Sắp đến thời của rắn khổng lồ

Đó là cảnh báo của các nhà khoa học từ cuộc nghiên cứu mới: nhiệt độ ấm lên có thể thu nhỏ kích thước động vật có vú và sản sinh những loài bò sát khổng lồ.

rắn Titanoboa
Tái tạo bộ xương của rắn Titanoboa - Ảnh: Kênh Smithsonian

Hàng chục triệu năm trước, rắn to như ngựa, còn ngựa lại có kích thước gần bằng rắn ngày nay. Và trong một thế giới ấm lên như hiện nay, tình trạng trên có thể lặp lại một lần nữa. “Kích thước của động vật thay đổi cùng với khí hậu”, NBC News dẫn lời Jonathan Bloch, nhà cổ sinh vật học của Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Florida. Để rút ra kết luận trên, chuyên gia Bloch đã nỗ lực đào sâu mối quan hệ giữa kích thước cơ thể và nhiệt độ toàn cầu, đặc biệt trong giai đoạn nóng bức được gọi là PETM, khoảng thời gian nhiệt độ cực đại kéo dài đến 100.000 năm vào cuối Thế Cổ Tân và đầu Thế Thủy Tân, cách đây 55 triệu năm trước.

Trong nhiều năm, Bloch và đồng sự đã theo dõi sự lên xuống của Thế Cổ Tân, vốn kéo dài từ sự tuyệt chủng của khủng long cách đây 65 triệu năm đến khởi đầu Thế Thủy Tân vào khoảng 56 triệu năm trước. Một trong những địa điểm then chốt chứa hóa thạch thời đó là mỏ Cerrejon ở Colombia, nơi các lớp than tích cực hoạt động đến nỗi chúng có thể tự bốc cháy. “Nơi đó thực sự không khác gì địa ngục, nhưng lại là thiên đường của hóa thạch”, chuyên gia Bloch giải thích. Đó cũng là nơi ông phát hiện chứng cứ về sự tồn tại của rùa 60 triệu năm tuổi, có kích thước như cái bàn, và loài rắn dài như xe buýt.

Rắn, rùa, và các loài bò sát khác có khuynh hướng phụ thuộc vào môi trường để điều tiết thân nhiệt, nên được phân loại là loài máu lạnh. Điều duy nhất khiến những loài máu lạnh cổ đại phát triển kích thước đến mức độ kinh hoàng trên là chúng phải sống trong khí hậu nóng bức, và thế giới thực sự nóng dữ dội trong giai đoạn PETM. Các chuyên gia ước tính nhiệt độ toàn cầu lúc đó phải tăng từ 5 đến 8 độ C so với hiện nay, do tình trạng khí thải gây hiệu ứng nhà kính bí ẩn và diễn ra trên diện rộng. Ví dụ, rắn Titanoboa phải phát triển mạnh ở nhiệt độ khoảng 34 độ C.

Cùng lúc đó, các nhà cổ sinh học cũng nghiên cứu liệu động vật có vú đã phản ứng thế nào trong điều kiện nhiệt độ nóng bức thời PETM. Vào năm ngoái, Bloch và đồng sự đã cung cấp đáp án cho câu hỏi này. Theo đó, tổ tiên của các loài ngựa hiện đại đã thu nhỏ bằng kích thước mèo nhà để thích ứng với nhiệt độ trên. Mới đây, một nhóm khác đã công bố kết quả nghiên cứu cho thấy từng xảy ra một giai đoạn lùn đi ở loài có vú, diễn ra trong giai đoạn ấm lên thứ hai cách PETM khoảng 2 triệu năm sau.

“Thực tế cho thấy tình trạng trên lặp lại đến 2 lần đã khiến chúng tôi càng thêm chắc chắn về mối quan hệ nhân - quả của nhiệt độ toàn cầu, rằng tình trạng ấm lên trong quá khứ đã thu nhỏ đáng kể kích thước của động vật có vú”, theo chuyên gia Philip Gingerich của Đại học Michigan (Mỹ). Một vài lý do đã được đưa ra nhằm giải thích tình trạng hóa lùn này, chẳng hạn như khi nhiệt độ tăng đến 35 độ C trong một thời gian dài, động vật có vú gặp khó khăn để điều tiết thân nhiệt, trong khi nguồn thực phẩm bên ngoài khan hiếm dần. Do vậy, việc thu nhỏ kích thước cơ thể giúp chúng tồn tại qua giai đoạn khó khăn.

Và phần rùng rợn nhất chính là nếu từng xảy ra trong quá khứ, tình trạng trên có thể tái lặp một khi điều kiện hội đủ, có thể sẽ còn sớm hơn dự đoán của giới chuyên gia. Ông Bloch cho hay hàm lượng CO2 trong không khí đang tiến dần đến mức của thời PETM. Nếu không tìm cách điều chỉnh, hậu quả sẽ khó lường.

Báo Thanh Niên, 08/11/2013
Đăng ngày 09/11/2013
Hạo Nhiên
Khoa học

Ảnh hưởng của nhiệt độ lên tỉ lệ giới tính ấu trùng tôm sú

Ở tôm sú, con cái lớn nhanh và có kích thước lớn hơn con đực. Tác động của nhiệt độ có thể làm tăng đáng kể sự biểu hiện của các gen xác định giới tính, giúp cải thiện tỷ lệ giới tính như mong muốn trong đàn.

tôm sú
• 16:28 23/09/2021

Trung Quốc chuyển sang nuôi tôm sú vì giá cao

Người nuôi tôm ở Trung Quốc đang chuyển sang nuôi tôm sú nhiều hơn do giá tốt hơn, theo Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản lớn nhất của Trung Quốc.

tôm sú
• 18:44 17/08/2021

Nuôi tôm thâm canh bổ sung thức ăn tươi sống

Thử nghiệm nuôi tôm sú bằng tảo lục sợi (Chaetomorpha sp.) và ốc (Stenothyra sp.) cho thấy cải thiện tăng trưởng, nâng cao năng suất và tăng cường hấp thu, chuyển hóa thức ăn nhân tạo góp phần giảm chi phí sản xuất cho người nuôi.

ốc cho tôm ăn
• 17:12 28/07/2021

Hiệu quả từ nuôi tôm kết hợp thả cá rô phi xử lý nguồn nước

Hiện nay, nuôi tôm kết hợp cá rô phi xử lý nước ở ấp Vĩnh Điền (xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải) được xem là mô hình cho hiệu quả kinh tế cao.

Cá rô phi
• 10:23 19/07/2021

Vắc-xin uống từ vi tảo

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang chịu áp lực bởi các đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng, vắc-xin được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao miễn dịch và giảm sự phụ thuộc vào hóa chất. Một xu hướng nổi bật gần đây là ứng dụng vi tảo làm nền tảng sản xuất vắc-xin, mở ra triển vọng phát triển các loại vắc-xin uống bền vững, hiệu quả và ít tốn kém.

Vi tảo
• 10:50 13/06/2025

Nguyên liệu lên men: Một xu hướng mới trong dinh dưỡng thủy sản

Thức ăn thương mại đóng vai trò then chốt trong sản xuất nuôi trồng thủy sản, do chiếm từ 50% đến 70% tổng chi phí sản xuất.

Thức ăn tôm
• 10:50 03/06/2025

Cá thông minh đến mức nào?

Trong một thời gian dài, khả năng nhận thức của cá thường bị đánh giá thấp, phần lớn do các nghiên cứu chủ yếu được tiến hành trong môi trường phòng thí nghiệm – nơi không phản ánh đầy đủ điều kiện sống tự nhiên. Những hạn chế của việc nuôi nhốt, bao gồm cả stress và thiếu kích thích môi trường, có thể làm sai lệch hành vi và hiệu suất nhận thức của cá, từ đó dẫn đến những hiểu biết phiến diện về năng lực trí tuệ của chúng.

Cá
• 10:53 28/05/2025

Ứng dụng Bacillus subtilis và Bacillus licheniformis trong nuôi trồng thủy sản

Trong bối cảnh ngành thủy sản đang đẩy mạnh phát triển theo hướng bền vững, việc ứng dụng các vi sinh vật có lợi trong nuôi trồng đang ngày càng phổ biến. Hai trong số những loài vi khuẩn được ứng dụng rộng rãi là Bacillus subtilis và Bacillus licheniformis – những chủng có khả năng sinh enzyme mạnh, hỗ trợ tiêu hóa, tăng miễn dịch và cải thiện môi trường nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:01 27/05/2025

Đồng Tháp số hóa ngành cá tra, 100% cơ sở được cấp mã nhận diện

Đồng Tháp vừa phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp và kế hoạch phát triển ngành hàng cá tra theo hướng hiện đại, bền vững. Mục tiêu là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào sản xuất và quản lý, nâng cao chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Cá tra
• 17:11 10/07/2025

Nuôi biển: Tiềm năng, cơ hội và 4 rào cản

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) vừa có báo cáo cho biết bức tranh toàn cảnh và chi tiết về hiện trạng cá biển toàn cầu: Có 35,5% quần thể cá biển đang bị khai thác quá mức. Đại dương không còn là “kho cá vô tận” và nhiều quốc gia đã phát triển nuôi biển công nghiệp, xa bờ. Việt Nam có điều kiện tự nhiên giàu tiềm năng phát triển nuôi biển, thuận lợi để xây dựng một ngành kinh tế mới khai thác cơ hội toàn cầu, tuy nhiên phải vượt qua 4 rào cản lớn hiện nay.

Nuôi trồng thủy sản
• 17:11 10/07/2025

Cách phân biệt và sử dụng đúng một số loại vôi trong nuôi trồng thủy sản

Vôi là một trong những vật tư quan trọng có vai trò điều chỉnh pH, cải tạo ao, xử lý đáy, diệt khuẩn và bổ sung khoáng chất. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có nhiều loại vôi khác nhau, mỗi loại có đặc điểm và công dụng riêng. Nếu không hiểu rõ và sử dụng đúng loại vôi phù hợp với mục đích và thời điểm, người nuôi có thể gặp phải những hậu quả như pH tăng đột ngột, tôm cá sốc môi trường, hoặc hiệu quả cải tạo không như mong muốn.

Bón vôi
• 17:11 10/07/2025

Cá "nhuộm phẩm" ở Đà Nẵng: Sự thật có phải hóa chất độc hại

Sáng 6/7, tại khu vực gần chợ Cẩm Lệ (quận Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng), một người dân phản ánh về việc cá biển có màu sắc bất thường, nghi ngờ bị nhuộm phẩm màu. Sau khi rửa hai con cá kè bằng nước ngọt, nước chuyển sang màu đỏ đậm. Khi luộc, thịt cá cũng có màu đỏ khác lạ, khiến người này nghi ngờ cá bị “nhuộm phẩm”.

Cá
• 17:11 10/07/2025

Tư vấn Sinh viên Chọn Ngành Nuôi Trồng Thủy sản

Ngành Nuôi trồng thủy sản đang dần khẳng định vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp hiện đại và bền vững, mở ra nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn cho giới trẻ. Tuy nhiên, nhiều học sinh, sinh viên vẫn chưa hiểu rõ về ngành này. Bài viết sau sẽ cung cấp thông tin cần thiết, giúp bạn định hướng đúng đắn cho tương lai.

Nuôi trồng thủy sản
• 17:11 10/07/2025
Some text some message..