Nguyên nhẫn dẫn đến hiện tượng san hô trắng
Hiện tượng san hô bị trắng, hay còn gọi là tẩy trắng san hô, xảy ra chủ yếu do nhiệt độ nước biển tăng. Đây là nguyên nhân chính và phổ biến nhất. Khi nhiệt độ nước biển tăng cao hơn mức bình thường (thường là do biến đổi khí hậu và hiện tượng El Nino), tảo cộng sinh sống trong mô san hô bị stress nhiệt và sản sinh ra các chất độc. San hô phản ứng bằng cách đẩy tảo ra khỏi cơ thể, khiến chúng mất đi màu sắc và nguồn dinh dưỡng chính. Tại Việt Nam, hiện tượng El Nino năm 2023 đã gây ra hiện tượng tẩy trắng nghiêm trọng ở nhiều rạn san hô, đặc biệt là ở Côn Đảo.
Ô nhiễm môi trường biển do các chất ô nhiễm như dầu, hóa chất, thuốc trừ sâu, rác thải nhựa và nước thải sinh hoạt đổ ra biển làm suy giảm chất lượng nước, ảnh hưởng đến sức khỏe của san hô và tảo cộng sinh. Ví dụ, sự cố tràn dầu ở vùng biển miền Trung năm 2016 đã gây ra thiệt hại lớn cho hệ sinh thái san hô.
San hô biến thành màu trắng
Ngoài ra, một số hoạt động của con người như khai thác san hô quá mức để làm đồ trang sức, vật liệu xây dựng, hoặc đánh bắt cá bằng chất nổ, chất độc đều phá hủy môi trường sống của san hô. Du lịch biển không bền vững, chẳng hạn như việc du khách giẫm đạp lên san hô, cũng góp phần gây ra hiện tượng tẩy trắng.
San hô bị tẩy trắng sẽ yếu đi, dễ bị bệnh và chết nếu tình trạng kéo dài. Mất đi rạn san hô đồng nghĩa với việc mất đi môi trường sống của hàng ngàn loài sinh vật biển, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học và nguồn lợi thủy sản. Rạn san hô còn có vai trò bảo vệ bờ biển khỏi xói mòn, bão tố. Khi san hô chết, nguy cơ xói mòn, ngập lụt ven biển sẽ tăng cao.
Hậu quả của hiện tượng san hô trắng
Các rạn san hô được ví như "rừng nhiệt đới dưới đáy biển", là nơi cư trú của khoảng 25% các loài sinh vật biển. Tại Việt Nam, các rạn san hô chứa đựng hàng ngàn loài cá, động vật thân mềm, giáp xác, rong biển... Tẩy trắng san hô đồng nghĩa với việc mất đi môi trường sống của các loài này, đẩy chúng đến nguy cơ tuyệt chủng.
Rạn san hô còn là nơi ươm mầm và nuôi dưỡng nhiều loài cá có giá trị kinh tế như cá mú, cá hồng, cá chim... Tẩy trắng san hô khiến các loài cá này mất đi nơi trú ẩn và nguồn thức ăn, làm giảm sản lượng đánh bắt và ảnh hưởng đến sinh kế của ngư dân. Tại các tỉnh ven biển miền Trung Việt Nam, nhiều ngư dân đã ghi nhận sự sụt giảm sản lượng đánh bắt sau các đợt tẩy trắng san hô.
Ngoài ra, các rạn san hô với vẻ đẹp kỳ ảo là điểm thu hút khách du lịch lặn biển, khám phá đại dương. Tẩy trắng san hô làm mất đi màu sắc rực rỡ của san hô, khiến chúng trở nên xỉn màu và kém hấp dẫn. Khi san hô chết, khả năng bảo vệ này giảm đi, khiến bờ biển dễ bị xâm thực, đe dọa các khu dân cư và cơ sở hạ tầng ven biển. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến ngành du lịch biển, đặc biệt là ở các địa phương có thế mạnh về du lịch lặn biển như Nha Trang, Phú Quốc…
Hiện trạng san hô trắng tại Việt Nam
Hiện trạng tẩy trắng san hô tại Việt Nam đang diễn ra ở mức báo động, đặc biệt là trong năm 2024 do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino. Côn Đảo là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với diện tích san hô bị tẩy trắng và chết khá lớn. Vào tháng 6 và tháng 7 năm 2024, nhiều khu vực biển ở Côn Đảo đã phải tạm dừng hoạt động bơi lội và lặn biển để bảo vệ san hô. Các nhà khoa học cho biết nguyên nhân chính là do nhiệt độ nước biển tăng cao bất thường, vượt quá 30 độ C.
Các rạn san hô là nơi cư ngụ của hệ sinh thái biển
Ngoài Côn Đảo, hiện tượng tẩy trắng san hô cũng được ghi nhận ở nhiều khu vực khác dọc bờ biển Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh miền Trung như Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận... Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng chưa bằng Côn Đảo. Các rạn san hô ở vịnh Hạ Long, Nha Trang, Phú Quốc cũng đang đối mặt với nguy cơ tẩy trắng do tác động của biến đổi khí hậu và các hoạt động của con người.
Trước tình trạng san hô trắng diễn ra gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái dưới nước. Do đó việc bảo vệ và phục hồi các rạn san hô là rất cấp bách. Chúng ta cần hành động ngay hôm nay để bảo vệ "lá phổi xanh" của đại dương.
_1741921590.jpg)
_1741921590.jpg)
