_1726022503.jpg)
Hắc cấy còn có tên gọi tắt là cá ó sao, cá ó đốm. Tên tiếng Anh là Spotted eagle ray, Whitespotted eagle ray và tên khoa học Aetobatus narinari, thuộc chi Aetobatus, họ Myliobatidae. Chúng là một loài cá sụn, phạm vi phân bố khá rộng, có thể được tìm thấy trên toàn cầu ở các vùng nhiệt đới, trong đó có vịnh Mexico, Hawaii, ngoài khơi bờ biển Tây Phi, Ấn Độ Dương, Châu Đại Dương, và trên cả hai bờ của Mỹ ở độ sâu khoảng 80m. Loài cá này thích bơi một mình, rất hiếm khi bơi theo nhóm.
Cơ thể cá có hình dạng dẹp bằng dạng đĩa rộng, hình chim ó bay (vì thế nên còn được gọi với tên cá ó sao). Chiều rộng đĩa thân gấp 2 lần chiều dài đĩa thân. Mõm dài, ở dỉnh mõm thu nhỏ lại. Mắt tròn, ở bên, hơi lồi, đường kính mắt bằng chiều dài lỗ phun nước. Lỗ mũi ngang, miệng to và ngang. Chiều rộng miệng ngắn hơn chiều dài mõm trước miệng. Đáy miệng có 2 hàng mấu thịt, vây bụng hẹp, vây lưng một cái nhỏ gần như hình chữ nhật. Đuôi rất nhỏ, chiều dài gấp 1,5 lần chiều dài đĩa thân, gai đuôi 1 cái. Không có nếp gai đuôi. Thân trơn bóng. Mặt lưng màu nâu đen hoặc nâu đỏ. Trên vây ngực, vây bụng và vây lưng có nhiều chấm trắng hoặc chấm xanh, đầu và mõm màu nâu. Mặt bụng màu trắng. Đuôi có nhiều sọc ngang, màu nâu đậm và nhạt.
Về mặt dinh dưỡng, thịt hắc cấy chính là nguồn cung cấp protein nhiều nhất ít béo, giúp cho hệ tiêu hóa, tim mạch, tuần hoàn của con người hoạt động tốt hơn. Ngoài ra, cá cũng là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cho trẻ em, cung cấp chất Omega-3, Vitamin, DHA,...giúp cho hoạt động của não bộ, giúp bé thông minh hơn và mắt sáng hơn. Đối với người già sẽ hỗ trơ việc ngăn ngừa bệnh mất trí nhớ, phòng tránh bệnh đột quỵ.
Hắc cấy có giá trị hàng đầu cũng không có gì phải bàn cải. Bởi chất thịt thơm ngon thêm vào đó là sự hiếm có của chúng đưa giá thành của loại cá này lên rất cao. Ở kích thước 4-5kg giá thành ở size này hiện tại trên thị trường tầm trên dưới 1triệu/kg hàng tươi, phơi khô lên đến tầm 4triệu/kg. Khi cá càng lớn, có lẽ do đặc tính sinh trưởng hoặc nguồn thức ăn nên màu đen của thịt mất dần chỉ ở kích thước 4-5kg trở lại cá mới còn giữ được đặc tính thịt đen toàn bộ. Hắc cấy tầm 8kg trở lên phần thịt chuyển dần màu xanh đen và khi đạt trọng lượng tầm 20kg là phần thịt chuyển sang màu trắng hồng. Cũng vì thịt mất dần màu đen nên giá thành con cá có trọng lượng càng lớn càng rẻ dần. Nhưng ở kích thước nặng 1-2kg thì hắc cấy được cho là ngon nhất vì thịt cá cỡ này rất dẻo và thơm, không xơ như cá nặng từ 3kg trở lên, khi nướng hay chế biến, thịt cá không bị khô đi mà vẫn còn giữ được độ dẻo, và vị ngọt thanh, mùi thơm đặc trưng không gì thay thế được.
Đây là loài được đánh bắt thiên nhiên vì vậy để đáp ứng nhu bảo quản được lâu và khi cần lúc nào cũng có, hắc cấy thường được ngư dân phơi khô. Theo đánh giá thì hắc cấy phơi khô ngon nhất ở trọng lượng tầm 1-2kg, được gọi là khô hắc cấy loại 1, có giá thành cao vài triệu/kg. Hắc cấy nặng từ 3kg trở lên thường làm khô loại 2 có giá trên dưới 1 triệu/kg. Về bảo quản, khô hắc cấy loại 1 khi phơi xong thường không quá 1kg/con, đầy đủ đầu đuôi dính liền 2 cánh. Cá phơi khô rất hao, con tươi 3-4kg nhưng sau khi phơi khô thành phẩm chỉ còn chừng tầm trên 1kg. Khô hắc cấy có thể bảo quản được rất lâu, thịt vẫn ngọt mềm, giữ được độ ngon và dinh dưỡng cao mà không khô, cứng và dai như khô các loài cá khác. Điều này giúp mọi người có thể dùng cá trong thời gian dài mà không sợ hư hỏng. Ngoài ra cá tươi còn có thể chế biến thành rất nhiều các món ăn như: hắc cấy nướng chấm mắm me, hắc cấy xào tỏi ớt, hắc cấy trộn gỏi xoài, hắc cấy nấu canh chua,...
Như vậy, hắc cấy với sự độc lạ đó đã mang lại thu nhập cao cho ngư dân miền biển. Cho thấy sự đa dạng và phong phú ở vùng biển đông Việt Nam. Mong rằng, trong tương lai ngàng nuôi trồng thủy sản có thể nuôi được loài cá này có như thế mới khai thác hết tiềm năng của chúng.
