Một trong những yếu tố quan trọng nhất là lượng oxy hòa tan trong nước. Oxy không chỉ giúp tôm cá phát triển khỏe mạnh mà còn ngăn ngừa nhiều bệnh tật. Do đó, việc hiểu rõ và đảm bảo lượng oxy hòa tan trong ao nuôi là nhiệm vụ không thể thiếu đối với mỗi người nông dân.
Oxy hòa tan tồn tại như thế nào trong ao nuôi?
Oxy hòa tan trong ao nuôi là lượng khí oxy tồn tại dưới dạng hòa tan trong nước ao. Đây là nguồn oxy mà tôm, cá và các sinh vật thủy sinh khác sử dụng để thở và duy trì các quá trình sinh học quan trọng. Oxy hòa tan trong nước ao có thể được bổ sung từ không khí trên bề mặt nước hoặc từ quá trình quang hợp của các loài thực vật thủy sinh.
Tác hại khi thiếu oxy hòa tan trong ao
Tôm cá bị stress và giảm sức đề kháng
Khi lượng oxy hòa tan thấp, tôm cá sẽ bị stress, biểu hiện qua việc bơi lội chậm chạp, nổi lên mặt nước để hô hấp và thậm chí là ngạt thở. Stress kéo dài làm suy giảm sức đề kháng của chúng, khiến chúng dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn và ký sinh trùng.
Khi lượng oxy hòa tan thấp, tôm cá sẽ bị stress, biểu hiện qua việc bơi lội chậm chạp
Chậm phát triển và giảm năng suất
Thiếu oxy khiến quá trình trao đổi chất của tôm cá bị chậm lại, ảnh hưởng đến sự phát triển và tăng trưởng. Điều này dẫn đến giảm năng suất nuôi trồng, gây thiệt hại kinh tế cho người nông dân.
Gia tăng tỷ lệ chết
Trong trường hợp nghiêm trọng, thiếu oxy có thể dẫn đến chết hàng loạt tôm cá. Tình trạng này thường xảy ra vào ban đêm hoặc lúc bình minh khi lượng oxy hòa tan trong nước giảm xuống mức thấp nhất.
Tích tụ chất thải và gây ô nhiễm môi trường
Thiếu oxy hòa tan làm chậm quá trình phân hủy các chất hữu cơ như thức ăn dư thừa và phân thải của tôm cá. Điều này dẫn đến tích tụ chất thải dưới đáy ao, tạo điều kiện cho các vi khuẩn kỵ khí phát triển, sinh ra các khí độc như hydrogen sulfide (H2S) và methane (CH4), làm ô nhiễm môi trường nước.
Mất cân bằng sinh thái
Khi thiếu oxy, các loài sinh vật có lợi như vi khuẩn nitrat hóa bị ức chế, trong khi các vi khuẩn kỵ khí có hại phát triển mạnh. Điều này làm mất cân bằng sinh thái trong ao, ảnh hưởng đến chất lượng nước và sức khỏe của toàn bộ hệ sinh thái.
Giảm chất lượng sản phẩm
Tôm cá sống trong môi trường thiếu oxy thường có chất lượng thịt kém, dễ bị bệnh và tổn thương. Điều này ảnh hưởng đến giá trị thương mại của sản phẩm, gây thiệt hại cho người nuôi trồng.
Đảm bảo lượng oxy hòa tan đủ trong ao nuôi
Có nhiều cách để đảm bảo lượng oxy hòa tan trong ao nuôi. Đầu tiên, người nông dân cần phải thường xuyên kiểm tra chất lượng nước. Có thể sử dụng các thiết bị đo oxy hòa tan để theo dõi nồng độ oxy trong nước. Mức oxy hòa tan tối ưu thường nằm trong khoảng từ 5 đến 8 mg/l. Nếu nồng độ oxy thấp hơn, cần phải có biện pháp can thiệp kịp thời.
Một trong những biện pháp phổ biến là sục khí. Sục khí là quá trình cung cấp oxy cho nước bằng cách thổi không khí vào trong nước thông qua các thiết bị sục khí như máy bơm, quạt nước hoặc máy nén khí. Quá trình này không chỉ tăng cường lượng oxy hòa tan mà còn giúp nước lưu thông, giảm thiểu sự lắng đọng của chất hữu cơ dưới đáy ao. Khi sử dụng các thiết bị sục khí, người nông dân cần chú ý đến công suất và vị trí đặt thiết bị để đảm bảo hiệu quả cao nhất.
Người nông dân cần chú ý đến công suất và vị trí đặt thiết bị để đảm bảo hiệu quả cao nhất. Ảnh: Tép Bạc
Ngoài ra, việc trồng cây thủy sinh cũng là một cách tự nhiên để tăng cường lượng oxy hòa tan trong ao. Cây thủy sinh thực hiện quá trình quang hợp, sinh ra oxy và hấp thụ khí carbon dioxide. Điều này không chỉ cải thiện chất lượng nước mà còn tạo ra môi trường sống tự nhiên cho tôm cá.
Tuy nhiên, cần chú ý đến loại cây trồng và mật độ trồng để tránh việc cây thủy sinh phát triển quá mức, gây cản trở lưu thông nước và cạnh tranh oxy với tôm cá.
Một yếu tố quan trọng khác là quản lý thức ăn. Khi cho tôm cá ăn, người nông dân cần kiểm soát lượng thức ăn vừa đủ, tránh việc cho ăn quá nhiều dẫn đến thức ăn dư thừa, phân hủy và tiêu thụ nhiều oxy.
Thức ăn dư thừa cũng làm tăng lượng chất hữu cơ trong nước, gây ô nhiễm và làm giảm nồng độ oxy hòa tan. Việc sử dụng thức ăn chất lượng cao và có hàm lượng dinh dưỡng cân đối sẽ giúp tôm cá phát triển tốt hơn và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường nước.
Cuối cùng, việc duy trì vệ sinh ao nuôi là điều không thể thiếu. Người nông dân cần thường xuyên dọn dẹp ao, loại bỏ bùn đáy, chất thải và tảo. Đặc biệt là vào mùa nóng, khi nhiệt độ nước tăng cao, lượng oxy hòa tan có thể giảm xuống. Khi đó, cần tăng cường các biện pháp sục khí và kiểm soát chất lượng nước để đảm bảo môi trường sống tốt nhất cho tôm cá.
Việc đảm bảo lượng oxy hòa tan trong ao nuôi là nhiệm vụ quan trọng và liên tục đối với người nông dân. Để đạt được điều này, cần kết hợp nhiều biện pháp từ kiểm tra chất lượng nước, sử dụng thiết bị sục khí, trồng cây thủy sinh, quản lý thức ăn đến duy trì vệ sinh ao nuôi. Khi lượng oxy hòa tan được duy trì ổn định, tôm cá sẽ phát triển khỏe mạnh, năng suất nuôi trồng sẽ được nâng cao và người nông dân sẽ gặt hái được những mùa bội thu.
