Thành tựu và thách thức mà ngành tôm Việt Nam trải qua năm 2024
Trong năm 2024, ngành tôm tiếp tục ghi nhận tăng trưởng ấn tượng về sản lượng và xuất khẩu, nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), diện tích nuôi tôm nước lợ trong năm đạt khoảng 737.000 ha, bao gồm 622.000 ha tôm sú và 115.000 ha tôm chân trắng. Tổng sản lượng đạt 1.264,3 nghìn tấn, tăng 5,3% so với năm 2023. Trong đó, sản lượng tôm chân trắng đạt 980,4 nghìn tấn, tăng 6%. Năm 2025, dự kiến diện tích nuôi tôm sẽ tăng lên 750.000 ha (tăng 1,8%), với sản lượng dự kiến đạt 1.290 nghìn tấn, tăng trưởng 2% so với năm 2024.
Yếu tố tác động đến giá tôm thẻ đầu năm
Đầu năm, hiện tượng El Niño đang gây ra tình trạng khô hạn tại nhiều khu vực nuôi trồng thủy sản, đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nước. Điều này dẫn đến năng suất nuôi tôm bị giảm, tạo áp lực lớn lên nguồn cung trên thị trường. Những biến động về môi trường này đặt ra thách thức lớn cho ngành nuôi trồng thủy sản.
Bên cạnh đó, chi phí sản xuất tôm thẻ cũng đang gia tăng đáng kể do nhiều yếu tố. Giá thức ăn thủy sản liên tục tăng cao, cùng với chi phí điện năng và lao động leo thang, khiến tổng chi phí sản xuất tăng mạnh. Những yếu tố này làm giá thành tôm đầu ra cao hơn, gây ảnh hưởng trực tiếp đến người nuôi cũng như thị trường tiêu thụ.
Dự báo giá tôm thẻ tăng đầu năm do các dịp lễ tết tại một số quốc gia
Giá tôm thẻ dự kiến sẽ có xu hướng tăng nhẹ vào cuối quý 1. Sự gia tăng này xuất phát từ nhu cầu lớn ở các thị trường xuất khẩu chính, trong khi sản lượng cung ứng bị ảnh hưởng bởi điều kiện khí hậu bất lợi. Mức tăng giá được dự đoán dao động trong khoảng 5 - 10% so với thời điểm cuối năm 2024. Bước sang giữa quý 2, giá tôm thẻ có xu hướng ổn định trở lại nhờ việc các nguồn tài nguyên dần phục hồi nhờ những giải pháp thích ứng được áp dụng kịp thời.
Nhu cầu tiêu thụ tôm dự báo sẽ tăng mạnh trong thời điểm lễ hội đầu năm ở các quốc gia như Trung Quốc và Hàn Quốc. Đây là cơ hội lớn để ngành xuất khẩu tôm tận dụng, bù đắp những khó khăn từ chi phí sản xuất và điều kiện tự nhiên. Sự gia tăng cầu tại các thị trường lớn hứa hẹn sẽ tạo động lực tích cực, thúc đẩy giá tôm tăng trưởng trong thời gian tới.
Xuất khẩu tôm cần gì để tăng tốc trong năm 2025?
Năm 2024, ngành xuất khẩu tôm Việt Nam đã tiếp tục gặt hái những thành công đáng kể trên các thị trường quốc tế. Các quốc gia lớn như Mỹ, EU và Trung Quốc đều ghi nhận mức tăng trưởng rõ rệt, đặc biệt trong những tháng cuối năm và dịp Tết Nguyên đán, khi nhu cầu tiêu thụ đạt đỉnh. Tuy xuất khẩu sang Nhật Bản không có sự bứt phá mạnh mẽ, nhưng vẫn duy trì xu hướng tích cực nhờ vào sự ổn định của tỷ giá đồng yên và nền kinh tế Nhật Bản có dấu hiệu phục hồi. Những thị trường nhỏ như Nga, Canada, Australia, Anh và Đài Loan cũng đang thể hiện tiềm năng tăng trưởng hứa hẹn.
Ngành tôm Việt Nam cần tăng tốc hơn trong năm 2025
Giá trị xuất khẩu tôm trung bình vào cuối năm 2024 khá khả quan, với tôm chân trắng xuất khẩu sang Mỹ đạt mức cao nhất từ tháng 9/2023 là 10.4 USD/kg. Giá tôm tại EU đạt 7.5 USD/kg, Nhật Bản là 9.2 USD/kg, còn Hàn Quốc ở mức 7.7 USD/kg. Đối với tôm sú, giá xuất khẩu sang Nhật Bản và Hàn Quốc lần lượt là 13.8 USD/kg và 11.4 USD/kg, cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ.
Tuy nhiên, để khai thác tối đa cơ hội, ngành tôm Việt Nam cần vượt qua một số thách thức. Chính sách cần chú trọng vào việc giúp người nuôi dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, thông qua hình thức thế chấp tài sản hoặc cấp giấy phép mặt nước. Đồng thời, cần có cơ chế kiểm soát chất lượng tôm giống chặt chẽ hơn.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã đưa ra đề xuất quan trọng, yêu cầu các cơ quan chức năng đẩy mạnh đàm phán với các đối tác như Hàn Quốc, để có thể bãi bỏ hạn ngạch nhập khẩu tôm và đưa thuế suất về 0% theo Hiệp định VKFTA. Các chiến lược xúc tiến thương mại tại các thị trường trọng điểm như Nhật Bản và Hàn Quốc cần được tăng cường để giữ vững vị thế cạnh tranh của tôm Việt Nam, đặc biệt khi đối mặt với sự cạnh tranh từ các quốc gia như Indonesia.
Dù giá tôm thẻ có xu hướng tăng đầu năm, điều này cũng mang đến những thách thức lớn cho các hộ nuôi trồng và doanh nghiệp. Để phát triển bền vững, việc áp dụng công nghệ mới và chuẩn bị kỹ càng sẽ là yếu tố quyết định trong việc tăng cường sức cạnh tranh của ngành tôm Việt Nam.