Hợp tác Việt Nam - Iceland trong lĩnh vực đánh bắt cá

Đánh bắt cá là ngành kinh tế mũi nhọn của Iceland

Iceland là quốc gia nằm ở khu vực Bắc Âu với dân số khoảng 329.100 người tính vào thời điểm tháng 1 năm 2015 nhưng có mức thu nhập bình quân đầu người đạt 51.262 USD. Theo mô hình kinh tế Scandinavia (Bắc Âu) với nền kinh tế thị trường xã hội kết hợp các nguyên tắc cấu trúc của nền kinh tế thị trường tự do hóa, trong những năm gần đây, nền kinh tế của Iceland chuyển đổi mạnh sang lĩnh vực công nghiệp lắp ráp và dịch vụ, phát triển phần mềm, công nghệ sinh học và dịch vụ ngân hàng.

Nằm giữa Đại Tây Dương, gần đường cung Bắc cực, đánh bắt và chế biến cá là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của Iceland, đóng góp hơn 12% GDP. Iceland có đội tàu đánh cá hiện đại bậc nhất thế giới, hàng năm đánh bắt trên 1,5 triệu tấn cá các loại.

Công nghiệp luyện nhôm là ngành công nghiệp sử dụng năng lượng quan trọng nhất tại Iceland. Công nghiệp sản xuất trang thiết bị cho tàu thủy và công nghiệp chế biến cá cũng phát triển.Ngoài phục vụ cho nhu cầu trong nước, các thiết bị tàu đánh cá do Iceland sản xuất được xuất khẩu rộng rãi trên thị trường thế giới, bao gồm tàu đánh cá có lưới kéo.

Ngành thủy điện và địa nhiệt điện cũng là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của Iceland. Giàu tiềm năng về thủy điện và địa nhiệt điện từ các mỏ nước nóng, Iceland hiện đứng thứ 5 trên thế giới về sử dụng điện tính theo đầu người. Iceland đã tự cung tự cấp tới 80% nguồn năng lượng quốc gia. Công nghiệp địa nhiệt cung cấp khoảng 90% sản lượng điện và 100% nhiệt sưởi ấm. Iceland phấn đấu trở thành quốc gia không phụ thuộc vào năng lượng tự nhiên như: dầu mỏ, khí đốt mà chỉ sử dụng năng lượng tái chế muộn nhất vào năm 2050.

Đất nước Iceland rộng 103.000 km2, diện tích đất có thể trồng trọt được chiếm 19% diện tích cả nước nhưng diện tích được canh tác chỉ chiếm 1% diện tích cả nước, chủ yếu trồng cỏ và chăn nuôi. Do khí hậu thất thường chịu ảnh hưởng của dòng hải lưu nóng ở vùng ven biển Tây Nam và băng hà ở Bắc cực nên hằng năm Iceland chỉ canh tác được từ 4-5 tháng. Lực lượng lao động làm việc trong khu vực nông nghiệp chiếm khoảng 4,8%.

Hợp tác Việt Nam- Iceland

Việt Nam và Iceland thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1973. Hai nước duy trì mối quan hệ song phương tích cực. Tháng 6/1995, Thủ tướng Võ Văn Kiệt thăm Iceland; tháng 9/2002, Thủ tướng Phan Văn Khải thăm Iceland; Thủ tướng Iceland thăm Việt Nam tháng 4/2002. Tháng 9/2011, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải thăm Iceland. Tháng 11/2015, Tổng thống nước Cộng hòa Iceland ÓlafurRagnarGrímsson đã tới thăm Việt Nam. Những cuộc thăm và làm việc giữa cấp cao hai bên là những tiền đề quan trọng trong hợp tác trên các lĩnh vực giữa hai nước.

Tuy nhiên, hiện nay, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Iceland vẫn còn ở mức thấp, kim ngạch buôn bán giữa hai nước còn rất khiêm tốn. Năm 2014, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 6 triệu USD và kim ngạch 6 tháng đầu năm 2015 đạt 9 triệu USD. Việt Nam chủ yếu xuất khẩu sang Iceland các mặt hàng chủ lực như: gỗ, dệt may, rau quả... Trong khí đó, Iceland chủ yếu xuất khẩu nguyên liệu hải sản và một số máy móc sang Việt Nam.

Iceland cũng chưa có đầu tư trực tiếp tại Việt Nam, hiện Iceland đã thông qua chương trình hợp tác với Việt Nam về thủy sản, trong đó có việc nhận cán bộ Việt Nam sang học tập tại trường thủy sản của Liên hợp quốc tại Iceland, cử chuyên gia sang Việt Nam tổ chức hội thảo, mở lớp tập huấn...Hai nước đã ký “Hiệp định tránh đánh thuế hai lần," “Tuyên bố các lợi ích tương hỗ trong việc tạo thuận lợi cho thương mại giữa Việt Nam và Iceland,” Hiệp định khuyến khích và Bảo hộ đầu tư; Hiệp định vận tải hàng không.

Hiện nay, cộng đồng người Việt Nam tại Iceland có khoảng 1.000 người, phần lớn sống tại thủ đô Reykjavik, có cuộc sống và việc làm ổn định, tôn trọng pháp luật và hội nhập khá tốt.Đa số kiều bào làm nghề buôn bán nhỏ, mở hàng ăn... Một số người Việt thế hệ thứ hai có trình độ đại học và trên đại học, có việc làm ổn định và đời sống khá giả. Bà con vẫn theo dõi tình hình trong nước và phấn khởi về thành tựu đổi mới, về chính sách của Đảng và Nhà nước đối với người Việt Nam ở nước ngoài.

Chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống ÓlafurRagnarGrímsson vừa qua đã thúc đẩy quan hệ hợp tác, khai thác các thế mạnh và tiềm năng hợp tác giữa hai nước trên các lĩnh vực như: kinh tế, khoa học-công nghệ, giáo dục... tạo điều kiện cho doanh nghiệp hai bên tìm hiểu và tăng cường hợp tác thương mại, đầu tư; thúc đẩy sớm kết thúc đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Khối mậu dịch tự do châu Âu (EFTA); tăng cường hợp tác giữa hai nước trên các diễn đàn quốc tế mà hai nước là thành viên; đồng thời trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.

Tại hội đàm và các cuộc tiếp xúc cấp cao, lãnh đạo hai bên đã bày tỏ tin tưởng chuyến thăm của Tổng thống Iceland sẽ là một dấu mốc mới, tạo động lực thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước trên các lĩnh vực phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.

Hợp tác trong lĩnh vực thủy sản

Ngày 6/11, Tổng thống Cộng hòa Iceland ÓlafurRagnarGrímssonđã tham dự hội thảo “Xây dựng một nền kinh tế đánh bắt cá thành công-Bài học từ Iceland” được tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Là hai quốc gia ven biển, hai bên cũng đã trao đổi về việc hợp tác trong ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu và nước biển dâng, cũng như trong bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường sinh thái...Hai bên nhất trí cho rằng cần sớm kết thúc đàm phán Hiệp định thương mại tự do với Liên minh châu Âu (EU), cũng như với khối mậu dịch tự do châu Âu và với Iceland.

Về vấn đề biển Đông, lãnh đạo hai nước đã chia sẻ quan ngại về những diễn biến gần đây, nhấn mạnh sự cần thiết phải giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên hợp quốc và đặc biệt là Công ước Luật biển 1982, cũng như việc các bên liên quan cần sớm thỏa thuận Bộ quy tắc ứng xử (COC) có tính chất ràng buộc, coi đây là phương thức hữu hiệu để đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không và giao thương tại Biển Đông.