Hà Tĩnh: Vụ nam biệt tăm biệt tích bóng cá

Cá mu vắng bóng, cá trích thưa thớt...

Đây là thời điểm chính vụ của vụ cá nam, nhưng ngư dân vẫn chưa thấy cá mu - loại cá nước nổi truyền thống xuất hiện theo mùa tại biển Hà Tĩnh.

Sau chuyến ra khơi 2 ngày 1 đêm, ngư dân Nguyễn Văn Tình (60 tuổi, thôn Trung Nghĩa, thị trấn Lộc Hà) cho biết: “Đã gần 1 tháng nay, tuy chúng tôi liên tục bám biển nhưng sản lượng đánh bắt thu về chỉ đủ bù tiền dầu, phí hao tổn máy móc.

Đối với ngư dân Hà Tĩnh, vụ cá nam là vụ cá cho sản lượng lớn nhất trong năm với nhiều loại cá chủ lực, như cá trích, cá mu...

Vào thời điểm này những năm trước, mỗi chuyến đi 2 ngày 1 đêm chúng tôi có thể thu về hàng tấn cá mu, cá trích nhưng nay, đa phần chỉ khai thác được một ít cá trích và cá tạp, sản lượng ít, giá trị kinh tế không cao”.

Được biết, tàu của ông Tình có công suất 50 CV, chuyên đánh bắt bằng nghề lưới xăm 10 (kéo). Mỗi chuyến ra khơi, ông huy động 9-10 người cùng đi. Bình thường hàng năm vào thời điểm này, tàu của ông đã đánh bắt được hàng chục tấn cá mu, cá trích. Nhưng năm nay, ông chưa đánh bắt được lứa cá mu nào, cá trích cũng chỉ mới được 5-6 tạ.

Ông Nguyễn Văn Thú (50 tuổi), ngư dân ở thôn Yên Hải (Xuân Yên, Nghi Xuân) chia sẻ: “Từ đầu năm chúng tôi đã khấp khởi mừng vì nghĩ năm nay có nhuần 2 tháng 4 âm lịch thì vụ cá nam sẽ thắng lợi. Nhưng, nay đã sang nửa cuối vụ cá mà cá trích không đánh được bao nhiêu, cá mu thì vắng bóng”.

Dù chính vụ cá nam nhưng việc đánh bắt của ngư dân vẫn gặp khó khi chưa xuất hiện loại cá truyền thống.

“Đã đến mùa mà loài cá này không vào nên những loài cá ăn theo cá mu cũng ít đi”, ông Trần Văn Quan (45 tuổi) ở thôn Lê Lợi, xã Kỳ Xuân (huyện Kỳ Anh) băn khoăn.

Tình trạng vụ cá nam chờ mãi không thấy cá mu cũng diễn ra ở nhiều địa phương khác ở Hà Tĩnh như: TX Kỳ Anh, Cẩm Xuyên…

Nhiều cơ sở chế biến thủy hải sản thiếu nguyên liệu

Ông Phạm Đình Tám (65 tuổi) chủ cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống Tám Oanh, thôn Hoa Thành (Thạch Kim, Lộc Hà) cho biết: “Mỗi năm, cơ sở của chúng tôi tiêu thụ gần 20 tấn cá nguyên liệu, chủ yếu là cá cơm, cá trích và cá mu. Trong đó dịp đầu năm, chúng tôi đã ủ muối được khoảng 9 tấn cá cơm, số còn lại chờ vụ cá nam để muối cá trích, cá mu. Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn chưa thu mua thêm được kg nào”.

"Mất hút" cá trích, cá mu nhiều cơ sở chế biến nước mắm truyền thống gặp khó (Trong ảnh: Cơ sở chế biến nước mắm của ông Phạm Đình Tám, thôn Hoa Thành (Thạch Kim, Lộc Hà).

Theo ông Tám, vụ cá nam có vai trò quan trọng trong việc sản xuất nước mắm truyền thống. Bởi, đây là lúc thời tiết nắng nhiều, cá ủ muối sẽ nhanh lên men, cho nước mắm ngon và thơm nhất.

Trong khi khi chờ nguyên liệu từ vụ cá nam, một số cơ sở chế biến nước mắm truyền thống có kho đông ở Lộc Hà, Cẩm Xuyên, Nghi Xuân... đã dùng nguồn cá thu được từ đợt cá đầu năm đem ra làm nguyên liệu..

Nghệ An và Quảng Bình cá trích ít, cá mu cũng không xuất hiện

Đó là thông tin được ông Nguyễn Tông Thắng – Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh chia sẻ.

Ông Thắng cho biết: “Qua tìm hiểu tình hình tại các vùng biển ở Nghệ An và Quảng Bình, cá mu vẫn chưa xuất hiện, còn cá trích sản lượng rất ít.

Ít cá trích, vắng cá mu khiến nhiều tiểu thương ít việc.

Tuy nhiên, bù lại thì tổng sản lượng khai thác thủy, hải sản của cả tỉnh 5 tháng đầu năm vẫn không ảnh hưởng nhiều, do nguồn khai thác từ mực và một số loại cá khác khá hơn mọi năm”.

Về nguyên nhân “vắng bóng” cá mu tại thời điểm chính vụ cá nam, kỹ sư Nguyễn Viết Hùng - Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh, lý giải: “Với 20 năm trong nghề nghiên cứu về khai thác thủy hải sản, việc đến thời điểm này cá mu chưa xuất hiện là hiện tượng hiếm gặp. Tuy nhiên, điều này có thể giải thích bằng nguyên nhân: chủ yếu do thời tiết.

Cá trích ít, cá mu chưa xuất hiện nhưng một số loại cá khác sản lượng khá giúp tổng sản lượng khai thác thủy sản ổn định.

Cá mu, cá trích là loài cá di chuyển theo dòng nước nổi thích ứng với dòng nước ấm nhưng năm nay, nắng nóng đến sớm lại liên tục và gay gắt nên nền nhiệt độ nước ở khu vực vùng lộng cao hơn. Mặt khác, 2 năm nay, biển Hà Tĩnh ít có biến động dòng nước (trong đó ít có sự tác động trực tiếp của các cơn bão) khiến thức ăn tạo nên từ phù sa, phù du kém phong phú để thu hút những loài cá nước nổi theo mùa này...

Còn một nguyên nhân nữa, theo như kinh nghiệm của một số ngư dân Hà Tĩnh thì thường có một “quy luật” là 1-2 năm nhiều thì năm tiếp theo có thể sẽ ít đi. Điển hình như năm 2017, 2018 và 2019 sản lượng cá mu trong vụ cá nam đạt rất cao”.