Cá ngọc trai và chiếc “hầm trú ẩn” lạ kỳ

Thế giới đại dương không chỉ là phần không gian bí ẩn đối với con người mà những sinh vật biển với sở thích, tập tính quái dị cũng thu hút chúng ta tìm hiểu không kém. Chẳng hạn như câu chuyện “cộng sinh” kỳ lạ giữa cá ngọc trai và hải sâm dưới đây.

Cá ngọc trai
Mối quan hệ cộng sinh giữa cá ngọc trai và hải sâm.Ảnh: Live Science

Một mối quan hệ cộng sinh hấp dẫn

Cá ngọc trai (tên tiếng Anh là Pearlfish) sở hữu hình dáng cơ thể thon dài khoảng chừng 15,2cm. Với bề mặt da nhẵn không vảy và có màu trong mờ nên loài cá này được gọi là cá ngọc trai.

Chúng thường sống ở độ sâu tới 2000m tại Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. 

Loài cá có tên gọi xinh đẹp này là loài rất dễ tổn thương bởi dường như xung quanh chúng lúc nào cũng có rất nhiều “cặp mắt” chực chờ và rình rập.

Để sinh tồn, loài cá này tận dụng ưu thế hình thể để thực hiện những “phi vụ đen tối” với một sinh vật khác mà “kẻ được chọn” chính là hải sâm.

Hải sâm (tên tiếng Anh là Sea cucumber) hay còn gọi là dưa chuột biển có hình dáng trông giống như một cái ống cỡ đại có một đầu (miệng) hút cát và một phần cuối (hậu môn) để tiêu hóa và hô hấp. Hầu hết thời gian, chúng nằm ở đáy đại dương để kiếm ăn.

Để chui tọt vào “hầm trú ẩn”, cá ngọc trai sẽ phải chớp lấy thời cơ ngay lúc hải sâm đang “xả” chất thải hay hô hấp bằng cách lấy nước qua hậu môn để chui vào cơ thể hải sâm thông qua hậu môn. Và chúng sẽ ở đó cho đến khi màn đêm buông xuống.

Trên thực tế, đây được đánh giá là một mối quan hệ cộng sinh hấp dẫn vì cả hai sinh vật đều có lợi:

- Về phía cá ngọc trai, nhờ lẩn trốn bên trong cơ thể của hải sâm, cá ngọc trai được bảo vệ khỏi nguy hiểm từ các kẻ săn mồi cũng như sự biến động của môi trường khắc nghiệt.

- Về phía hải sâm, sự tồn tại của cá ngọc trai bên trong cơ thể mà những ký sinh trùng hay mảnh vụn chất thải được loài cá này “dọn dẹp”. Điều này góp phần cải thiện sức khỏe của hải sâm.

Cá ngọc trai

Cá ngọc trai rất thích xây “hầm trú ẩn” trong cơ thể hải sâm. Ảnh:fishesofaustralia.net.au

Tại sao cá ngọc trai lại chọn cơ thể hải sâm làm nơi trú ẩn?

Có rất nhiều nguyên nhân để mối quan hệ cộng sinh có phần kỳ quặc này diễn ra. Trong số đó, có thể kể đến một vài điểm nổi bật như: 

Thứ nhất, hải sâm không phải thức ăn của hầu hết các loài động vật săn mồi; do đó, lẩn tránh trong cơ thể của hải sâm sẽ giúp cá ngọc trai an toàn. 

Thêm nữa, lợi dụng tính cách thụ động và có vẻ hiền lành của hải sâm mà nhiều con cá ngọc trai sẽ “giở trò” bằng cách ở lì trong đó và chỉ chịu ra ngoài khi kiếm ăn hay chia sẻ chỗ trú ẩn này với đồng loại của chúng.

Trong nhiều trường hợp, hải sâm cũng vô cớ bị tấn công và có nguy cơ bị mất nội tạng hay tuyến sinh dục. Mặc dù loài hải sâm có khả năng tự đào thải để tống cá ngọc trai ra ngoài và kèm theo cả nội tạng rồi sau đó lẩn trốn. Sau khoảng 20 ngày, hải sâm sẽ tái tạo nội tạng mới.

Dĩ nhiên không phải loài hải sâm nào cũng khoan nhượng và chấp nhận thỏa hiệp với cá ngọc trai. Do đó, chúng đã tiến hóa một bộ răng ở hậu môn để trực tiếp thông báo với những chú cá “cư trú bất hợp pháp” rằng chúng đã bị cấm cửa hoàn toàn.

Thoạt đầu, mối quan hệ cộng sinh này có vẻ khá bất thường; tuy nhiên, đây là kết quả của quá trình thích nghi tiến hóa. Nhờ có đó mà cả cá ngọc trai và hải sâm đều có các đặc điểm giúp chúng tăng cường khả năng tồn tại và phát triển trong điều kiện môi trường ngày càng biến đổi.

Đăng ngày 04/10/2024
Nguyệt Hoa @nguyet-hoa
Tổng hợp

Nghệ An: Thực hiện bảo tồn, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản

UBND tỉnh Nghệ An mới ban hành Công văn 5007/UBND-NN, ngày 21/7/2021 yêu cầu các sở, ban, ngành cấp tỉnh liên quan; UBND các huyện, thành, thị tập trung làm tốt công tác việc bảo tồn, bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản.

đánh bắt cá
• 18:14 24/07/2021

Đặc sản ốc gạo cù lao Tân Phong

Cù lao Tân Phong (nay là xã Tân Phong, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang) nằm phía thượng lưu sông Tiền, được bồi đắp phù sa quanh năm nên đất đai màu mỡ, thích hợp với nhiều giống cây ăn trái đặc sản có giá trị kinh tế cao.

Ốc gạo.
• 13:00 08/07/2021

Khai thác vòm đất kiếm 1 triệu đồng/ngày

Gần đây, nhiều người ở huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau, có thu nhập khá cao từ việc khai thác con vẹm đất (người dân địa phương gọi là con vòm). Nguồn lợi tự nhiên phong phú đó đã giúp nhiều hộ gia đình có thêm điều kiện vươn lên.

Cào vòm đất.
• 10:18 07/07/2021

Ngư dân Nghệ An thu gần 2.000 tỷ đồng từ đánh bắt hải sản

Trong 6 tháng đầu năm, ngư dân Nghệ An đánh bắt được trên 95.000 tấn hải sản, giá trị ước đạt gần 2.000 tỷ đồng.

Đánh bắt hải sản.
• 09:20 07/07/2021

Báo cáo xu hướng môi trường và sức khỏe tôm

Theo báo cáo định kỳ từ Farmext LAB (Từ ngày 08/06 – 13/06/2025) mang đến những tín hiệu tích cực khi tình hình dịch bệnh đã được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, các chỉ số về vi khuẩn trong gan và ruột tôm vẫn ở mức báo động, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ người nuôi.

Nuôi trồng thủy sản
• 09:00 14/06/2025

VASEP nhiệm kỳ mới (2025-2030): Chủ động thích ứng – Đổi mới sáng tạo – Phát triển bền vững

Trước bối cảnh thị trường đầy biến động và những yêu cầu ngày càng khắt khe, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa tổ chức thành công Đại hội tàn thể lần thứ 7, bầu ra ban lãnh đạo mới và đặt ra phương châm hành động cho 5 năm tới. Đây là thông điệp quan trọng, định hướng cho toàn ngành, từ doanh nghiệp lớn đến từng hộ nuôi trồng.

Vasep
• 14:17 12/06/2025

Salp – Sinh vật thạch trong suốt lặng lẽ cứu lấy đại dương

Giữa lòng đại dương mênh mông, nơi ánh sáng gần như không chạm tới, tồn tại một loài sinh vật màu trong như thạch vì trông nó trong suốt Salpidae (tiếng Anh gọi là Salp) là một họ các loài sống đuôi sống phù du.

Salp
• 11:17 11/06/2025

Bắt giữ hơn 37 tấn thức ăn tôm giả tại Bạc Liêu: Hồi chuông cảnh tỉnh cho người nuôi tôm

Tình trạng hàng giả, hàng nhái trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là thức ăn cho tôm, vẫn luôn là một vấn nạn nhức nhối, gây thiệt hại nặng nề cho bà con nông dân. Vụ việc phát hiện và thu giữ hơn 37 tấn thức ăn tôm giả tại Bạc Liêu mới đây một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về mức độ tinh vi và quy mô của các hoạt động phi pháp này, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về sự chung tay của cả cộng đồng và cơ quan chức năng.

Thức ăn giả
• 10:35 10/06/2025

Đà Nẵng: Người nuôi mất trắng sau một đêm

Đợt mưa lũ trái mùa từ ngày 11 đến 13 tháng 6 năm 2025, do ảnh hưởng của cơn bão số 1 (WUTIP), đã gây ra những thiệt hại nặng nề cho người dân các tỉnh miền Trung, đặc biệt là các hộ nuôi trồng thủy sản tại Đà Nẵng. Lũ lên nhanh và bất ngờ trong đêm đã khiến nhiều gia đình mất trắng tài sản, với ước tính thiệt hại lên đến hàng tỷ đồng.

Bão
• 03:47 14/06/2025

Vắc-xin uống từ vi tảo

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang chịu áp lực bởi các đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng, vắc-xin được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao miễn dịch và giảm sự phụ thuộc vào hóa chất. Một xu hướng nổi bật gần đây là ứng dụng vi tảo làm nền tảng sản xuất vắc-xin, mở ra triển vọng phát triển các loại vắc-xin uống bền vững, hiệu quả và ít tốn kém.

Vi tảo
• 03:47 14/06/2025

Tháo gỡ 'nút thắt' trong cấp phép nuôi biển tại Quảng Ninh

Quảng Ninh nổi bật với hơn 45.100 ha vùng biển quy hoạch cho nuôi trồng thủy sản, mở ra tiềm năng lớn cho ngành nuôi biển. Tuy nhiên, thủ tục hành chính rườm rà, thiếu hướng dẫn cụ thể và nhận thức hạn chế của ngư dân đang kìm hãm sự phát triển. Bài viết phân tích những khó khăn, giải pháp thực tiễn tại Quảng Ninh và định hướng thúc đẩy nuôi trồng thủy sản bền vững, hướng tới xuất khẩu.

Nuôi biển
• 03:47 14/06/2025

Doanh nghiệp thủy sản bị ép giá: Người nuôi và người lao động chịu thiệt

Trong chuỗi cung ứng thủy sản, doanh nghiệp đóng vai trò cầu nối giữa người nuôi và thị trường. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam đang đối mặt với sự chên ép giá từ các chuỗi bán lẻ lớn quốc tế. Và hậu quả không chỉ dừng lại ở mức doanh thu doanh nghiệp bị suy giảm, mà gánh nặng còn trực tiếp chuyển về người nuôi.

Tôm thẻ
• 03:47 14/06/2025

VASEP nhiệm kỳ mới (2025-2030): Chủ động thích ứng – Đổi mới sáng tạo – Phát triển bền vững

Trước bối cảnh thị trường đầy biến động và những yêu cầu ngày càng khắt khe, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa tổ chức thành công Đại hội tàn thể lần thứ 7, bầu ra ban lãnh đạo mới và đặt ra phương châm hành động cho 5 năm tới. Đây là thông điệp quan trọng, định hướng cho toàn ngành, từ doanh nghiệp lớn đến từng hộ nuôi trồng.

Vasep
• 03:47 14/06/2025
Some text some message..