Những dấu hiệu cho thấy tôm bị bệnh hoại tử gan tụy

Giai đoạn nhiễm bệnh và loài tôm bị ảnh hưởng

Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính thường xuất hiện ở hai loài tôm chính là tôm sú (Penaeus monodon) và tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei). Tôm có thể nhiễm bệnh trong suốt quá trình nuôi, nhưng tập trung nhiều ở giai đoạn từ 10 đến 45 ngày sau khi thả giống. Đây là thời điểm tôm còn non, sức đề kháng yếu, dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh. 

Triệu chứng lâm sàng

Nhận biết các dấu hiệu lâm sàng của bệnh hoại tử gan tụy là yếu tố quan trọng giúp người nuôi can thiệp kịp thời. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến:

Giảm ăn hoặc bỏ ăn đột ngột: Đây là dấu hiệu đầu tiên và rõ rệt nhất khi tôm bắt đầu nhiễm bệnh. Người nuôi sẽ nhận thấy lượng thức ăn trong sàng không giảm hoặc giảm rất ít so với lượng cho ăn hằng ngày.

Bơi lờ đờ, tấp mé: Tôm bệnh có xu hướng bơi lờ đờ, yếu ớt và thường tập trung ở vùng rìa ao, nơi có nồng độ oxy cao hơn.

Phân trắng: Xuất hiện các dải phân trắng nổi trên mặt nước hoặc đọng lại ở đáy ao, biểu hiện của rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng.

Gan tụy nhợt nhạt hoặc teo nhỏ: Quan sát trực tiếp bằng mắt thường, gan tụy tôm bệnh thường có màu nhợt nhạt, chuyển sang màu vàng nhạt hoặc trắng đục. Trong một số trường hợp, gan tụy có thể bị teo nhỏ rõ rệt.

Vỏ mỏng, mềm: Tôm bệnh có vỏ mỏng hơn bình thường, dễ bị tổn thương khi cầm nắm hoặc va chạm. 

Dấu hiệu bệnh tích

Bên cạnh những triệu chứng bên ngoài, bệnh hoại tử gan tụy còn gây ra nhiều tổn thương nội tạng nghiêm trọng, cụ thể:

Thoái hóa tổ chức gan tụy: Gan tụy của tôm bị tổn thương cấp tính, các tế bào dần bị hoại tử.

Thiếu hoạt động phân bào: Các tế bào gan tụy bị giảm khả năng phân chia và tái tạo, dẫn đến chức năng gan tụy suy giảm nghiêm trọng.

Biến đổi cấu trúc mô: Quan sát dưới kính hiển vi, các tế bào biểu mô ống gan tụy bong tróc, cấu trúc mô bị phá hủy.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân chính gây ra bệnh hoại tử gan tụy cấp tính là vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus chứa gen quy định độc tố PirA và PirB. Ngoài ra, các loài vi khuẩn khác như Vibrio owensii, V. harveyi, V. campbellii và V. punensis cũng được đề xuất là tác nhân gây bệnh. Môi trường ao nuôi ô nhiễm, chất lượng nước kém, quản lý thức ăn không tốt là những yếu tố làm gia tăng nguy cơ bùng phát bệnh.

Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát 

Để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh hoại tử gan tụy, người nuôi cần thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp phòng ngừa:

Chọn giống chất lượng: Sử dụng tôm giống từ các trại sản xuất uy tín, có giấy chứng nhận không mang mầm bệnh.

Quản lý môi trường ao nuôi: Thực hiện cải tạo ao nuôi kỹ lưỡng trước khi thả giống. Duy trì chất lượng nước ổn định, đặc biệt là các chỉ tiêu như pH, DO, NH₃, H₂S.

Kiểm soát thức ăn: Cung cấp thức ăn chất lượng, tránh dư thừa, đồng thời bổ sung các sản phẩm tăng cường miễn dịch như Vitamin C, men vi sinh.

Sử dụng chế phẩm sinh học: Bổ sung vi sinh có lợi để ức chế vi khuẩn gây bệnh, giúp cân bằng hệ vi sinh trong ao. 

Giám sát thường xuyên: Theo dõi sức khỏe tôm hằng ngày, kiểm tra lượng thức ăn tiêu thụ và quan sát các biểu hiện bất thường để có biện pháp xử lý kịp thời.

Bệnh hoại tử gan tụy cấp tính là một trong những thách thức lớn đối với người nuôi tôm hiện nay. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh là chìa khóa giúp giảm thiểu thiệt hại và nâng cao hiệu quả nuôi trồng. Áp dụng các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát chặt chẽ sẽ giúp người nuôi chủ động đối phó với căn bệnh nguy hiểm này, hướng tới một vụ mùa bội thu và bền vững.

Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp người nuôi tôm nhận diện sớm các dấu hiệu bệnh hoại tử gan tụy và áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Chúc bà con có những vụ nuôi thành công và bền vững!