Gỡ nút thắt cho tôm Việt Nam

Năm 2017, XK thủy sản lần đầu tiên vượt mốc 8 tỷ USD.Tuy nhiên, theo một số chuyên gia, doanh nhân ngành tôm, ngành tôm Việt Nam vẫn còn phải đối mặt với những vấn đề lớn làm hạn chế tới sự phát triển bền vững.

Gỡ nút thắt cho tôm Việt Nam
Nuôi tôm. Ảnh minh họa: Internet

Theo Tổng cục Hải quan, trong 11 tháng đầu năm 2017, XK tôm cả nước đạt 352.290 tấn, trị giá 3,484 tỷ USD, tăng 14,5% về lượng và 22,9% về giá trị so cùng kỳ 2016. Ước tính trong cả năm 2017, XK tôm đạt khoảng 3,8 tỷ USD, gần bằng mức kỷ lục của năm 2014 (xấp xỉ 4 tỷ USD). Như vậy, tôm tiếp tục là mặt hàng thủy sản XK quan trọng nhất và có đóng góp lớn nhất vào thành tích XK ước tính đạt hơn 8,3 tỷ USD của ngành thủy sản trong năm 2017.

Tuy nhiên, còn nhiều điều phải làm để hình thành một ngành tôm bền vững, đạt giá trị gia tăng cao, mang về nhiều ngoại tệ cho đất nước. Trao đổi với NNVN, ông Trần Văn Lĩnh, TGĐ Cty Thuận Phước (Đà Nẵng), cho rằng đang có 4 “nút thắt” làm hạn chế tới sự phát triển của cả ngành tôm.

Trước hết, về con giống, đang quá phụ thuộc vào nước ngoài, khi gần 70% lượng con giống bố mẹ vẫn phải NK. Những con tôm giống bố mẹ NK từ các nước khác, vốn không được sản xuất ra để phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của Việt Nam. Do còn phụ thuộc nguồn giống bố mẹ NK nên giá tôm giống vẫn đang ở mức cao và không ổn định. Năm 2017, giá tôm giống tăng vọt khiến cho giá thành sản xuất tôm thương phẩm bị đội lên nhiều. Do đó, cần phải sớm chủ động được nguồn con giống bố mẹ sản xuất trong nước càng sớm càng tốt. Khi đã chủ động được nguồn giống bố mẹ, ngành tôm Việt Nam mới có thể điểu chỉnh để tạo ra được những con tôm giống thương phẩm phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, thức ăn, nhu cầu nuôi thương phẩm…

Ở khâu nuôi, hiện nay, nuôi tôm vẫn chủ yếu là do nông dân thực hiện. Vì thế, dù tôm hàng hóa đã được nuôi ở nước ta từ lâu, đã xuất hiện nhiều mô hình nuôi bằng công nghệ tiên tiến, nhưng nhìn chung, vẫn chưa có một ngành công nghiệp nuôi tôm thực sự ở Việt Nam. Nuôi tôm vẫn đang mang bản chất của sản xuất nông nghiệp, ở quy mô nhỏ lẻ, manh mún. Về công nghệ nuôi, vẫn dựa chủ yếu vào các công nghệ của các công ty nước ngoài.

Sở dĩ có tình trạng trên là do đến nay vẫn chưa có một khu vực nuôi tôm hoàn toàn công nghiệp, khi mà ngay cả một số công ty dù đã tổ chức nuôi tôm, vẫn đang phải sử dụng nhiều ao nuôi phụ thuộc vào môi trường xung quanh. Bởi vậy, ngành nông nghiệp và các địa phương cần sớm quy hoạch, xây dựng những cánh đồng nuôi tôm công nghiệp với cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh, nhất là hệ thống thủy lợi riêng biệt, qua đó giúp cho người nuôi chủ động điều tiết được môi trường nước phù hợp với sự phát triển của con tôm.

Nguồn thức ăn nuôi tôm hầu như vẫn đang phụ thuộc vào các công ty có vốn nước ngoài. Mà những công ty này, lại cũng đang phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu NK. Chẳng hạn, 90% bột cá để sản xuất thức ăn cho tôm đang phải NK, do nguồn bột cá trong nước chỉ có thể làm thức ăn cho gia súc, cho cá. Đậu nành gần như 100% phụ thuộc vào NK... Điều này khiến cho giá thức ăn nuôi tôm ở Việt Nam đang cao hơn so với sản phẩm cùng loại ở các nước xung quanh như Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ…

Tất cả những yếu tố nói trên đang khiến cho nuôi tôm ở Việt Nam chưa có được sự phát triển bền vững. Trong khi ở nhiều nước nuôi tôm lớn khác, tỷ lệ nuôi thành công lên tới 70%, thì ở Việt Nam chỉ mới đạt khoảng 40%. Đó là nguyên nhân khiến cho giá thành tôm nuôi ở Việt Nam luôn cao hơn so với nhiều nước nuôi lớn khác, và không đủ sức cạnh tranh với tôm nuôi từ các nước châu Á khác như Ấn Độ, Thái Lan… Bằng chứng là trong 3 năm nay, Việt Nam hầu như không thể XK tôm dạng nguyên liệu cơ bản.

Ngoài ra, việc chưa kiểm soát thật tốt khâu XK, nhất là XK tiểu ngạch cũng đang ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững của cả ngành tôm. Nếu như XK chính ngạch vào các thị trường đang được kiểm soát rất tốt, thì XK tiểu ngạch lại chưa kiểm soát được. Những năm qua, thương nhân Trung Quốc đổ xô sang Việt Nam mua tôm nguyên liệu rồi đưa qua đường tiểu ngạch về Trung Quốc. Điều này làm ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng, ATTP của tôm Việt Nam. Bởi các thương nhân Trung Quốc hầu như không quan tâm tới dư lượng kháng sinh, dư lượng hóa chất… trên tôm, mà chỉ quan tâm tới màu sắc, kích cỡ con tôm. Do đó, sự xuất hiện và thu mua tôm nguyên liệu của họ một cách ồ ạt mà không quan tâm tới chất lượng, ATTP, đã làm phá vỡ những nỗ lực của cơ quan chức năng, chính quyền địa phương trong việc tuyên truyền, vận động nông dân nuôi tôm không dư lượng kháng sinh.

NNVN
Đăng ngày 06/01/2018
Thanh Sơn
Kinh tế

TS Nguyễn Thanh Tùng làm Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II

Chiều 25/2, tại Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II, Thứ trưởng Phùng Tiến đã trao Quyết định điều động, bổ nhiệm TS Nguyễn Thanh Tùng giữ chức Viện trưởng Viện này.

Viện Nuôi trồng Thủy sản II
• 10:09 04/03/2022

6 năm “sóng gió” của cộng đồng thủy sản, chỉ vì một quy định

Mới đây, Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP) đã có đơn thỉnh nguyện gửi Thủ tướng Chính phủ, cùng một số Bộ, ngành về kiến nghị việc sửa đổi quy định “kiểm dịch” đối với sản phẩm thuỷ sản dùng làm thực phẩm.

chế biến cá hồi
• 13:35 21/12/2021

Đề nghị đưa ngành chế biến thủy sản ra khỏi danh mục có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa có văn bản gửi Bộ trưởng Bộ TN&MT, góp ý và đề nghị sửa đổi một nội dung quan trọng trong Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 2021 đang được Bộ TN&MT hoàn tất.

chế biến cá tra
• 12:52 22/10/2021

Bắt 2 tàu cá vi phạm quy định vùng khai thác

2 tàu cá đang khai thác thủy sản trái quy định vùng khai thác đã bị lực lượng Đồn Biên phòng Cửa khẩu Cảng Cửa Lò - Bến Thủy phát hiện bắt giữ.

tàu cá vi phạm
• 15:10 21/10/2021

Logistics ngành thủy sản – một điểm nghẽn trong chuỗi giá trị thủy sản Việt Nam

Việt Nam tự hào là một cường quốc xuất khẩu thủy sản, với kim ngạch hàng năm lên đến hàng tỷ USD. Thế nhưng, đằng sau những con số ấn tượng đó là một nghịch lý đáng báo động: giá trị gia tăng và lợi nhuận thực tế thu về chưa tương xứng với tiềm năng. Khi mổ xẻ chuỗi giá trị, một "điểm nghẽn" mang tính sống còn đã lộ rõ, đó chính là logistics. Đây không còn là một chi phí dịch vụ đơn thuần, mà đã trở thành rào cản lớn nhất kìm hãm sức bật của toàn ngành.

Điểm nghẽn trong Logistics
• 15:00 18/07/2025

Trung quốc vượt Mỹ, trở thành thị trường thủy sản số 1 của Việt Nam

Số liệu thống kê 6 tháng đầu năm 2025 đã xác nhận Trung Quốc đã vượt qua Mỹ để trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất của thủy sản Việt Nam. Với kim ngạch xuất khẩu đạt 1,1 tỷ USD, thị trường tỷ dân này không chỉ cho thấy sức mua khổng lồ mà còn đặt ra những yêu cầu mới, đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải có một chiến lược tiếp cận bài bản và chuyên nghiệp hơn.

tôm thẻ chân trắng
• 11:37 18/07/2025

Đổi hướng để bứt phá: Chiến lược đưa thủy sản Việt vào phân khúc cao cấp

Trong nhiều năm, ngành thủy sản Việt Nam đã gặt hái nhiều thành tựu đáng kể về sản lượng và kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, phần lớn sản phẩm vẫn nằm ở phân khúc giá rẻ, xuất thô hoặc chế biến đơn giản, khiến giá trị gia tăng thấp và dễ tổn thương trước biến động thị trường. Đã đến lúc ngành thủy sản cần một hướng đi mới – tái định vị thị trường và chuyển hướng mạnh mẽ sang phân khúc cao cấp.

• 14:15 17/07/2025

Khi các “ông lớn” ngành thức ăn thủy sản rời đi

Việc các tập đoàn lớn trong ngành thức ăn thủy sản lần lượt tái cơ cấu hoặc thu hẹp hoạt động tại Việt Nam đang tạo ra những xáo trộn sâu rộng đến toàn bộ chuỗi cung ứng. Quyết định này không chỉ để lại những khoảng trống lớn trên thị trường mà còn đặt ra thách thức trực tiếp cho người nông dân, đồng thời mở ra cơ hội chưa từng có cho các doanh nghiệp khác vươn lên.

• 16:39 16/07/2025

Logistics ngành thủy sản – một điểm nghẽn trong chuỗi giá trị thủy sản Việt Nam

Việt Nam tự hào là một cường quốc xuất khẩu thủy sản, với kim ngạch hàng năm lên đến hàng tỷ USD. Thế nhưng, đằng sau những con số ấn tượng đó là một nghịch lý đáng báo động: giá trị gia tăng và lợi nhuận thực tế thu về chưa tương xứng với tiềm năng. Khi mổ xẻ chuỗi giá trị, một "điểm nghẽn" mang tính sống còn đã lộ rõ, đó chính là logistics. Đây không còn là một chi phí dịch vụ đơn thuần, mà đã trở thành rào cản lớn nhất kìm hãm sức bật của toàn ngành.

Điểm nghẽn trong Logistics
• 09:48 20/07/2025

Cá muối chua: Món ăn truyền thống và mối nguy cơ chết người từ độc tố Botulinum

Mới đây, vào ngày 15/7/2025, anh A Khởi (23 tuổi, dân tộc Xơ Đăng, tỉnh Quảng Ngãi) đã được đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ngãi 2 trong tình trạng nguy kịch. Nguyên nhân được xác định là ngộ độc Botulinum sau khi anh ăn cơm với món cá muối chua tự làm tại nhà. Vụ việc một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về mối nguy hiểm chết người ẩn sau món ăn dân dã, biến một đặc sản truyền thống thành nguồn cơn của những bi kịch.

Ngộ độc Botulinum
• 09:48 20/07/2025

Ban đêm ở trại tôm: Nhìn thấu nguy cơ để giữ chắc mùa vụ

Trong khi người nuôi đã say giấc, ao tôm vẫn không ngừng "sôi động" với hàng loạt diễn biến môi trường, sinh vật phân hủy, và những nguy cơ tiềm tàng. Vậy ban đêm nuôi tôm làm sao cho đạt kết quả? Bài viết sau sẽ giúp bạn "nhìn thấu bóng tối", giữa mùa vụ nhiều rủi ro.

Ao nuôi tôm vào ban đêm
• 09:48 20/07/2025

Thủy sản Hùng Vương lại bị xử phạt

Từng là doanh nghiệp dẫn đầu ngành xuất khẩu cá tra Việt Nam, Công ty Cổ phần Hùng Vương (mã chứng khoán: HVG) đang đối mặt với một tương lai bất định khi liên tiếp vướng vào các vi phạm pháp luật và gánh nặng tài chính khổng lồ.

thủy sản Hùng Vương
• 09:48 20/07/2025

Trung quốc vượt Mỹ, trở thành thị trường thủy sản số 1 của Việt Nam

Số liệu thống kê 6 tháng đầu năm 2025 đã xác nhận Trung Quốc đã vượt qua Mỹ để trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất của thủy sản Việt Nam. Với kim ngạch xuất khẩu đạt 1,1 tỷ USD, thị trường tỷ dân này không chỉ cho thấy sức mua khổng lồ mà còn đặt ra những yêu cầu mới, đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải có một chiến lược tiếp cận bài bản và chuyên nghiệp hơn.

tôm thẻ chân trắng
• 09:48 20/07/2025
Some text some message..