Những yếu tố sống còn quyết định thành bại trong nuôi tôm thẻ chân trắng

Tôm giống Postlarvae chiếm 8 – 10 %, trong cơ cấu giá thành nuôi tôm thẻ chân trắng thương phẩm công nghệ cao, nhưng quyết định sự thành công của mô hình do liên quan đến tỷ lệ sống. Tỷ lệ sống của tôm sau chu kỳ nuôi cao, đồng nghĩa mô hình thành công, có lợi nhuận.

Tôm thẻ chân trắng
Tôm giống kém chất lượng ngày càng được đưa vào thị trường phổ biến

Đặc biệt, mô hình có lời cao, nếu tôm về size ≤ 30 con/kg và tỷ lệ sống tôm nuôi suốt vụ ≥ 70 %. Và ngược lại, mô hình được đánh giá thất bại, lỗ vốn, khi tỷ lệ sống tôm sau chu kỳ nuôi ≤ 40 %. Tỷ lệ sống tôm nuôi thấp, liên quan đến chất lượng tôm giống, cơ sở hạ tầng kỹ thuật sản xuất không đảm bảo, trình độ nắm bắt kỹ thuật và vận hành trại nuôi chưa cập nhật theo yêu cầu công nghệ. Quy mô sản xuất, nuôi, nhỏ lẻ, manh mún, không đảm bảo hệ thống các ao theo yêu cầu công nghệ cao. Không kiểm soát được dịch bệnh xâm nhập, chưa coi trọng công tác phòng bệnh từ xa.

Chất lượng tôm giống chưa cao và chưa ổn định còn liên quan đến bầy tôm bố mẹ. Do hiện nay, chủ yếu tôm bố mẹ được nhập khẩu, rất khó khăn trong kiểm soát chất lượng, lượng tôm gia hoá chiếm tỷ lệ rất ít. Nhiều cơ sở sản xuất tôm giống nhỏ lẻ, không đủ điều kiện sản xuất, không đảm bảo quy chuẩn sản xuất tôm giống, vẫn được cấp phép sản xuất, kinh doanh. Từ những cơ sở nhỏ lẻ này, tôm giống kém chất lượng được tuôn ra thị trường, thông qua nhiều hình thức khuyến mãi hấp dẫn, đến tay người nuôi tôm. Thả nuôi những bầy giống kém chất lượng này, tôm nuôi dễ nhiễm bệnh, nuôi chậm lớn, tỷ lệ sống thấp, người nuôi chắc chắn thất bại, lỗ vốn. 

Vấn đề lạm dụng sử dụng thuốc, hoá chất trong nuôi tôm hiện nay của nông dân Việt Nam đã được đề cập trong nhiều bài viết của Tép Bạc. Mặt hàng tôm chế biến xuất khẩu và chất lượng sản phẩm tôm chế biến xuất khẩu hiện nay đang là thách thức lớn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu tôm. Các nước nhập khẩu tôm của Việt Nam liên tục đưa ra các quy định, tiêu chuẩn, đối với các sản phẩm từ tôm do Việt Nam cung cấp, đây là rào cản kỹ thuật rất lớn. Chính vì lẽ đó, các doanh nghiệp chế biến, khi thu mua tôm nguyên liệu từ thương lái, cũng đưa ra ngày càng nhiều các tiêu chuẩn khắt khe để nhập hàng. Việc thương lái thu mua tôm từ bà con ngày càng kiểm tra kỹ dư lượng kháng sinh, hoá chất, chất cấm…nhằm ép giá, cũng như sàng lọc tôm không nhiễm kháng sinh, chất cấm, nhằm chủ động hơn khi nhập cung cấp tôm nguyên liệu cho nhà máy chế biến tôm.

Cho tôm ănThức ăn chiếm hơn 50% chi phí cho vụ nuôi

Sử dụng kháng sinh, hoá chất thường xuyên ngoài hệ luỵ vi khuẩn lờn thuốc, còn ảnh hưởng trực tiếp đến tôm nuôi, làm gan tôm chai, teo, bở, mất dần chức năng gan. Sử dụng thuốc kháng sinh lạm dụng, làm tôm chậm lớn, khó khăn trong điề trị bệnh. Sau thời gian sử dụng thuốc kháng sinh, không tiến hành giải độc gan, bồi bổ sức khoẻ, làm tôm tăng trưởng chậm, đề kháng kém, dễ tái nhiễm bệnh. Chi phí thuốc, hoá chất, trong giá thành sản xuất 1 kg tôm thương phẩm chiếm 15 – ≥ 25%, ngày càng có xu hướng tăng cao hơn, khi dịch bệnh phân trắng, EHP…bùng phát như hiện nay. Mặt khác, tôm thương phẩm nhiễm kháng sinh, hoá chất, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ người tiêu dùng. Đối với doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu tôm, tôm nhiễm kháng sinh, hoá chất, gây khó khăn khi tìm đối tác xuất khẩu, mất giá trị cạnh tranh so với các đối thủ khác cùng xuất khẩu tôm, tốn kém nhiều chi phí để xử lý, giá trị hàng hoá thấp. 

Giá thành sản xuất tôm thương phẩm của Việt Nam cao, tôm size 30 con/kg, giá thành sản xuất ≥ 95.000 đ/kg; tôm size 25 con/kg, giá thành sản xuất 110.000 – ≥ 115.000 đ/kg, nên giá xuất khẩu cao, cao hơn các nước khác như Ấn Độ, Ecuador từ 15 – 35 %, đây là một bất lợi lớn trong lợi thế cạnh tranh về giá. Năm 2023, sản lượng tôm Việt Nam giảm mạnh tới 32%, trong khi các quốc gia đối thủ như Ecuador và Ấn Độ tăng sản lượng. Nuôi tôm công nghệ cao tại Việt Nam thả nuôi mật độ dày ≥ 200 con/m2, sử dụng 100 % thức ăn công nghiệp. Nuôi mật độ cao, nhưng cơ sở hạ tầng, kỹ thuật, công nghệ…không tương xứng, khiến tôm dễ bị stress và nhiễm bệnh. Thức ăn chiếm 60 – 65% trong giá thành sản xuất 1 kg tôm thương phẩm.

Việc người nuôi chọn lựa thức ăn phù hợp về chất lượng, giá cả, cách sử dụng…sẽ ảnh hưởng đến hệ số chuyển hoá thức ăn FCR, ảnh hưởng đến giá thành sản xuất tôm thương phẩm, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất, lợi nhuận của mô hình. Cho tôm ăn 100 % so với nhu cầu như một số bà con đang áp dụng cần được tính toán sớm thay đổi, và điều chỉnh lại cho hợp lý. Cần định lượng chính xác tỷ lệ cho ăn, lượng thức ăn sử dụng hàng ngày, theo trọng lượng tôm, theo thời gian nuôi, theo giai đoạn nuôi, theo hàm lượng đạm sử dụng, theo phương thức cho ăn bằng tay hay bằng máy. Quản lý cho tôm ăn thật hiệu quả, chỉ cho tôm ăn 70 – 80 % so nhu cầu thực tế. Chủ động điều chỉnh lượng ăn, lần ăn trong ngày theo sức khoẻ tôm, theo thời tiết, theo chất lượng môi trường nước nuôi…Dư thừa thức ăn gây ô nhiễm môi trường, phát sinh khí độc, dịch bệnh dễ bùng phát, tăng giá thành, tăng chi phí trong sản xuất tôm thương phẩm. 

Tôm thẻ chân trắngÁp dụng thêm một số thiết bị công nghệ cao để hỗ trợ tăng hiệu suất nuôi trồng

Công nghệ nuôi và việc áp dụng các tiêu chuẩn sản xuất, nhằm nâng cao giá trị và chất lượng hàng hoá còn hạn chế, chưa được quan tâm đầu tư. Nhiều cơ sở nuôi tôm nhỏ lẻ, chưa đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, như BAP và ASC…, dẫn đến giá tôm xuất khẩu không cao. Bên cạnh đó, tỷ lệ thành công các mô hình nuôi tôm của Việt Nam chỉ đạt 40%, thấp hơn nhiều so với Ecuador (90%) và Ấn Độ (60-70%). Vấn đề này, Tép Bạc đã nhiều lần đề cập trong nhiều bài viết. 

Trong chuỗi giá trị tôm, doanh nghiệp Việt Nam đang có lợi thế cạnh tranh ở khâu chế biến, tuy nhiên, ở khâu nuôi tôm và khâu phân phối, khó có thể cạnh tranh được với các đối thủ khác. Trong thời gian tới, các nước sẽ bắt kịp và vượt Việt Nam cả về khâu chế biến vì chính phủ và doanh nghiệp của họ cũng đang rất nỗ lực đầu tư công nghệ chế biến. Đối với khâu nuôi tôm, cần nâng cao tỷ lệ thành công mô hình nuôi tôm tại Việt Nam dần tiệm cận 50 – ≥ 60% và ổn định. Bà con nuôi tôm cần thay đổi tư duy, không nên chạy theo sản lượng, cần chú trọng đến chất lượng và tính bền vững của mô hình. Khâu phân phối sẽ dễ dàng tìm kiếm nhiều đối tác, nhà nhập khẩu, khi 4 vấn đề chúng tôi đã đề cập trên được giải quyết căn cơ. 

Đăng ngày 04/10/2024
Lý Vĩnh Phước @ly-vinh-phuoc
Kỹ thuật

Tổng quan về công nghệ MBBR trong nuôi trồng thủy sản

MBBR là Moving Bed Biofilm Reactor, hứa hẹn là công nghệ xử lý nước thải ưu việt trong nuôi trồng thủy sản.

công nghệ MBBR
• 18:17 25/09/2021

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP không chỉ loại bỏ hiệu quả nồng độ Ammonium mà còn xử lý đến 90% chất hữu cơ.

Chế biến cá tra
• 07:00 22/04/2020

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản bằng cảm biến nano

Sử dụng được cả trên bờ, dưới nước để quan trắc chất lượng nước, hệ thống cảm biến nano do Viện Công nghệ nano (INT) thuộc Đại học Quốc gia TPHCM nghiên cứu giúp người nuôi trồng thủy sản yên tâm khi chất lượng nước nuôi được cảnh báo tự động kịp thời khi có sự cố.

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản
• 14:35 05/02/2020

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ

Quản lý môi trường ao nuôi tôm nước lợ là khâu quan trọng, đòi hỏi người nuôi có sự hiểu biết cần thiết về mối quan hệ giữa các yếu tố môi trường và biến động của chúng.Từ đó, có biện pháp điều chỉnh phù hợp, giảm nguy cơ thiệt hại, góp phần vào thành công của vụ nuôi.

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ
• 08:46 30/10/2019

Cung cấp gì cho tôm để hỗ trợ hấp thu tốt?

Hiệu quả hấp thu dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc tối ưu hóa tốc độ tăng trưởng, giảm hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR), nâng cao sức khỏe tôm và từ đó gia tăng lợi nhuận cho người nuôi. Tuy nhiên, hệ tiêu hóa của tôm rất nhạy cảm với biến động môi trường, khẩu phần ăn và mầm bệnh. Do đó, việc hỗ trợ khả năng hấp thu dưỡng chất là một yếu tố quan trọng mà người nuôi cần đặc biệt quan tâm.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:27 12/06/2025

Tôm giống và tôm trưởng thành: Nhu cầu dinh dưỡng khác nhau thế nào?

Trong nuôi tôm, việc hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng ở từng giai đoạn phát triển là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả tăng trưởng, tỷ lệ sống và năng suất cuối vụ. Tôm giống và tôm trưởng thành có hệ tiêu hóa, khả năng hấp thu và yêu cầu dưỡng chất hoàn toàn khác nhau. Vậy cụ thể sự khác biệt đó là gì? Hãy cùng Tepbac phân tích chi tiết.

Tôm thẻ chân trắng
• 11:54 09/06/2025

Bảo vệ gan ruột tôm ngày mưa dài: Giải pháp then chốt cho vụ nuôi bền vững

Vào mùa mưa kéo dài – đặc biệt là trong giai đoạn chuyển mùa – hệ gan ruột của tôm thường bị tổn thương, gây ra hàng loạt vấn đề như chậm lớn, tiêu hóa kém, phát sinh bệnh đường ruột hoặc bùng phát các bệnh nguy hiểm như phân trắng, EMS, hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND)... Do đó, bảo vệ gan ruột tôm trong những ngày mưa dài là bài toán sống còn cho người nuôi tôm muốn đảm bảo thành công vụ nuôi.

Gan ruột tôm
• 10:15 06/06/2025

Cần làm gì để phòng ngừa bệnh TPD lúc này?

Mùa hè năm nay ở nhiều vùng nuôi tôm trên cả nước đang bước vào cao điểm của thời tiết mưa giông, độ mặn dao động thất thường, nhiệt độ thay đổi liên tục, là điều kiện lý tưởng để bệnh TPD (mờ đục hậu ấu trùng) xuất hiện và lan rộng tại các trại giống.

Tôm giống
• 11:03 05/06/2025

Đà Nẵng: Người nuôi mất trắng sau một đêm

Đợt mưa lũ trái mùa từ ngày 11 đến 13 tháng 6 năm 2025, do ảnh hưởng của cơn bão số 1 (WUTIP), đã gây ra những thiệt hại nặng nề cho người dân các tỉnh miền Trung, đặc biệt là các hộ nuôi trồng thủy sản tại Đà Nẵng. Lũ lên nhanh và bất ngờ trong đêm đã khiến nhiều gia đình mất trắng tài sản, với ước tính thiệt hại lên đến hàng tỷ đồng.

Bão
• 18:08 13/06/2025

Vắc-xin uống từ vi tảo

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang chịu áp lực bởi các đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng, vắc-xin được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao miễn dịch và giảm sự phụ thuộc vào hóa chất. Một xu hướng nổi bật gần đây là ứng dụng vi tảo làm nền tảng sản xuất vắc-xin, mở ra triển vọng phát triển các loại vắc-xin uống bền vững, hiệu quả và ít tốn kém.

Vi tảo
• 18:08 13/06/2025

Tháo gỡ 'nút thắt' trong cấp phép nuôi biển tại Quảng Ninh

Quảng Ninh nổi bật với hơn 45.100 ha vùng biển quy hoạch cho nuôi trồng thủy sản, mở ra tiềm năng lớn cho ngành nuôi biển. Tuy nhiên, thủ tục hành chính rườm rà, thiếu hướng dẫn cụ thể và nhận thức hạn chế của ngư dân đang kìm hãm sự phát triển. Bài viết phân tích những khó khăn, giải pháp thực tiễn tại Quảng Ninh và định hướng thúc đẩy nuôi trồng thủy sản bền vững, hướng tới xuất khẩu.

Nuôi biển
• 18:08 13/06/2025

Doanh nghiệp thủy sản bị ép giá: Người nuôi và người lao động chịu thiệt

Trong chuỗi cung ứng thủy sản, doanh nghiệp đóng vai trò cầu nối giữa người nuôi và thị trường. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam đang đối mặt với sự chên ép giá từ các chuỗi bán lẻ lớn quốc tế. Và hậu quả không chỉ dừng lại ở mức doanh thu doanh nghiệp bị suy giảm, mà gánh nặng còn trực tiếp chuyển về người nuôi.

Tôm thẻ
• 18:08 13/06/2025

VASEP nhiệm kỳ mới (2025-2030): Chủ động thích ứng – Đổi mới sáng tạo – Phát triển bền vững

Trước bối cảnh thị trường đầy biến động và những yêu cầu ngày càng khắt khe, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa tổ chức thành công Đại hội tàn thể lần thứ 7, bầu ra ban lãnh đạo mới và đặt ra phương châm hành động cho 5 năm tới. Đây là thông điệp quan trọng, định hướng cho toàn ngành, từ doanh nghiệp lớn đến từng hộ nuôi trồng.

Vasep
• 18:08 13/06/2025
Some text some message..