Với lợi thế là địa phương có trên 72km bờ biển, có bãi bồi rộng, rừng phòng hộ biển trải dài trên 50 km, Sóc Trăng có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế ven biển. Ngoài lợi ích về kinh tế, rừng còn đóng quan trọng trong che chắn gió bão, bảo vệ đê biển, ngăn xâm nhập mặn, bảo vệ sản xuất nông nghiệp, thủy sản và các công trình ven biển, có tác dụng chống xói lở, cố định phù sa, giữ và mở rộng diện tích các bãi bồi ra biển, góp phần hạn chế thiên tai ứng phó với hiện tượng thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu gây ra, tạo điều kiện thực hiện thắng lợi chiến lược giữ vững an ninh quốc phòng, phát triển kinh tế biển và đặc biệt là ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của các hộ dân sống ở khu vực ven biển. Ông Triệu Phi Hạnh ở xã Vĩnh Hải, thị xã Vĩnh Châu, cho biết: “ Rừng ngập mặn đã đem lại nhiều cái lợi cho người dân vùng biển như các loài thủy sản: Cua, Tôm, cá Kèo về sinh sống nhiều hơn, rừng góp phần chắn sóng, hạn chế sạt lở đê bao cho bà con vùng biển an tâm sản xuất. Từ đó, người dân vận động nhau phải ra sức bảo vệ rừng và tham gia trồng rừng nhiều hơn”.
Sóc Trăng có khoảng 5.578 ha rừng ngập mặn trên tổng số hơn 9.300 ha rừng của tỉnh, thuộc địa bàn huyện Cù Lao Dung, Trần Đề và thị xã Vĩnh Châu. Theo thời gian, qua quá trình tác động của tự nhiên và khai thác trái phép của con người, các cánh rừng phòng hộ dần bị thu hẹp, thành phần loài và cấu trúc đai rừng ngày càng đơn giản. Một số đai rừng thuần loài, đã qua thời kỳ sinh trưởng sang giai đoạn thoái hóa nên hiệu quả chắn sóng giảm. Ở những bãi bồi mất rừng, tình trạng xói lở do nước, do gió tăng cao, chân đê biển bị đe dọa trực tiếp. Tổng cộng Sóc Trăng có trên 93.700 m đê biển, bên trong đê có hàng ngàn hộ dân sinh sống. Do đó công tác trồng và khôi phục lại rừng bị thoái hóa, rừng bị mất thời gian qua được tỉnh chú trọng đầu tư. Tính riêng năm 2015, Ban quản lý các dự án lâm nghiệp triển khai trồng mới trên 945,5 ha, trồng khôi phục hơn 850 ha rừng ngập mặn tại cá bãi bồi ven biển. Tuy nhiên do trồng trên cấu trúc đất bãi bồi chưa vững chắc, bộ rễ cây non chưa đủ mạnh để bám chắc vào đất cộng thêm tác động liên tục của sóng biển, nên một phần các cánh rừng mới trồng bị chết cây. Kỹ sư Nguyễn Đức Hoàng – Chi cục Kiểm lâm Sóc Trăng cho biết: “Vĩnh Châu là địa bàn trước đây thường bị xói lở có khi vào đến tận chân đê. Nhưng từ khi tỉnh phát động và tăng diện tích rừng phòng hộ đến nay thì đã hạn chế được tình trạng sóng đánh làm xói lở bờ biển và diện tích bãi bồi của biển ở Vĩnh Châu cũng được ra xa hơn”.
Phương án được đưa ra hiện nay là ở các vùng bãi đang bị xói lở phải xây dựng các công trình tạm giảm sóng, nuôi bãi bằng vật liệu địa phương. Sau đó mới lựa chọn giống cây thích hợp với điều kiện cụ thể của bãi vào mùa vụ hợp lý. Theo đó, kế hoạch của tỉnh Sóc Trăng năm nay sẽ cho xây dựng hàng rào giảm sóng tổng chiều dài trên 4.570 m, tại 2 khu vực bãi bồi từ xã Vĩnh Tân qua xã Vĩnh Phước và bãi bồi thuộc xã Vĩnh Hải, thị xã Vĩnh Châu. Kỹ sư Nguyễn Đức Hoàng – Chi cục Kiểm lâm Sóc Trăng cho biết thêm: “Kết hợp với dự án chống biến đổi khí hậu, Sóc Trăng đang triển khai dự án trồng rừng chống xói lở. Để các diện tích rừng mới trồng ở những vùng bị xói lở được phát triển tốt, chúng ta phải làm hàng rào bằng những vật liệu tự nhiên như tre để ngăn chặn bớt lượng sóng đánh vào và giữ được bùn giúp cây phát triển tốt. Hàng rào này sẽ góp phần bảo vệ được rừng mới trồng ở giai đoạn từ 1 đến 2 năm đầu”.
Hệ thống rừng ngập mặn ở vùng ven biển Sóc Trăng
Ông Bùi Công Đại – Viện Sinh thái và Bảo vệ công trình, phân tích thêm: “Bãi bồi tuyến biển Vĩnh Hải là bãi mới bồi những năm gần đây nên kết cấu của đất chưa vững, khi gặp sóng gió lớn đánh vào đất rất dễ bị mang đi, cho nên phải tạo một hàng rào giảm sóng và giữ đất bồi bên trong hàng rào, thì trồng cây mới được ổn định”.
Về tiêu chuẩn cây trồng cho rừng ngập mặn phòng hộ ven biển, cần chọn:
- Phù hợp với điều kiện sinh thái của vùng bãi bồi và dễ tạo thành rừng phòng hộ, các loại cây được chọn nhiều nhất là mắm, đước, bần, dừa nước, ô rô, giá…
- Cây thân gỗ sống lâu năm, có bộ rễ ăn sâu và tán lá rậm, thường xanh, chịu được có địa hình phức tạp, đất nghèo dinh dưỡng, gió to, sóng lớn, xói lở…
- Cây đa tác dụng, ngoài khả năng phòng hộ còn có khả năng cung cấp gỗ củi và các sản phẩm khác, góp phần làm tăng hiệu quả sử dụng đất.
- Không sinh ra chất độc làm ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe của con người./.