Tình trạng báo động khi tự ý sử dụng kháng sinh cho người trị bệnh tôm
Qua tìm hiểu, tại một số địa phương nuôi tôm, đặc biệt là khu vực ĐBSCL đang có xu hướng hướng dẫn nhau sử dụng một số loại thuốc kháng sinh trị bệnh cho người, nhưng lại được đem vào sử dụng cho tôm. Điều này gây ra rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho tình hình ao nuôi.
Thuốc tây được nghiên cứu và phát triển dành riêng cho người, vì vậy việc tự ý đưa vào sử dụng để trị bệnh cho tôm là không phù hợp và gây nguy hại. Ngoài ra, theo thông tư liên bộ Y tế - NN&PTNT, nghiêm cấm sử dụng thuốc dùng cho người để chữa bệnh cho động vật và ngược lại. Do vậy nếu phát hiện sự việc này, cơ quan chức năng có thể xử phạt cả tiệm thuốc tây lẫn người nuôi tôm.
Mặt khác, thuốc tây được chỉ định với liều dùng dành riêng cho người, nếu dùng liều này cho tôm thì không phù hợp vì mỗi loài có liều dùng khác nhau dựa trên đặc tính loài và đặc tính dược động học của thuốc.
Nếu sử dụng kháng sinh không phù hợp sẽ gây tác hại cho ao và vật nuôi
Trong hoạt động xuất nhập khẩu
Tồn đọng dư lượng kháng sinh cao trong tôm khiến tôm không đạt chuẩn để xuất khẩu. Vì thế sẽ làm giảm giá trị của con tôm. Lại còn gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng . Nghiêm trọng nhất là khi tôm thành phẩm vượt ngưỡng kháng sinh cho phép.
Các cơ quan thẩm quyền về xuất nhập khẩu có thể cấm lô hàng của chúng ta. Hoặc nghiêm trọng hơn là đánh giá thấp chất lượng con Tôm Việt Nam. Qua đó làm giảm giá thành xuất khẩu, gây ảnh hưởng lớn đến kinh tế của các hộ nuôi.
Lạm dụng kháng sinh sẽ làm giá trị tôm thay đổi
Ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng
Người tiêu dùng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều tác hại khi ăn phải Tôm tồn đọng lượng kháng sinh vượt ngưỡng. Điển hình là phản ứng dị ứng hoặc ngộ độc. Phá vỡ hệ vi sinh vật đường ruột, ngộ độc mãn tính khi tiếp xúc với lượng tồn dư thấp trong thời gian dài. Tiềm năng xuất hiện đề kháng vi khuẩn có hại gây bệnh ở người.
Gây hiện tượng kháng kháng sinh
Gây ra hiện tượng kháng kháng sinh trên tôm và cả trên người: Tôm sử dụng kháng sinh quá liều gây lờn kháng sinh. Người sử dụng ăn phải sản phẩm tồn đọng lưu lượng kháng sinh.
Lượng kháng sinh trong sản phẩm không đủ để diệt mầm bệnh hay vi khuẩn ở người. Do đó chúng vẫn tồn tại, sinh sản ra những thế hệ con cháu không có tính cảm ứng ( sensible) với 1 hay với nhiều loại thuốc kháng sinh nào đó. Gây hiện tượng kháng kháng sinh ở người, rất nghiệm trọng trong y tế làm hạn chế thuốc trị bệnh ở người.
Gây chết các vi khuẩn có lợi trong ao nuôi
Sử dụng kháng sinh không đúng cách có thể tiêu diệt vi khuẩn có lợi trong ao nuôi. Một trong những tác hại nghiêm trọng của việc lạm dụng kháng sinh là gây nguy hại cho hệ vi khuẩn có lợi trong ao nuôi. Kháng sinh phổ rộng tiêu diệt cả vi khuẩn xấu và tốt. Vì vậy nếu sử dụng không đúng cách và liệu lượng có thể mang lại hiệu quả không tốt cho ao nuôi của bạn.
Sử dụng sai thuốc làm cho vi khuẩn có lợi chết đi
Giảm sức đề kháng
Lạm dụng kháng sinh có thể gây tổn thương gan cho cá và tôm nuôi. Ảnh hưởng đến sức đề kháng và khả năng phát triển của chúng.
Vi khuẩn nhờn kháng sinh
Các hộ dân vẫn sử dụng kháng sinh vô tội vạ khi không có biểu hiện bệnh lý nào. Mục đích chính của họ là để phòng bệnh. Tuy nhiên, việc này lại gây tác hại nhiều hơn là lợi. Gây hiện tượng nhờn thuốc khi các vi khuẩn tiếp xúc với kháng sinh quá nhiều lần. Dẫn đến lần tiếp theo khi sử dụng thuốc không còn tác dụng điều trị bệnh gây thiệt hại toàn vụ nuôi.
Vậy sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm như thế nào là hợp lý?
Kháng sinh như tên gọi của nó có nghĩa là chống lại các vi sinh vật, cụ thể là vi khuẩn. Vì vậy thuốc kháng sinh chỉ nên dùng để điều trị các nhiễm trùng do vi khuẩn. Kháng sinh không điều trị các bệnh do vi-rút hoặc nấm.
Sử dụng kháng sinh đúng với loại vi khuẩn muốn hạn chế. Sử dụng đúng liều lượng khuyến cáo và đúng thời gian để hạn chế vi khuẩn gây bệnh.
Lựa chọn những loại kháng sinh được bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn cho phép sử dụng trong thủy sản và nuôi tôm … Tránh sử dụng những loại kháng sinh lạ.
Chọn kháng sinh phổ hẹp. Hạn chế sử dụng kháng sinh phổ rộng có thể gây nhờn thuốc
Người nuôi nên tìm hiểu về các loại kháng sinh được phép sử dụng trong nuôi trồng thủy sản
Chỉ có một số nhóm kháng sinh được phép sử dụng cho mục đích nuôi trồng thủy sản, bao gồm:
- Tetracycline (như Oxytetracycline): có tác dụng kìm hãm cả vi khuẩn Gram+ và Gram-
- Quinolones (như Sarafloxacin): có cả tác dụng diệt hoặc ức chế vi khuẩn thuộc nhóm Gram+
- Macrolides (như Erythromycin): có thể dùng kết hợp với tetracyclin và rifampicine
- Sulphonamides: được dùng chung với trimethoprim hay methoprim
Qua đó, bà con dễ dàng nhận thấy được tác hại của việc sử dụng sai loại thuốc phòng và chữa bệnh cho tôm gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Không những ảnh hưởng trực tiếp lên ao nuôi mà còn làm cho người nuôi tốn kém chi phí sản xuất. Vì vậy, mong quý bà con hãy luôn cân nhắc lựa chọn các sản phẩm phù hợp, đặc biệt khai trừ việc sử dụng thuốc tây trong ao nuôi tôm triệt để để đảm bảo an toàn trong nuôi trồng thủy sản.
