Bảo vệ nguồn lợi thủy sản và mô hình bảo tồn biển: Kinh nghiệm từ Nhật Bản

Trong Hội nghị chuyên đề về bảo vệ và phát triển NLTS và giải pháp quản lý, phát triển hệ thống KBTB tại Việt Nam vừa được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức tại Nha Trang.

Kinh nghiệm từ Nhật Bản bảo tồn nguồn lợi
Thả giống tái tạo nguồn lợi thủy sản

Ông Hidenao Watanabe - Chuyên gia tư vấn chính sách quản lý nghề cá Chính phủ Nhật Bản, chia sẻ: "Ở Nhật Bản có 3 kiểu KBTB, gồm: một, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên hoặc bảo tồn loài hoang dã quý hiếm (vườn quốc gia, vườn thiên nhiên, khu bảo tồn bờ biển tự nhiên, di tích thiên nhiên); hai, bảo vệ sinh cảnh hoặc bảo vệ hệ sinh thái (khu bảo tồn thiên nhiên; khu bảo tồn sinh vật hoang dã); ba, bảo tồn và sử dụng bền vững NLTS (vùng nuôi được bảo vệ, khu vực ven biển phục vụ phát triển nguồn lợi biển, khu vực quyền khai thác chung, khu vực bảo vệ bởi chính quyền địa phương hoặc ngư dân). Mỗi kiểu khu bảo tồn đều có mục đích, mục tiêu bảo vệ khác nhau, được thiết lập và điều chỉnh bởi những cơ sở pháp lý, khác nhau, những luật cụ thể và có cơ chế vận hành khác nhau.

Riêng các khu vực bảo vệ, hoạt động theo cơ chế đồng quản lý, có sự tham gia của chính quyền địa phương, đặc biệt là của cộng đồng ngư dân, trong đó có trên 5.000 khu vực được quyền khai thác chung, 1.000 khu vực cấm khai thác, được bảo vệ bởi chính quyền hoặc ngư dân. Toàn bộ các vùng nước ven bờ, vùng nước nội địa đều được giao cho ngư dân và được xác lập trong Luật Thủy sản. Tại các khu này, cộng đồng trực tiếp thực thi các biện pháp quản lý nghề cá, được chính quyền hỗ trợ bởi các hỗ trợ viên. Các hoạt động của người dân, cộng đồng trong các khu cấm khai thác được luật hóa và được pháp luật bảo vệ...

Không chỉ bảo vệ NLTS và đa dạng sinh học vùng biển gần bờ, đối với vùng biển xa bờ của Nhật Bản, mô hình đồng quản lý, phối hợp giữa Chính phủ và ngư dân được khởi động từ năm 2002. Mô hình này thay thế cho hoạt động bảo vệ NLTS xa bờ vốn trước đó chỉ do Chính phủ thực hiện, với kết quả hạn chế từ những giới hạn về nhân sự và kinh phí. Kế hoạch khôi phục nguồn lợi được thiết lập bởi Chính phủ và nhóm cộng đồng ngư dân khai thác xa bờ, tập trung bảo vệ các loài mục tiêu (đơn loài) và các hoạt động nghề cá (đa loài). Đến nay, khoảng 2.000 kế hoạch quản lý nguồn lợi xa bờ đã được thiết kế và thực hiện tại Nhật Bản.

“Quan điểm của Chính phủ Nhật Bản là, người dân gắn cuộc sống với sinh kế biển thì có quyền và trách nhiệm bảo vệ NLTS. Và, với việc cộng đồng ngư dân đứng ra thực hiện các kế hoạch bảo vệ biển, mục tiêu bảo vệ NLTS rất có hiệu quả bởi không lực lượng nào đông đảo và gắn cuộc sống với biển như ngư dân. Mô hình này còn giải quyết được bài toán về nhân lực và chi phí”- ông Hidenao Watanabe, chia sẻ. Với sự hình thành và hoạt động rộng khắp của các loại hình KBTB, hiện toàn bộ vùng biển của Nhật Bản đều được bảo vệ.

Bà Nguyễn Thị Thu Huyền, điều phối viên Chương trình tài trợ các dự án nhỏ Việt Nam- Quỹ Môi trường toàn cầu (UNDP- GEF SGP), tổ chức tài trợ cho nhiều dự án bảo vệ NLTS tại Việt Nam, cho rằng, mô hình của Nhật Bản rất hiệu quả và cần được tham khảo, học tập. 

Quyết định số 742/QĐ-TTg, ngày 26/5/2010 của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Quy hoạch hệ thống khu bảo tồn biển (KBTB) Việt Nam đến năm 2020, mục tiêu đến năm 2015 thiết lập và đưa vào hoạt động 16 khu bảo tồn biển; có ít nhất 0,24% diện tích vùng biển Việt Nam nằm trong các KBTB và khoảng 30% diện tích của từng khu bảo tồn biển được bảo vệ nghiêm ngặt.

Tuy nhiên, đến nay, mới chỉ có 10 KBTB hình thành, diện tích chiếm 0,18% vùng biển Việt Nam, trong đó vùng bảo vệ nghiêm ngặt chưa đến 10% diện tích các KBTB; mô hình, cơ cấu tổ chức, cũng như chức năng, nhiệm vụ của hệ thống KBTB vẫn chưa thống nhất. Và, ngay cả vùng lõi các KBTB, hệ sinh thái và đa dạng sinh học cũng bị xâm hại và đe dọa. Mô hình nào cho hệ thống KBTB ở Việt Nam, để bảo vệ hiệu quả nguồn lợi thủy sản (NLTS), đa dạng sinh học đang là câu hỏi thời sự khi EU vừa cảnh cáo thẻ vàng đối với thủy sản xuất khẩu của Việt Nam.

 

BVPL
Đăng ngày 07/12/2017
Môi trường

Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến năng suất nuôi thủy sản tại vùng ven biển Việt Nam

Biến đổi khí hậu đang ngày càng ảnh hưởng mạnh đến ngành nuôi trồng thủy sản ven biển Việt Nam, gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão lớn, hạn hán kéo dài, xâm nhập mặn và nhiệt độ nước biển tăng cao trong năm 2023-2024. Những tác động này không chỉ làm suy giảm năng suất và sản lượng thủy sản, mà còn đe dọa sinh kế và an ninh kinh tế của người dân ven biển.

Nuôi trồng thủy sản
• 09:53 05/11/2024

Bảo vệ, phòng chống thiệt hại thủy sản nuôi trong mùa mưa bão

Bão lũ tác động trực tiếp đến các hoạt động nuôi trồng thủy sản, gây thiệt hại lớn cho người nuôi.

Ao tôm
• 10:02 31/10/2024

Nguồn nước ở khu nuôi ô nhiễm nghiêm trọng

Ô nhiễm nguồn nước trong khu vực nuôi tôm đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng và ngày càng gây lo ngại cho nhiều người nuôi tôm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm mà còn làm giảm năng suất, tăng chi phí nuôi và gây thiệt hại lớn về kinh tế cho người nuôi.

Nước ô nhiễm
• 09:49 30/10/2024

Giải pháp kiểm soát giá giống thủy sản sau bão

Sau mỗi cơn bão, việc kiểm soát giá giống thủy sản trở thành vấn đề nóng, khi giá cả thường tăng cao do tình trạng đầu cơ và nguồn cung bị gián đoạn.

Nuôi tôm thẻ
• 09:47 24/10/2024

Các loại thức ăn giúp thúc đẩy sự phát triển của tôm thẻ chân trắng

Thức ăn là một trong những yếu tố quan trọng cần lưu ý trong quá trình nuôi tôm, so với các nhu cầu khác của ao thì chi phí thức ăn chiếm 40 – 70% chi phí sản xuất.

Động vật phù du
• 23:30 09/11/2024

Cảnh báo về cơn bão Yinxing cho người dân nuôi trồng thủy sản

Sáng ngày 8/11/2024, cơn bão Yinxing chính thức đi vào Biển Đông, trở thành cơn bão số 7 của năm. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, đây là một trong những cơn bão mạnh nhất năm nay, với sức gió vùng gần tâm bão đạt cấp 14 (từ 150 đến 166 km/h), giật đến cấp 17

Bão
• 23:30 09/11/2024

Xuất khẩu tôm của Ecuador giảm mạnh trong tháng 9

Theo báo cáo mới nhất từ Phòng Thủy sản Quốc gia Ecuador (CNA), xuất khẩu tôm đông lạnh của Ecuador trong tháng 9/2024 đã giảm đáng kể do nhu cầu suy giảm từ các thị trường quan trọng, đặc biệt là châu Á. Cụ thể, lượng xuất khẩu giảm 11% so với cùng kỳ năm ngoái, với mức sụt giảm đặc biệt rõ rệt ở các thị trường lớn như Trung Quốc và Mỹ.

Tôm thẻ chân trắng
• 23:30 09/11/2024

Lạm dụng hóa chất trong nuôi tôm

Sử dụng hóa chất có thể giúp phòng bệnh và tăng năng suất tạm thời, nhưng việc lạm dụng có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe tôm, môi trường và người tiêu dùng. Vậy lạm dụng hóa chất trong nuôi tôm là gì, nguy cơ từ nó ra sao và làm thế nào để giảm thiểu vấn đề này?

Tôm thẻ chân trắng
• 23:30 09/11/2024

Quản lý chất thải trong ao nuôi tôm

Nuôi tôm thâm canh sử dụng thức ăn công nghiệp có thành phần dinh dưỡng cao, đặc biệt đạm và phốt pho. Thức ăn tôm dư thừa và phân tôm là nguyên nhân làm tăng hàm lượng chất thải hữu cơ rắn và lơ lửng trong ao.

Cải tạo ao nuôi
• 23:30 09/11/2024
Some text some message..