Tiền Giang: Xiệt điện bắt cá bất kể ngày, đêm

HOẠT ĐỘNG CẢ NGÀY LẪN ĐÊM

Thời điểm hiện tại đang vào mùa khô, cùng với đó là tình hình hạn, mặn đang trong giai đoạn “khốc liệt” dẫn đến mực nước ở các hệ thống kinh, rạch nội đồng xuống thấp. Đây là thời điểm hoạt động xiệt điện để đánh bắt cá diễn ra mạnh hơn, bất kể cả ngày lẫn đêm.

Chúng tôi về vùng Gò Công vào những ngày cuối tháng 3, lúc mà nhiều kinh, rạch nội đồng đã dần cạn nước. Vừa đổ dốc cầu Bình Thành (xã Bình Xuân, TX. Gò Công), lúc này khoảng 14 giờ, chúng tôi đã bắt gặp ngay 2 người đang xiệt điện dưới kinh. Người phụ nữ chèo xuồng cho người đàn ông xiệt điện.

Xuồng đi tới đâu, những con cá nơi ấy nhảy lên khỏi mặt nước, rồi thả ngửa và chìm dần. Mặc dù thấy chúng tôi ghi hình nhưng họ vẫn thản nhiên tiếp tục công việc. Một lát sau, người đàn ông buông cây xiệt điện xuống cùng người phụ nữ nhanh chóng bơi xuồng bỏ đi.

Chúng tôi tiếp tục men theo những con đường ven kinh và dễ dàng bắt gặp một trường hợp đang xiệt điện tại đoạn kinh giáp ranh 2 xã Bình Phú và Bình Xuân. Lúc này đã khoảng 19 giờ, dưới đoạn kinh nước chỉ còn chừng vài gang tay, trên chiếc xuồng composite là 2 người đàn ông đang xiệt điện.

Chúng tôi dừng xe lại và bắt chuyện với họ: “Mấy anh xiệt được nhiều cá không?”.  “Được có 2 con cá lóc, còn lại là cá sặc, cá phi không hà chú ơi! Mà chú đi đâu đây?”. “Dạ, em chạy xe ngang thấy mấy anh xiệt điện nên dừng lại để mua mớ cá về làm mồi”.

Nghe chúng tôi nói vậy, một anh tên G. (xã Bình Xuân, TX. Gò Công) đáp: “Hôm nay không biết sao, nếu có nhiều thì bán, ít thì để ăn. Lúc này nước cạn người ta xiệt ngày, xiệt đêm, thành ra cá nhỏ cũng khó tìm”.

Theo anh G., hiện tại trên thị trường có bán loại xuồng làm bằng chất liệu composite với thiết kế nhỏ gọn, có thể luồn lách vào hệ thống kinh, rạch, nhờ vậy mà việc xiệt điện trở nên dễ dàng hơn. Xiệt điện có 2 loại, loại đi bộ và loại đi bằng xuồng.

Đối với loại đi bộ (thường sử dụng bình ắc quy 25Ah - 12V) khả năng sát thương kém hơn, vì vậy khó bắt được cá ở những vùng nước sâu so với loại đi bằng xuồng. Anh G. ngồi trên xuồng 2 tay cầm 2 cây vợt vừa kích điện vừa nói với chúng tôi:

“Xiệt của tụi tui đây là loại mạnh nhất, chú em mà muốn xiệt được phải có 1 bình ắc quy và 1 bộ kích điện (thông thường là tự chế) để kích dòng điện lên thành 240V, mạnh hay yếu tùy vào thiết kế số lượng con sò”.

Giới thiệu bộ kích điện dùng để đánh bắt cá cho khách hàng.

Vừa nói, tay anh G. vừa nhấp nhẹ mối điện, âm thanh từ đó phát ra e..e.. làm mấy con cá nổi phình lên mặt nước. Chúng tôi thắc mắc là nếu xiệt điện như vậy, cá, tôm sẽ nổi hết lên mặt nước phải không, anh G. phân bua:

“Khi dính điện, một số nổi lên mặt nước, còn một số sẽ chết dưới bùn. Chú em muốn xiệt được nhiều cá phải nhấp mối điện từ từ, như vậy cá mới ngoi lên, chứ bấm liên tục cá chết biết chỗ nào đâu mà mò”.

Cứ như vậy, anh G. tiếp tục dùng vợt châm điện xuống sông, những con cá bị dính điện được vớt lên nằm cứng đơ trên xuồng. Chúng tôi hỏi đi xiệt điện như thế này có khi nào bị điện giựt không, anh G. đáp: “Có chứ, nhiều khi nó bị chập điện giựt hoài, không cẩn thận là mất mạng”.

SẢN XUẤT “ẨN MÌNH”

Trong vai một người dân, chúng tôi đến một tiệm bán bình ắc quy tại TX. Gò Công để hỏi mua bình xiệt điện. Chúng tôi được người bán hàng đưa xem những loại bình với mức giá khác nhau, tuy nhiên tại đây chỉ bán bình ắc quy chứ không bán bộ kích điện.

Sau khi dò hỏi, chúng tôi được người bán hàng cho biết là dụng cụ để xiệt điện phải đặt mới có và thường các tiệm điện cơ có nhận đặt hàng.

Chúng tôi tiếp tục dò hỏi và được chỉ dẫn tới chỗ anh M. (xã Bình Phú, huyện Gò Công Tây), 1 người có kinh nghiệm trong việc sản xuất dụng cụ xiệt điện. Ngoài việc sửa chữa những đồ điện gia dụng như quạt máy, tivi… anh còn nhận đặt làm bộ xiệt điện khi có nhu cầu.

Khi chúng tôi đến nơi, anh M. đã đi vắng chỉ có vợ anh ở nhà. Chúng tôi đặt vấn đề là muốn đặt làm bộ xiệt điện để đánh bắt cá, chị M. nhanh miệng khoe: “Mấy hôm nay cũng có nhiều người đến đây đặt làm xiệt điện, bây giờ là mùa khô nên nhu cầu đặt hàng nhiều hơn”.

Khi chúng tôi hỏi việc chế tạo bộ kích điện này tại nhà hay sao, chị M. đáp: “Chồng tôi mua đồ về rồi ráp tại nhà, nếu muốn mua bình ắc quy, tụi tôi mua dùm luôn”. Thế rồi chị M. nhanh chóng đem ra 1 bộ kích điện cho chúng tôi xem và nói: “Nè em xem đi, đây là bộ kích điện, còn đây là những con sò, loại này là 12 con”.

Sau khi cho chúng tôi xem bộ kích điện xong, chị M. gọi điện cho chồng mình và đưa điện thoại cho chúng tôi nói chuyện với anh M. để trao đổi về việc đặt làm xiệt điện.

Chúng tôi ngỏ ý muốn đặt làm bộ kích điện loại dùng để đi bộ và được anh M. tư vấn: “Bây giờ làm 20 con sò là khỏi lên đời nữa, 20 con là bắt cá ngon đó, dùng loại bình nhỏ 12 (12V) giá 850.000 đồng.

Còn muốn làm 16 con sò thì rẻ hơn, khoảng 600.000 - 650.000 đồng loại tốt, loại thường chỉ 550.000 đồng”.

Nghe vậy, chúng tôi tiếp tục hỏi sang loại xiệt mạnh hơn đi bằng xuồng, anh M. trả lời:

“Loại đi bằng xuồng xài 24 con sò, 30 con sò là lớn nhất nhưng ở đây người ta chỉ chọn 24 con sò không à, bình nào xài cũng được, bình nhỏ đi mau hết điện thôi.

Cái này giá khoảng 1 triệu đồng là loại ngon đó”. Còn về thời gian để hoàn thành một bộ kích điện, anh M. cho biết là khoảng 2 ngày. Như vậy, chỉ cần có khoảng trên một triệu đồng, đã có thể mua được một bộ dụng cụ xiệt điện.

Việc đánh bắt cá bằng xung điện là một hành vi nguy hại đối với môi trường sinh thái, mà hệ quả chính là nguồn lợi thủy sản ngày càng cạn kiệt. Bên cạnh đó là những cái chết thương tâm do việc đánh bắt cá bằng xung điện dẫn tới. Để giảm thiểu tình trạng này và bảo vệ tốt nguồn lợi thủy sản, đòi hỏi phải có sự chung tay của các cấp, ngành và người dân.

Chỉ thị 01 ngày 2-1-1998 của Thủ tướng Chính phủ về việc nghiêm cấm sử dụng chất nổ, xung điện, chất độc để khai thác thủy sản, nêu rõ: “Sử dụng chất nổ, xung điện, chất độc để khai thác thủy sản là hành động hủy diệt nguồn lợi, phá hủy sinh cảnh và gây ô nhiễm môi trường sống của các loài thủy sản, vi phạm nghiêm trọng Pháp lệnh Bảo vệ và Phát triển nguồn lợi thủy sản”, và “Nghiêm cấm mọi tổ chức, cá nhân sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép và sử dụng chất nổ, xung điện, chất độc để khai thác thủy sản ở tất cả các vùng nước”.