Cách dễ dàng để tôm càng xanh không ăn nhau

Vỏ chuối sứ là một nguồn cung cấp tryptophan đầy hứa hẹn, nỗ lực giảm bớt tình trạng tôm càng xanh ăn nhau.

tôm càng xanh
Cần có cách để hạn chế tôm càng xanh ăn nhau. Ảnh: Live Aquaponics.

Tôm càng xanh là một loài thủy sản tiềm năng đang được nuôi rộng rãi. Sản lượng tôm tăng dần qua các năm, nhưng mức tăng lại không nhanh bằng tôm thẻ hay tôm sú. Trở ngại lớn nhất của việc phát triển quy mô nuôi tôm càng xanh là tỷ lệ sống của chúng thấp. Điều này do việc chúng thường xuyên ăn thịt đồng loại, diễn biến nhanh cùng lúc với chu kỳ lột xác của tôm.  

Giai đoạn lột xác là thời điểm tôm bị tổn thương nhất, vì không có biện pháp bảo vệ khỏi việc bị ăn thịt bởi chính đồng loại. Tôm càng xanh lại là loài lột xác liên tục, do để càng lâu, vỏ sẽ càng cứng lại, gây khó khăn cho việc phát triển. Từ giai đoạn ấu trùng đến giai đoạn trưởng thành, tôm càng xanh thường lột xác với chu kỳ rất nhanh 7-14 ngày /lần.

tôm càng xanh
Giai đoạn lột xác là thời điểm tôm bị tổn thương nhất, vì không có biện pháp bảo vệ khỏi việc bị ăn thịt bởi chính đồng loại

Một nỗ lực đang được hướng tới để giảm sự ăn thịt đồng loại của loài này, đó là kiểm soát bằng một loại hormon điều hòa. Acid amin Tryptophan là tiền chất của hormon tuyến tùng (một tuyến nội tiết nhỏ trên não) Serotonin, mà hormon này chính là trung tâm điều khiển của việc ăn thịt đồng loại trên tôm càng xanh. Các chuyên gia nhận định rằng có một nguồn tryptophan dồi dào trong vỏ chuối sứ (chuối xiêm), một loại chất thải có số lượng rất nhiều. Trong một quả chuối thì vỏ chuối là chất thải chiếm tới 1/3 so với toàn bộ quả chuối. Tuy nhiên, cho đến nay vỏ chuối vẫn chưa được tái chế để sử dụng nhiều, đa số chỉ được xử lý để làm chất thải hữu cơ hay thức ăn cho gia súc.

Vỏ chuối sứ chứa một nguồn tinh bột lớn (3%), protein, chất béo, chất xơ,… Đặc biệt là chứa nhiều acid hữu cơ, như acid linoleic và acid linolenic; các acid amin thiết yếu bao gồm leucine, valine, phenylalanine, threonine, tryptophan; và các chất khoáng đa lượng như K, P, Ca, Mg. Ngoài ra, phần vỏ chuối còn chứa các chất khác có hoạt tính sinh học như flavonoid, tannin, phlobatannin, alkaloid, glycoside, anthocyanins và terpenoids; cùng với các hormon dẫn truyền thần kinh như norepinephrine, serotonin và dopamine. Vì thế, đây vừa là nguồn dinh dưỡng tốt, vừa là nguồn cung cấp tryptophan đầy hứa hẹn cho tôm càng xanh, nhằm nỗ lực giảm bớt tình trạng ăn thịt đồng loại của chúng.

chuối xiêm
Vỏ chuối sứ cung cấp tryptophan nhằm giảm bớt tình trạng ăn thịt đồng loại của tôm càng xanh. Ảnh: Vtech-Farms

Người ta tiến hành cho tôm càng xanh ăn những khẩu phần có bổ sung khác nhau về hàm lượng vỏ chuối sứ, đã được nghiền nhuyễn thành bột, theo quy trình phòng thí nghiệm. Những con tôm càng xanh được chọn, đã trả qua sự lựa chọn nghiêm ngặt với tỷ lệ đồng đều và được cho ăn 3 lần/ngày, với 4 mức bổ sung bột vỏ chuối khác nhau là 0%, 2.5%, 5%, 7.5%.

Kết quả là mức độ ăn thịt đồng loại của tôm có bổ sung bột vỏ chuối sứ thấp dần. Mức bổ sung 5% bột này vào thức ăn lại cho thấy tỷ lệ ăn thịt đồng loại giảm nhiều nhất sau mỗi 15 ngày kiểm tra. Kết quả tốt tiếp theo lần lượt là 7.5 và 2.5%. Sau 45 ngày, tỷ lệ ăn thịt đồng loại của tôm càng xanh có bổ sung 5% bột vỏ chuối sứ giảm đến 56.67% so với nhóm đối chứng. Nguồn acid amin Tryptophan có nguồn gốc từ bột vỏ chuối được cho là kích hoạt hormon serotonin tạo thành melatonin, để giảm thiểu sự hung hăng của tôm càng xanh. Nếu vỏ chuối ở dạng chất chiết xuất thì nổng độ bổ sung có thể thấp hơn dạng bột nhuyễn.

biểu đồ tăng trưởng
So sánh mức độ ăn nhau của tôm với 4 mức cho ăn bột vỏ chuối

Sự tăng trưởng của tôm càng xanh có bổ sung bột chuối cũng cao đáng kể ở định kỳ 15 ngày kiểm tra. Lượng thức ăn tiêu thụ và hiệu quả sử dụng thức ăn cũng cao hơn, lên tới hơn 41%. Trong bột vỏ chuối sứ có chứa fructooligosaccharides (FOS), được cho là có vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa. Do đó, lượng thức ăn tiêu thụ của tôm càng xanh tăng lên. FOS này cũng được các vi sinh vật đường ruột tôm sử dụng như một loại prebiotic. Góp phần tạo ra được các acid béo được cơ thể tôm sử dụng như một nguồn năng lượng. Với 5% bột vỏ chuối sẽ cải thiện được tốc độ tăng trưởng của tôm, trong khi chỉ cần 0,5% nếu ở dạng chiết xuất.

biểu đồ tăng trưởng
Sự tăng trưởng của tôm với 4 mức bổ sung bột vỏ chuối.

Khi tôm càng xanh sử dụng hiệu quả chất dinh dưỡng mà chúng hấp thụ, có nghĩa là các quá trình trao đổi chất trong cơ thể tôm sẽ gia tăng, bao gồm cả các enzyme tiêu hóa như amylase, alkaline phosphatase. Từ đó, kết luận rằng việc bổ sung bột vỏ chuối sứ vừa kiểm soát được sự ăn thịt đồng loại vừa kích thích được sự tăng trưởng của tôm càng xanh, giải quyết được nhiều bài toán khó khi nuôi loài thủy sản này.

References: R Rakhmawati et al (2021). Efficacy Dietary Supplementation of Banana Peel Meal on Growth and Cannibalism level of Giant Freshwater Prawn (Macrobranchium rosenbergii), IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, viewd 22/06/2021.

Đăng ngày 22/06/2021
Hà Tử @ha-tu
Kỹ thuật

Tổng quan về công nghệ MBBR trong nuôi trồng thủy sản

MBBR là Moving Bed Biofilm Reactor, hứa hẹn là công nghệ xử lý nước thải ưu việt trong nuôi trồng thủy sản.

công nghệ MBBR
• 18:17 25/09/2021

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP không chỉ loại bỏ hiệu quả nồng độ Ammonium mà còn xử lý đến 90% chất hữu cơ.

Chế biến cá tra
• 07:00 22/04/2020

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản bằng cảm biến nano

Sử dụng được cả trên bờ, dưới nước để quan trắc chất lượng nước, hệ thống cảm biến nano do Viện Công nghệ nano (INT) thuộc Đại học Quốc gia TPHCM nghiên cứu giúp người nuôi trồng thủy sản yên tâm khi chất lượng nước nuôi được cảnh báo tự động kịp thời khi có sự cố.

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản
• 14:35 05/02/2020

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ

Quản lý môi trường ao nuôi tôm nước lợ là khâu quan trọng, đòi hỏi người nuôi có sự hiểu biết cần thiết về mối quan hệ giữa các yếu tố môi trường và biến động của chúng.Từ đó, có biện pháp điều chỉnh phù hợp, giảm nguy cơ thiệt hại, góp phần vào thành công của vụ nuôi.

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ
• 08:46 30/10/2019

Nhu cầu oxy cho tôm thẻ chân trắng và các vấn đề liên quan

Nuôi tôm thẻ chân trắng theo mô hình thâm canh, thâm canh công nghệ cao, siêu thâm canh, do bà con thả nuôi mật độ cao, nên hàm lượng oxy hoà tan trong ao nuôi rất cần cho hoạt động sống, trao đổi chất, bắt mồi, tăng trưởng, khả năng đối phó dịch bệnh, thay đổi thời tiết, biến động thông số môi trường. Nhu cầu oxy của tôm thẻ chân trắng trong ao nuôi từ ≥ 6 mg/lít trở lên, trong quá trình nuôi, bà con đáp ứng đủ nhu cầu trên tôm phát triển tốt, tăng trưởng nhanh, ít bệnh, tỷ lệ sống cao. Ngược lại, oxy không đủ cung cấp theo nhu cầu, tôm còi cọc, chậm lớn, dễ nhiễm bệnh, tỷ lệ sống thấp.

Ao nuôi tôm
• 10:21 22/04/2025

Gan tôm như thế nào gọi là xấu?

Gan tụy là cơ quan nội tạng quan trọng của tôm, đóng vai trò trong tiêu hóa, hấp thụ dinh dưỡng và giải độc. Sức khỏe của gan tụy phản ánh trực tiếp tình trạng tổng thể của tôm nuôi. Gan tụy bị tổn thương không chỉ làm giảm tốc độ tăng trưởng mà còn khiến tôm dễ mắc các bệnh nguy hiểm như hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính (AHPNS).​

Tôm thẻ chân trắng
• 09:40 22/04/2025

Gan tôm như thế nào mới gọi là “chuẩn”?

Trong hành trình nuôi tôm, ai cũng mong muốn tôm mau lớn, khỏe mạnh, ít bệnh, năng suất cao và đầu ra ổn định. Tuy nhiên, có một cơ quan cực kỳ quan trọng trong cơ thể con tôm mà nhiều bà con còn ít chú ý tới hoặc chưa thật sự hiểu rõ – đó chính là lá gan tụy.

Gan tôm
• 09:46 17/04/2025

Thả tôm giống với các bước cần lưu ý điều gì?

Thả tôm giống là một trong những công đoạn quan trọng nhất, quyết định đến 60–70% sự thành công của vụ nuôi. Dù bạn là người nuôi tôm truyền thống hay đang áp dụng mô hình nuôi công nghệ cao, thì việc thả giống đúng kỹ thuật luôn là điều kiện tiên quyết để tôm phát triển khỏe mạnh, hạn chế bệnh tật và đạt năng suất cao. Vậy khi thả tôm giống, cần lưu ý những gì?

Thả tôm giống
• 10:07 16/04/2025

Hiệu quả của peptide kháng khuẩn (AMPs) trong phòng trị bệnh tôm

Trong ngành nuôi tôm, so với giai đoạn năm 1991, người nuôi từng sử dụng nhiều loại kháng sinh để phòng và trị bệnh.

Vi khuẩn
• 11:52 24/04/2025

Tình hình khuẩn Vibrio ngày càng tăng

Trong những năm gần đây, ngành nuôi tôm tại Việt Nam đang đối mặt với một thách thức lớn: sự gia tăng nhanh chóng của vi khuẩn Vibrio trong các ao nuôi. Đây là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe của tôm và hiệu quả kinh tế của người nuôi.

Tôm bệnh
• 11:52 24/04/2025

Chung tay gìn giữ sông Cầu khỏi biến đổi khí hậu

Sông Cầu – dòng chảy quan trọng ở miền Bắc Việt Nam – đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu, hoạt động sản xuất – kinh doanh và sự gia tăng dân số đô thị. Việc bảo vệ dòng sông này là nhiệm vụ cấp thiết nhằm gìn giữ tài nguyên thiên nhiên, bảo đảm an ninh nguồn nước và sự phát triển bền vững cho cả khu vực.

Sông Cầu
• 11:52 24/04/2025

Công nghệ chỉnh sửa gen trong nuôi tôm: Tăng sức đề kháng bệnh mà không cần kháng sinh

Ngành nuôi tôm Việt Nam đang đối mặt với nỗi lo lớn: dịch bệnh như đốm trắng (WSSV) hay hoại tử gan (AHPND) khiến tôm chết hàng loạt, gây thiệt hại nặng nề.

Tôm
• 11:52 24/04/2025

Mối quan hệ thời gian đông máu và sức khỏe tôm nuôi

Sức khoẻ tôm nuôi trong ao ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố tác động như thời tiết khí hậu, mùa vụ, chất lượng nguồn nước với các thông số môi trường liên quan, dịch bệnh, chất lượng giống, thức ăn, mật độ nuôi, kỹ thuật chăm sóc quản lý... Đánh giá tôm khoẻ, tôm yếu, thông qua hoạt động bơi lội, tiêu thụ mồi, tăng trưởng, tỷ lệ sống, độ đồng đều size cỡ, cơ thịt, màu sắc vỏ, những vấn đề liên quan đến gan, ruột tôm…Một phương pháp đánh giá nhanh, thông qua thời gian đông máu tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 11:52 24/04/2025
Some text some message..