó, UBND xã Lưu Kiền cũng xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật những trường hợp khai thác thủy sản bằng hóa chất độc hại, chất nổ, xung điện... Ngoài ra, các bản thành lập khu vực bảo vệ nguồn lợi thủy sản theo từng khúc suối, cắm biển báo để người dân biết và thực hiện. Sau 2 năm triển khai, đến nay, lượng cá trên dòng suối Nậm Khiên đã sinh sôi rất nhiều. Ngoài Tam Hợp, Lưu Kiền, mô hình bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên sông, suối đã lan rộng ra nhiều xã khác của huyện Tương Dương như: Tam Quang, Tam Thái, Mai Sơn...
Không chỉ tại huyện Tương Dương, một số xã trên địa bàn các huyện Con Cuông, Kỳ Sơn, Quế Phong (tỉnh Nghệ An) cũng bắt đầu triển khai việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản tự nhiên trên các sông, suối chảy qua địa bàn. Từ giữa năm 2022, xã biên giới Nậm Càn, nơi định cư của 100% hộ gia đình đồng bào dân tộc Mông đã thực hiện mô hình cấm đánh bắt thủy sản dưới mọi hình thức trên một số đoạn thuộc thượng nguồn suối Nậm Khiên chảy qua.
Trung tá Nguyễn Mạnh Hùng, Chính trị viên Đồn Biên phòng Nậm Càn, BĐBP Nghệ An cho biết: “Trên cơ sở thống nhất cao, chính quyền địa phương, BĐBP và các lực lượng chức năng đã tuyên truyền, vận động người dân chung sức bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên các sông, suối. Để đảm bảo tính hiệu quả, chúng tôi đã cử cán bộ tham gia cùng chính quyền địa phương cắm biển cấm theo quy định, đồng thời tổ chức tuần tra, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm”.
Thực tế cho thấy, việc chính quyền các xã vùng cao, biên giới của tỉnh Nghệ An triển khai hiệu quả mô hình bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên sông, suối đang mang lại lợi ích “kép”. Nhờ được bảo vệ nghiêm ngặt, nhiều loài thủy sinh có giá trị kinh tế cao đang dần hồi sinh trên các sông, suối đầu nguồn, đáng chú ý như cá ghé, cá mát, cá lăng... Nguồn lợi thủy sản phong phú, cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ cũng là lợi thế để các địa phương vùng cao xây dựng các địa điểm du lịch sinh thái, thu hút du khách, tạo công ăn việc làm, mang lại thu nhập cho người dân bản địa.
_1747751041.jpg)
_1747751041.jpg)
