Hiện tượng lột xác cưỡng bức ở tôm

Lột xác là một quá trình quan trọng trong sinh trưởng của tôm, tuy nhiên ở giai đoạn này tôm rất nhạy cảm. Vì vậy, việc đảm bảo một môi trường với các chỉ số ổn định là điều mà bà con luôn mong muốn. Đồng thời sử dụng các biện pháp kích thích tôm lột xác cũng được sử dụng phổ biến hiện nay.

Tôm thẻ chân trắng
Tôm lột xác để tăng trưởng nhanh chóng. Ảnh: Active Fisher

Lột xác cưỡng bức là gì? 

Tôm là một loại động vật giáp xác, cơ thể tôm được bao bọc bởi một lớp vỏ kitin cứng bên ngoài. Trong quá trình phát triển, tôm cần phải thay lớp vỏ kitin để tăng trọng lượng và kích thước của cơ thể. Trong suốt quá trình lột vỏ, tôm hấp thu rất nhiều nước dẫn đến tăng trọng lượng. Khi tôm còn nhỏ quá trình lột xác sẽ diễn ra nhiều lần. Mỗi lần cách nhau một thời gian ngắn, khi tôm lớn dần thời gian lột xác giữa các lần sẽ lâu hơn. 

Lột xác là quá trình tôm tích lũy dinh dưỡng như: đạm, khoáng chất, vitamin,..Sau đó, chúng tái sử dụng lại các khoáng chất trong lớp vỏ cũ để hình thành lớp vỏ sơ cấp mới dưới biểu bì. Lớp vỏ mới được hình thành, hấp thu khoáng chất trong môi trường, cứng cáp trở lại. Tôm gia tăng đột ngột về kích thước. 

Chu kỳ lột xác của tôm được lặp đi lặp lại nhiều lần trong suốt quá trình sống của chúng. Đó còn là quá trình “chọn lọc tự nhiên”. Những con tôm không có khả năng vượt qua được giai đoạn quan trọng này để bước sang một chu kỳ sống mới sẽ bị loại bỏ. Tôm thường lột xác vào ban đêm khoảng từ 22 giờ – 2 giờ đêm. 

Tuy nhiên, nếu có những yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến tôm hoặc sử dụng hóa chất kích thích cũng sẽ khiến tôm lột xác không theo chu kỳ. Hiện tượng đó gọi là lột xác cưỡng bức. 

Tôm lột xácTôm lột xác. Ảnh: thuysanvietnam.com.vn

Các yếu tố làm cho tôm có khả năng lột xác cưỡng bức? 

Các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sự lột xác của tôm bao gồm pH, kiềm, độ mặn, oxy, tảo, khí độc, đặc biệt là H2S, cụ thể như sau: 

pH  

pH là yếu tố rất quan trọng, mức thích hợp rơi vào khoảng 7.5 – 8.3. Một trận mưa rào cũng sẽ ảnh hưởng đến tôm lột, vì nước mưa có pH thấp làm tôm lột vỏ, đồng thời mưa còn gây ra tình trạng thiếu oxy, khí độc tăng, nước mạnh và thiếu khoáng. Bà con phải tạt vôi để nâng pH, tôm lột vỏ trong điều kiện bất lợi như trên sẽ rất dễ rớt. 

Độ kiềm 

Độ kiềm ảnh hưởng bởi lượng khoáng trong nước. Trong thời gian lột vỏ, tôm cần rất nhiều khoáng nên cần duy trì độ kiềm từ 120 mg CaCO3/l trở lên bằng cách sử dụng vôi CaCO3 hoặc Dolomite và bổ sung khoáng 3 – 5 ngày/lần vào ban đêm giúp tôm nhanh cứng vỏ và lột xác đồng loạt. 

Độ mặn 

Độ mặn cũng là yếu tố cần lưu ý, nước có độ mặn cao thì hàm lượng khoáng sẽ cao hơn, nước càng ngọt thì khoáng càng ít. Do đó, bà con căn cứ vào độ mặn để cân đo đong đếm lượng khoáng cung cấp sao cho phù hợp, không lãng phí cũng không thiếu hụt. 

Oxy hòa tan 

Trong điều kiện bình thường, oxy hòa tan phải đạt >=4mg/l. Trong thời gian tôm lột thì cần lượng oxy nhiều hơn như thế, duy trì ở mức 5 – 6 mg/l là điều tối quan trọng. Khi tôm có dấu hiệu lột xác là bà con phải cho quạt chạy công xuất lớn nhất, đồng thời bổ sung oxygen nếu cần thiết. 

Tảo 

Một đợt tảo tàn có thể xảy ra khi một loại khoáng mà phiêu sinh vật cần vào ban ngày bị tôm sử dụng hết cho quá trình lột xác vào ban đêm. Trong ngày đầu tiên sau lột xác, bà con sẽ thấy có sự thay đổi nhẹ về pH, ngày thứ 2 màu nước sẽ nhạt hơn, và ngày thứ 3 pH tiếp tục giảm, màu nước đậm hơn, có nhiều bong bóng trên mặt nước và pH tiếp tục giảm vào các ngày sau đó. Bà con phải kiểm tra pH, kiềm, khoáng để kịp thời điều chỉnh, tránh hiện tượng tảo tàn xảy ra.

Tảo tànTảo tàn ảnh hưởng đến lột xác của tôm

Sự can thiệp của người nuôi tới chu kỳ lột xác của tôm 

Ngoài chu kỳ lột xác tự nhiên của tôm, người nuôi có thể sử dụng một số biện pháp để có thể kích thích tôm lột xác nhanh, rút ngắn thời gian sinh trưởng một cách hiệu quả. 

Bổ sung dinh dưỡng và các loại khoáng chất cần thiết cho tôm là điều đơn giản mà bà con có thể hỗ trợ tôm trong quá trình phát triển. Khoáng chất là thành phần không thể thiếu để hình thành bộ vỏ (bộ xương bên ngoài) cho tôm, giúp tôm cân bằng áp suất thẩm thấu, tham gia vào thành phần cấu trúc các mô của tôm, hỗ trợ truyền các xung động thần kinh.  

Nhu cầu chất khoáng trong khẩu phần ăn của tôm: Đối với môi trường nước có độ mặn cao thì nhu cầu về Ca2+, K+ và Mg2+ cần thiết cho quá trình lột xác của tôm cần được đáp ứng và bổ sung. Với môi trường có độ mặn thấp thì thường thiếu hụt K+ trong khẩu phần ăn.

Nhu cầu chất khoáng trong nước của tôm: Trong nước nuôi, bà con cần chú ý tỷ lệ Na:K phải đạt 28:1 và Mg:Ca là 1:1 và nhu cầu khoáng chất cũng khác nhau tùy theo mật độ nuôi. 

Bên cạnh đó, nên kiểm tra tình trạng sức khỏe tôm thường xuyên, điều chỉnh lượng thức ăn ở giai đoạn tôm lột xác có thể giúp tôm khỏe mạnh và tăn trưởng tối ưu hơn. Lưu ý chỉ kích thích tôm lột vào những ngày nắng nhẹ tối trời, không áp dụng vào lúc trời âm u, chuyển mưa lớn. 

Đăng ngày 25/01/2024
Thuần Phạm @thuan-pham
Kỹ thuật

Điều chỉnh lượng và kích thước thức ăn cho tôm qua từng giai đoạn

Quản lý thức ăn là một yếu tố quan trọng giúp người nuôi tối ưu hóa quá trình nuôi tôm và giảm thiểu lãng phí, từ đó mang lại lợi nhuận cao. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ rằng lượng và kích thước thức ăn cần được điều chỉnh qua từng giai đoạn phát triển của tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:47 05/11/2024

Có phải khi lột vỏ, tôm sẽ trốn dưới đáy ao?

Hành vi của tôm trong giai đoạn lột vỏ có những đặc điểm rất khác biệt so với lúc bình thường. Trong đó, một trong những hành vi dễ nhận thấy nhất là tôm có xu hướng trốn dưới đáy ao hoặc các khu vực an toàn hơn.

Tôm thẻ
• 14:26 01/11/2024

Diệt nấm bám trên thiết bị ao nuôi

Trong ao nuôi tôm, các thiết bị như máy sục khí, hệ thống cấp thoát nước, và các công cụ khác rất dễ bị nấm bám trong môi trường nước giàu chất hữu cơ. Nấm không chỉ làm hỏng thiết bị mà còn ảnh hưởng đến chất lượng nước, gây nguy hiểm cho tôm.

Nấm ao nuôi
• 10:27 30/10/2024

Một số kỹ thuật chọn và thả tôm giống

Trong nuôi tôm việc chọn và thả giống là một kỹ thuật hết sức quan trọng, có thể quyết định tới thành bại của vụ nuôi. Khi chọn tôm giống, người nuôi cần nắm thông tin về nguồn gốc bố mẹ của con giống, quy trình nuôi và các loại thức ăn đã sử dụng để đảm bảo chúng là những con giống chất lượng, khỏe mạnh, có khả năng sống tốt.

Thả giống
• 10:12 28/10/2024

Xu hướng tôm sinh thái: Tiềm năng mở rộng thị trường châu Âu và Mỹ

Trong bối cảnh người tiêu dùng tại Châu Âu và Mỹ ngày càng quan tâm đến sức khỏe và môi trường, tôm sinh thái nổi lên như một lựa chọn bền vững trong ngành thủy sản. Sản phẩm này không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về môi trường, mà còn mang đến lợi ích rõ rệt cho sức khỏe.

Tôm sú
• 03:47 08/11/2024

Quy định truy xuất nguồn gốc từ Châu Âu: Cơ hội hay thách thức cho thủy sản Việt Nam?

Trong những năm gần đây, thị trường châu Âu (EU) ngày càng thắt chặt các quy định về an toàn thực phẩm, đặc biệt là đối với ngành thủy sản nhập khẩu. Đối với Việt Nam, một trong những quốc gia xuất khẩu thủy sản hàng đầu vào EU, việc tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định này là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo sự hiện diện bền vững trên thị trường khó tính này. Vậy các quy định truy xuất nguồn gốc từ châu Âu là cơ hội hay thách thức đối với thủy sản Việt Nam?

Hải sản
• 03:47 08/11/2024

Bạch tuộc Dumbo: Sinh vật dưới nước độc đáo bơi bằng tai

Bạch tuộc Dumbo – một cái tên đáng yêu, đầy gợi nhớ đến chú voi biết bay trong bộ phim hoạt hình nổi tiếng của Disney – là một trong những loài sinh vật độc đáo và quyến rũ nhất dưới đáy đại dương. Loài bạch tuộc này không chỉ nổi bật bởi ngoại hình dễ thương mà còn bởi cách di chuyển đặc biệt bằng "tai" của mình.

Bạch tuộc
• 03:47 08/11/2024

Cá mặt quỷ đỏ: Loài cá độc đáo của vùng biển nhiệt đới

Cá mặt quỷ đỏ (Scorpaena) là một trong những loài cá biển nhiệt đới độc đáo và nổi bật nhất với ngoại hình vừa ấn tượng vừa nguy hiểm. Được tìm thấy phổ biến ở các rạn san hô và khu vực biển nông của vùng biển nhiệt đới, loài cá này không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ ngoài đáng sợ mà còn thu hút sự chú ý của nhiều nhà nghiên cứu cũng như người chơi cá cảnh đam mê tìm kiếm những loài cá lạ. Hãy cùng khám phá về cá mặt quỷ đỏ và lý do tại sao loài cá này lại đặc biệt đến vậy.

Cá mặt quỷ
• 03:47 08/11/2024

Lý do vì sao nên xét nghiệm EHP cho tôm giống?

Bệnh do vi bào tử trùng Enterocytozoon hepatopenaei (EHP) gây ra, khiến tôm chậm lớn và khó đạt kích thước tối ưu, ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng tôm.

Tôm giống
• 03:47 08/11/2024
Some text some message..