Bò cạp đông lạnh sang Thái

Thực khách thưởng thức món ăn đặc sản bò cạp nướng muối ớt cùng các món khác như nhông cát nướng, dế chiên giòn tại một quán ăn ở Q.Bình Thạnh - Ảnh: Thanh Đạm

Dù Tổ chức Lương nông Liên Hiệp Quốc (FAO) khẳng định ăn côn trùng là cách để con người tăng cường dinh dưỡng và giảm ô nhiễm môi trường, nhưng các món côn trùng chưa được phổ biến tại VN. Trong khi đó, côn trùng là một loại thực phẩm phổ biến tại Thái Lan, quốc gia có nghề nuôi và chế biến, xuất khẩu côn trùng khá phát triển.

Ăn là... ghiền

Nửa năm gần đây, Phong trở thành thực khách quen thuộc của một quán dế sữa tại Bình Thạnh (TP.HCM). Chọn cho mình một góc nhỏ, Phong ngồi nhâm nhi đĩa dế và nhẩn nha đọc sách. Tự nhận mình bị ghiền côn trùng khi một tuần không ngồi thưởng thức những con dế giòn giòn, vừa ngọt vừa bùi thì cảm thấy bứt rứt trong người! “Lần đầu tiên đến đây ăn món dế sữa, cảm xúc thật khó tả. Dế được nướng vừa chín tới, béo ngậy khiến tôi nhớ những ngày thơ bé cùng lũ bạn mặc quần tà lỏn đào dế, bắt cào cào nhóm lửa nướng ăn” - Phong chia sẻ.

Khác với Phong, nhóm bạn của Liên lớn lên tại TP.HCM tìm đến các món ăn côn trùng để trải nghiệm cùng hương vị mới. Hơn chục chiếc xe tay ga sang trọng được dựng trước quán ăn côn trùng trên đường Nguyễn Hữu Cảnh, nhóm bạn của Liên chúm đầu vào các đĩa côn trùng, cười nói rôm rả. Nhóm bạn trẻ 9X cho biết mỗi lần đi ăn họ lại kết nạp thêm vài thành viên mới để huấn luyện, vượt qua... thử thách khi ăn côn trùng. “Uống cà phê, xem phim hay la cà trà chanh chém gió mãi cũng nhàm. Tụi em kéo qua thưởng thức côn trùng như tìm kiếm không gian mới” - Liên cho hay.

Không chỉ các bạn trẻ tìm cảm giác lạ, nhiều dân nhậu hiện cũng quay sang kiếm những món độc, lạ, hiếm... để tăng phần hoành tráng. Bên cạnh những món côn trùng khá quen thuộc, các dân nhậu này còn thích những món độc hơn như đuông chà là, rết và cả nhện hùm từ Campuchia.

Anh Thái Dương, chủ quán Vân Cua (Gò Vấp), cho biết trước đây chỉ chuyên các món ăn chế biến từ cua, nhưng do thực khách yêu cầu các món côn trùng nên quán vừa đưa dế và bò cạp vào thực đơn. “Món dế được khách hàng khá ưa chuộng, mỗi tối tôi bán được 20 phần dế chiên nước mắm và tẩm bột chiên giòn. Riêng bò cạp thì bán chậm vì vỏ cứng, khó ăn. Loại này người ta thường chỉ thưởng thức một lần cho biết, trong khi dế thì ăn đi ăn lại hoài cũng được” - anh Dương nói.

Chị Trúc Anh, chủ cửa hàng côn trùng trên đường Nguyễn Hữu Cảnh, cho biết cửa hàng bán trên 30 món ăn côn trùng các loại. Ngoài ra còn bán kèm một số món ăn khác dành riêng cho khách chưa quen hoặc đang... tập ăn côn trùng. Theo chị Trúc Anh, lúc đầu quán chuyên bán các món ăn từ dế, lâu dần tìm tòi thêm cách chế biến các món mới từ ve sầu, bò cạp, rết để thỏa chí mày mò cũng như đáp ứng yêu cầu đa dạng món ăn mới của khách hàng.

“Khách hàng khi đã ăn côn trùng rất dễ ghiền. Họ nảy sinh tâm lý tìm kiếm món mới và yêu cầu mình tìm nguồn hàng về chế biến” - chị Trúc Anh nói. Trung bình mỗi tuần cửa hàng tiêu thụ đều đặn hơn 20kg dế, bò cạp. Nguồn cung hai loại côn trùng này khá ổn định từ các trang trại nuôi tại Củ Chi (TP.HCM), Đồng Nai nên giá cũng khá mềm khoảng 60.000 đồng/đĩa. Riêng các loại côn trùng hiếm, khó kiếm như mối chúa, rết, đuông (sâu dừa) bán theo con với giá 30.000-80.000 đồng/con.

Xuất khẩu côn trùng

Không chỉ phục vụ các quán ăn khu vực TP.HCM và các tỉnh thành lân cận, nhiều trại nuôi côn trùng và công ty còn chuyển hàng ra các tỉnh phía Bắc, thậm chí xuất khẩu côn trùng. Ngược lại, có một số loại côn trùng ở VN khó kiếm như nhện hùm phải mua từ các thương lái tận Campuchia.

Anh Lê Thanh Tùng, chủ trang trại dế Thanh Tùng (H.Củ Chi, TP.HCM), cho biết dế là loài côn trùng khá gần gũi, rất bổ dưỡng với tỉ lệ đạm cao và hoàn toàn không độc hại. Hiện mỗi tháng trang trại của anh cung cấp khoảng 300kg dế cùng hơn 50kg bò cạp cho các nhà hàng, quán ăn trong cả nước. Trong đó, nhiều đơn hàng gửi qua đường hàng không để phục vụ nhu cầu các tỉnh phía Bắc.

Anh Bùi Ngọc Chương, giám đốc Công ty Bug (Phú Nhuận), nói nuôi các loại côn trùng không khó và ít tốn kém trong khi lợi nhuận rất cao. Tuy nhiên, cái khó của các công ty chuyên về mặt hàng này là phong trào ăn loại thực phẩm này ở VN còn quá nhỏ và thất thường. “Thái Lan có cả một ngành nuôi, ẩm thực và chế biến các món ăn, sản phẩm từ côn trùng, trong khi VN vẫn ở giai đoạn sơ khai” - anh Chương cho biết.

Để chứng minh, anh Chương mở máy tính đưa ra một trang web chuyên về các sản phẩm từ côn trùng của Thái Lan. “Đây là website của khách hàng bên tôi. Họ đã chế biến các loại côn trùng đóng gói bao bì rất đẹp từ hàng trăm loại côn trùng khác nhau để xuất khẩu sang các thị trường châu Âu, Mỹ... Không chỉ côn trùng chiên giòn, đông lạnh... họ còn chế biến cả những món ăn hợp thị hiếu của người châu Âu như chocolate côn trùng...” - anh nói.

Theo một số đơn vị kinh doanh côn trùng tại TP.HCM và Đồng Nai, khách hàng Thái đang có nhu cầu nhập khẩu nhiều loại côn trùng từ VN. “Hiện bên tôi đã xuất khẩu được một số hàng thử nghiệm là dế và bò cạp đông lạnh sang Thái Lan. Tuy nhiên, để xuất khẩu số lượng lớn cần thêm thời gian” - anh Chương cho biết.

Đồng quan điểm này, anh Hiệp, đại diện Công ty TNHH Thế giới côn trùng (Đồng Nai), cho hay khách hàng Thái Lan đã liên hệ để mua bò cạp, rết, nhện hùm..., tuy nhiên do thủ tục xuất khẩu khó khăn nên công ty chưa bán được. “Nguồn hàng thì mình có nhưng kẹt nỗi những loài này chưa có trong danh mục kiểm soát của kiểm lâm nên họ không cấp giấy chứng nhận để mình đưa cho hải quan” - anh Hiệp nói.

Trong quá trình đợi các thủ tục được thông qua, anh Hiệp, anh Chương và những người kinh doanh côn trùng vẫn đang miệt mài mở rộng mạng lưới nuôi và kinh doanh côn trùng tại nội địa. “Chúng tôi chuẩn bị đưa món dế chiên sẵn đông lạnh vào các siêu thị và quán bán lẻ. Người tiêu dùng chỉ cần rã đông và chiên qua là thưởng thức được ngay” - anh Hiệp cho biết.

Cẩn thận khi ăn côn trùng

Theo một báo cáo của Liên Hiệp Quốc, côn trùng có thể là một giải pháp đối với vấn đề sức khỏe và lương thực của thế giới. Liên Hiệp Quốc kêu gọi nhân loại ăn côn trùng như một cách chống đói. Các nhà tư vấn của Liên Hiệp Quốc cho rằng chỉ cần ăn một lượng từ côn trùng thấp hơn khoảng 10 lần so với các loại thịt, cá nhưng hàm lượng đạm và khoáng chất tương đương nhau.

Tuy nhiên, thời gian qua tại VN xuất hiện một số vụ ngộ độc được cho là do ăn côn trùng. Anh Lương (chủ quán ăn tại quận 11) cho biết gần một tháng nay anh phải ngưng bán món nhộng ve vì thông tin có người bị ngộ độc do ăn ve sầu. “Cách tốt nhất là người tiêu dùng nên mua các loại côn trùng được nuôi như dế, bò cạp thay vì các loài bắt ngoài tự nhiên. Hơn nữa, phải chế biến kỹ trước khi ăn” - anh Lương chia sẻ.