Những loại thảo mộc trị ký sinh trùng hiệu quả trên thế giới

1.      Trị ký rận cá Argulus spp. (Argulidae)

Rận làm cá ngứa ngáy vận động mạnh, bơi “cuồng dại”, cường độ bắt mồi giảm. Đối với cá nuôi lồng có thể nghe tiếng lách tách ở lồng khi cá nhiễm bệnh. Rận cá kích thước lớn nên dễ dàng nhìn thấy được bằng mắt thường.

Ký chủ: Cá vàng Carassius auratus (Cyprinida) Họ cá Chép

Hoạt chất: Piperine

Loài thảo dược: Tiêu lốt (Piper longum) hay còn gọi là bật bát hay trầu không dại thộc họ hồ tiêu

Con đường điều trị: Nước

Thời gian:  48h

Nồng độ / Liều lượng: 9.0 mg/L

Kết quả: 90% so với nhóm điều trị đối chứng (không bổ sung)

Tác giả: Kumar et al.

2.      Sán lá đơn chủ 16 móc Dactylogyrus intermedius (Dactylogyridae)

Dactylogyrus sp là loại sán lá đơn chủ yếu tấn công vào mang cá đặc biệt là cá nước ngọt như cá chép. Đối với cá bị nhiễm nặng, Dactylogyrus cũng có thể được tìm thấy ở khoang miệng, và đôi khi có vây và da cá, cá bỏ ăn nhiễm các bệnh do vi khuẩn thậm chí là tử vong.

Ký chủ: Cá vàng Carassius auratus (Cyprinidae) họ cá Chép

Con đường điều trị: Nước

Thời gian: 48h

3.      Trị sán lá 16 móc Gyrodactylus spp.

Gyrodactylus spp là giống sán lá đơn chủ 18 móc, thường ký sinh phổ biến trên cá ương nuôi, cá sống trong khu vực tự nhiên ở ĐBSCL gây ảnh hưởng đến cá thậm chí gây chết cá.

Ký chủ: Cá ba gai Gasterosteus aculeatus (Gasterosteidae) Họ cá Gai biển

Hoạt chất: Dầu Essential

Loài thảo dược: Tràm trà (Melaleuca Alternifolia)

Con đường điều trị : Nước

Thời gian:  48h

Nồng độ / Liều lượng: 30 ppmv

Kết quả: 90% so với nhóm điều trị đối chứng (không bổ sung)

Tác giả: Steverding và cộng sự

4.      Trị ký sinh trùng Gyrodactylus elegans và Dactylogyrus extensus (Gyrodactylidae & Dactylogyridae)

Gyrodactylus elegans và Dactylogyrus extensus thường ký sinh trên các loài cá nước ngọt như mè, chép..

Ký chủ: Cá vàng Carassius auratus (Cyprinidae) họ cá chép

Hoạt chất: Methanol extract

Loài thảo dược: cây hồ tiêu Ghinê (Piper guineense)

Con đường điều trị : Nước

Thời gian:  96h

Nồng độ / Liều lượng: 1.5 mg/L

Kết quả: Khoảng 45% chống lại Dactylogyrus và 75% đối với Gyrodactylus so với nhóm đối chứng

Tác giả: Ekanem và cộng sự

5.      Trị ký sinh trùng Gyrodactylus turnbulli (Gyrodactylidae)

2 loại ký sinh trùng gây bệnh thường gây khó chịu cho cá và cá thường mắc các bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn xâm nhập vào vết thương hở. Ảnh minh họa Paul Bentzen và Joanne Cable

Ký chủ: Cá bảy màu Poecilia reticulate (Poeciliidae)

Hoạt chất: Freeze-dried

Loài thảo dược:  Tỏi (Allium sativum)

Con đường điều trị : Nước

Thời gian:  1 lần

Nồng độ / Liều lượng: 0.03 mg/L

Kết quả: 95% so với nhóm điều trị đối chứng (không bổ sung)

Tác giả: Schelkle và cộng sự.

6.      Trị ký sinh trùng Ichthyophthirius multifiliis (Ichthyophthiriidae)

Trị ký sinh trùng Ichthyophthirius multifilii gây bệnh điểm trắng trên cá.

7.     Sán lá đơn chủ Monogenea

Monogenea spp . Sán lá đơn chủ gây bệnh phổ biến và nghiêm trọng trên cá hương và cá giống. Sán lá ký sinh với cường độ nhiễm 20-30 sán/cá có thể làm cho cá chết. Sán lá đơn chủ ký sinh làm cá chậm tăng trưởng, giảm ăn, cơ thể không hấp thu chất dinh dưỡng. Trường hợp cá bị nhiễm nặng có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Một số trường hợp cá bị hôn mê, lờ đờ và chết nhanh chóng ngay sau đó. Khi mang bị tổn thương, cá thường tập trung gần nơi cấp lấy nước vào ao. Sán lá đơn chủ ký sinh cũng gây hiện tượng thay đổi số lượng hồng cầu trong máu, bạch cầu đơn nhân to, bạch cầu trung tính tăng trên mức bình thường.

Ký chủ: Cá da trơn như cá Heterobranchus longifilis (Clariidae)

Hoạt chất: Chiết xuất Ethanol

Loài thảo dược: Cây ngải hoa vàng (Artemisia annua)   hay còn gọi Thanh Hao hoa vàng  

Con đường điều trị : Nước

Thời gian:  1h

Nồng độ / Liều lượng: 200 mg/L

Kết quả: Hiệu quả 85% so với nhóm đối chứng

Tác giả: Ekanem và Brisibe

8.      Trị ký thích bào tử trùng Myxobolus sp. (Myxobolidae)

Myxobolus sp. (Myxobolidae)gây bệnh trên các loài cá nước ngọt như cá chép cá tra nhất là trên cá giống.

Ký chủ: Cá bảy màu Poecilia reticulate (Poeciliidae)

Hoạt chất: Dầu Essential

Loài thảo dược:  Cây kinh giới Origanum minutiflorum họ hoa môi

Con đường điều trị : Miệng (thức ăn)

Thời gian:  35 ngày

Nồng độ / Liều lượng: 8 mL 5/Kg biomass

Kết quả: Giảm cường độ xâm nhập và tỷ lệ nhiễm (37 đến 39% so với đối chứng)

Tác giả: Karagouni và cộng sự.

9.      Sán lá đơn chủ Neobenedenia sp. (Capsalidae)

Neobenedenia sp. thường gặp trên cá biển như cá chẽm, cá bớp. Là loài ký sinh trùng gây bệnh nặng nhất cho cá bớp tỉ lệ chết lên tới 100% thường gây mù khi ký sinh trên mắt cá

Ký chủ:  Cá chẽm Lates calcarifer (Latidae)

Hoạt chất: Allicin

Loài thảo dược: Tỏi Allium sativum

Con đường điều trị: Nước

Thời gian:  1 h

Nồng độ / Liều lượng: 15.2 μl/L Kết quả: Giảm tuổi thọ và tỉ lệ nở (khoảng 90% so với nhóm đối chứng)

Tác giả: Militz và cộng sự.

10.  Trị ký sinh trùng Pseudodactylogyrus (Pseudodactylogyridae)

Pseudodactylogyrus là mầm bệnh nguy hiểm của cá Chình

Ký chủ: cá chình Anguilla anguilla (Anguillidae)

Hoạt chất: Ginkgolic acid C13:0 và C15:1

Loài thảo dược: Bách quả Ginkgo biloba

Con đường điều trị: Nước

Thời gian:  48h

Nồng độ / Liều lượng: C13:0 (2.5 mg/L)và C15:1 (6.0 mg/L)

Kết quả: Hiệu quả 100% so với nhóm đối chứng

Tác giả: Wang và cộng sự

11.  Trị ký Trùng mặt trời Trichodina sp. (Trichodinidae)

Trichodina sp.hay còn gọi là trùng bánh xe là một trong những tác nhân gây bệnh nghiêm trọng nhất cho các loài cá nước ngọt như cá tra, cá rô đồng, điêu hồng, rô phi, tai tượng, he, chép...và cá cảnh, đặc biệt là cá ở giai đoạn nhỏ.

Loài vật chủ: Cá rô phi Vằn Oreochromis niloticus

12.  Trị trùng tiêm mao: Uronema sp.

Trùng tiêm mao Uronema sp.thường gây bệnh trên luân trùng và cá chim trắng

Ký chủ: Cá chim trắng Pampus argenteus (Stromateidae)

Hoạt chất: Dầu Essential

Loài thảo dược: Tràm trà (Melaleuca alternifolia)

Con đường điều trị: Nước

Thời gian:  30 phút / ngày trong 5 ngày

Nồng độ / Liều lượng: 20 ppm

Kết quả: Điều trị da tổn thương

Tác giả: Al-Yaqout and Azad

Báo cáo của: Vikash Kumar* và Suvra Roy, Viện Nghiên cứu CIFRI, Barrackpore, Ấn Độ.