Sinh sản cá xiêm đá: Sử dụng trùn chỉ đúng cách

Cá xiêm đá (Betta splendens) thuộc giống Betta họ Osphronemidae, bộ Perciformes. Những loài cá thuộc giống Betta có vẻ đẹp hoang dã, màu sắc đa dạng, khi thay đổi ánh sáng các tia vây có thể xòe rộng khoe sắc nên chúng có sức hút rất cao. Con đực trưởng thành có màu sắc sỡ, đặc biệt chúng rất hiếu chiến nên được nhiều dân chơi nuôi làm cảnh kết hợp với thú vui cho cá chọi nhau.

Cá xiêm đá là loài cá sống trong môi trường nước ngọt. Do có cơ quan hô hấp phụ là mê lộ cho phép chúng sử dụng oxy từ không khí nên cá có thể sống được trong môi trường có ngưỡng oxy thấp hoặc trong những môi trường ô nhiễm… Cá xiêm có sức sống mạnh. Vì vậy, đây là đối tượng dễ chăm sóc và có thể nuôi ở những nới chật hẹp. Điều này rất có ý nghĩa khi nuôi riêng cá đực trong những chai lọ để kích thích tính hung hăng, hiếu chiến của chúng. 

Ban đầu, cá Betta được thuần dưỡng ở Thái Lan, sau đó phổ biến ra thế giới, trong đó có Việt Nam. Trước đây, ở Việt Nam loài này bắt gặp rất nhiều trong các thủy vực nước ngọt như sông suối, ruộng ngập nước nhưng hiện nay rất hiếm gặp, số lượng cá Betta ngoài tự nhiên còn rất ít. Bởi vì, người dân khai thác quá mức để phục vụ nhu cầu nuôi làm cảnh và giải trí thông qua hình thức chọi cá. 

Để đáp ứng nhu cầu nuôi làm cảnh, chơi chọi cá. Đặc biệt để mở rộng đối tượng sản xuất và phát triển kinh tế người dân đã tiến hành cho sinh sản nhân tạo đối tượng này. Một trong những khó khăn gặp phải khi sản xuất giống nhân tạo đối tượng này là lựa chọn thức ăn phù hợp giai đoạn cá hương. Giai đoạn này cá bắt đầu lên màu và phân biệt được cá đực và cái. Cá đực thường có vây lớn hơn và hay tấn công những con cá khác trong đàn. Để cá có màu sắc đẹp và tính đực thể hiện mạnh mẽ phục vụ nhu cầu chơi cá đá, nhiều loại thức ăn được sử dụng, nhưng thức ăn sống vẫn luôn được đánh giá cao. Trùn chỉ là một trong loại thức ăn sống được chọn làm thức ăn trong giai đoạn này giúp cá lên màu và thể hiện tính đực tốt bởi vì chúng có hàm lượng dinh dưỡng cao (5575 cal/g trọng lượng khô). Tuy nhiên, dạng sinh khối nào của trùn chỉ là phù hợp và đem lại hiệu quả kinh tế nhất khi nuôi cá xiêm đá là câu hỏi được đặt ra cho người nuôi. 

Bố trí thí nghiệm

Thí nghiệm bố trí với 4 nghiệm thức thức ăn khác nhau là: 100% trùn chỉ sống, 100% trùn đông lạnh, 50% trùn chỉ sống + 50% thức ăn công nghiệp (Kaokui), 100% thức ăn công nghiệp (Kaokui), mỗi nghiệm thức được lặp lại 3 lần. Thí nghiệm được bố trí ngẫu nhiên trong các bể kính có kích thước 25x25x40 cm3 , mật độ 30 cá thể/bể. 

Kết quả

Khi cho cá xiêm đá ăn bằng trùn chỉ màu sắc của cá ăn trùn chỉ sống đẹp hơn so với các cho ăn thức ăn công nghiệp. Cơ thể cá có màu đen đậm, ánh lên màu xanh và đuôi của cá màu xanh.

Cá xiêm đá được cho ăn trùn chỉ sống có tốc độ sinh trưởng về chiều dài và khối lượng tốt nhất, sai khác có ý nghĩa thống kê với các nghiệm thức cho cá ăn trùn chỉ đông lạnh, thức ăn công nghiệp, phối hợp thức ăn công nghiệp với trùn chỉ sống (P < 0,05). Tốc độ sinh trưởng về chiều dài và khối lượng trung bình của cá khi kết thúc thí nghiệm ở nghiệm thức cá được cho ăn trùn chỉ sống lần lượt là 0,43 ± 0,04 %/ngày và 1,90 ± 0,13 %/ngày. 

Tỷ lệ sống của cá ở nghiệm thức ăn thức ăn công nghiệp là cao nhất đạt (96,7 ± 4,3 %), tiếp đến nghiệm thức phối hợp trùn chỉ sống và thức ăn công nghiệp 94,2 ± 1,7 %, nghiệm thức cá ăn trùn chỉ sống là 93,3 ± 2,7 %. Tỷ lệ sống của cá thấp nhất (68,7 ± 3,3 %) được ghi nhận ở nghiệm thức cho cá ăn trùn chỉ đông lạnh.

Mặc dù trùn chỉ là thức ăn ưa thích của nhiều loài cá và giáp xác, đối tượng nuôi trồng thủy sản ăn trùn chỉ thường có tốc độ sinh trưởng nhanh hơn các loài thức ăn chế biến hoặc thức ăn công nghiệp nhưng tỷ lệ sống ở các nghiệm thức ương nuôi cá bằng trùn chỉ không phải là cao nhất, bởi vì trùn chỉ sử dụng cho các nghiệm thức được thu ngoài tự nhiên, có thể dễ bị nhiễm mầm bệnh tác động không tốt tới đối tượng thí nghiệm.

Do đó, để nâng cao tỷ lệ sống khi ương nuôi cá bằng trùn chỉ sống cần sử dụng nguồn trùn chỉ nuôi sinh khối, xử lý sạch bẩn lẫn trong búi trùn chỉ và sử dụng dùng trong giai đoạn giống cá xiêm đá.

Theo Trương Thị Bích Hồng và ctv.