Quản lý quy hoạch vùng nuôi tôm thẻ chân trắng

Thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở NN và PTNT đã chỉ đạo Phòng NN và PTNT các huyện tăng cường rà soát, quản lý tình hình chuyển đổi diện tích trồng lúa kém hiệu quả và sản xuất muối sang nuôi thủy sản; chú trọng quản lý việc chuyển đổi diện tích sang nuôi tôm thẻ chân trắng. Nhờ đó đến nay trên địa bàn tỉnh đã quy hoạch được các vùng nuôi tôm thẻ chân trắng tập trung ở 3 huyện ven biển Hải Hậu, Nghĩa Hưng, Giao Thuỷ. Toàn tỉnh hiện có 728ha nuôi thâm canh và bán thâm canh tôm thẻ chân trắng. Phần diện tích còn lại chủ yếu nuôi quảng canh cải tiến kết hợp nuôi xen các đối tượng như cá, cua… Dạo qua một số vùng nuôi tôm thẻ chân trắng tại các xã Hải Chính, Hải Lý, Hải Hòa (Hải Hậu), Nghĩa Thắng, Nghĩa Lợi, Nam Điền (Nghĩa Hưng) hay Giao Thiện, Giao Phong (Giao Thủy)… cho thấy, nhờ được sản xuất trong vùng quy hoạch nên các hộ nuôi đều được tạo điều kiện thuận lợi, yên tâm đầu tư chiều sâu cho hạ tầng cơ sở và hệ thống trang thiết bị, ứng dụng khoa học kỹ thuật phục vụ phát triển vùng nuôi tôm thẻ chân trắng theo hướng bền vững. Tại các vùng nuôi tôm thẻ chân trắng nằm trong quy hoạch, các hộ nuôi đều đạt năng suất, chất lượng con nuôi cao; ổn định việc làm và tăng thu nhập. Nhận thấy lợi nhuận đạt được từ nuôi tôm thẻ chân trắng, nhiều hộ dân đã tự ý chuyển đổi diện tích nằm ngoài quy hoạch sang nuôi tôm thẻ chân trắng, gây ra nhiều bất cập, thiệt hại. Theo đồng chí Mai Văn Quyết, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Hải Hậu cho biết: “Những năm gần đây, diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng của huyện Hải Hậu tăng rất nhanh. Một số hộ dân đã tự ý chuyển đổi từ sản xuất muối sang nuôi tôm thẻ chân trắng mặc dù không có sự chỉ đạo của huyện. Hải Hậu có diện tích đất sản xuất muối 450ha, tuy nhiên đến nay cũng chỉ còn 200ha”. Tại huyện Giao Thủy, diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng hiện nay là 397ha, tăng 96ha so với năm 2015, trong khi huyện có chủ trương ổn định diện tích nuôi là 200ha. Diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng mới tăng thêm đều do các hộ dân chuyển đổi từ diện tích làm muối sang. Thậm chí còn có những người dân tại các huyện Trực Ninh, Nghĩa Hưng… vì thấy lợi nhuận trước mắt mà tự ý đưa tôm thẻ chân trắng vào nuôi tại các vùng nước ngọt. Thực trạng này đã phá vỡ quy hoạch nuôi tôm đã được phê duyệt và gây nên tình trạng khó kiểm soát. Thực tế tại những vùng chuyển đổi tự phát, hạ tầng kỹ thuật chưa đáp ứng được yêu cầu nuôi tôm thẻ chân trắng, nhất là ở những vùng chuyển đổi từ làm muối sang nuôi tôm thẻ chân trắng. Ao nuôi tôm nằm xen kẽ với ruộng muối nên rất khó ứng dụng các biện pháp kỹ thuật, nhất là việc xử lý các sự cố phát sinh từ chất lượng nước, dịch bệnh. Hệ thống thủy lợi cho nuôi tôm phải sử dụng chung với hệ thống thủy lợi phục vụ làm muối nên chưa có hệ thống tưới, tiêu riêng biệt. Hệ thống điện phục vụ các vùng nuôi chưa hoàn chỉnh. Nhiều hộ nuôi thiếu am hiểu về khoa học kỹ thuật và kinh nghiệm nên dịch bệnh trên tôm thẻ chân trắng phát sinh phức tạp, gây ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế, ảnh hưởng đến môi trường nuôi. Do phát triển tự phát, không theo quy hoạch, nhiều cơ sở nuôi không đáp ứng được các điều kiện về cơ sở hạ tầng kỹ thuật như ao chứa, ao lắng và hệ thống cấp thoát nước riêng biệt dẫn đến tình trạng gây mất vệ sinh an toàn thực phẩm. Ngoài ra, trình độ của người nuôi tuy đã được nâng cao nhưng nhiều khi không theo kịp với những yêu cầu kỹ thuật mà việc nuôi tôm thẻ chân trắng đòi hỏi. Một số hộ nuôi theo hình thức nhỏ lẻ sử dụng giống tôm không rõ nguồn gốc, không có giấy kiểm dịch khiến chất lượng vụ nuôi không đạt hiệu quả cao. Để xảy ra những điều không đáng có trên nguyên nhân một phần là do công tác quản lý Nhà nước về nuôi tôm thẻ chân trắng chưa được quan tâm đúng mức; công tác quy hoạch chưa thực sự hiệu quả, chưa chặt chẽ khiến người dân chưa nâng cao được nhận thức nên chuyển đổi diện tích nuôi một cách tự phát, không theo quy hoạch.

Để việc nuôi tôm thẻ chân trắng phát triển hiệu quả và bền vững, Sở NN và PTNT đã yêu cầu các cơ quan chức năng và cán bộ địa phương các huyện, xã tăng cường công tác quản lý, nghiêm cấm việc chuyển đổi diện tích đất làm muối, trồng lúa… sang nuôi tôm nếu không nằm trong vùng được quy hoạch. Tập trung chỉ đạo các huyện, xã kiểm tra, rà soát các cơ sở nuôi tôm thẻ chân trắng, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm pháp luật; nghiên cứu và thực hiện việc nuôi tôm thẻ chân trắng bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu; vận động, khuyến khích các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình tham gia nuôi tôm trong vùng nuôi tôm tập trung, thành lập tổ hợp tác, HTX, hội nghề nghiệp… để cùng liên kết phát triển. Bên cạnh đó, lực lượng thanh tra Sở NN và PTNT cũng tăng cường công tác kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định về quản lý giống tôm thẻ chân trắng, các cơ sở kinh doanh thuốc thú y, chế phẩm sinh học... dùng trong nuôi thủy sản nói chung và nuôi tôm thẻ chân trắng nói riêng. Có như vậy, những vùng nuôi tôm thẻ chân trắng mới có tiềm năng phát triển bền vững hơn./.