Những năm gần đây, mô hình nuôi động vật hoang dã không còn thu hút sự quan tâm của người dân, một phần do nhu cầu thị trường giảm, hộ nuôi không tìm được đầu ra ổn định, một phần do dịch bệnh khiến phong trào nuôi giảm dần. Ông Nguyễn Thanh Quang – Chi Cục Kiểm lâm tỉnh Sóc Trăng cho biết: “Phong trào nuôi động vật hoang dã ở Sóc Trăng những năm gần đây phát triển mạnh, nhưng với nuôi cá Sấu thì số lượng có giảm vì giá bán đầu ra không ổn định. Đối với mô hình nuôi cá Sấu thì Chi Cục luôn quản lý và kiểm soát chặt chẽ cả đầu vào và đầu ra, các trại nuôi phải đăng ký với Chi Cục quy mô chuồng trại, số lượng con giống”.
Động vật hoang dã thường dễ nuôi, ít tốn công chăm sóc, nguồn thức ăn dễ tìm trong tự nhiên. Tuy nhiên vì là động vật ít người nuôi, nên thị trường tiêu thụ rất hạn chế. Ở Sóc Trăng hiện nay không có nhiều nhà hàng tiêu thụ sản phẩm thịt này và cũng chưa có doanh nghiệp nào thu mua để cung ứng ra thị trường. Vì thế nhiều chủ cơ sở rất lo lắng vì không tìm được đầu ra ổn định cho sản phẩm. Hơn 10 năm gắn bó với mô hình, anh Lê Kha Phong –quản lý trại nuôi cá Sấu tại thị trấn Phú Lộc, huyện Thạnh Trị cho biết, đầu ra của cá Sấu không ổn định, hiện nay chỉ còn khoảng 130.000 đ/kg thịt, giảm hơn 50% so cùng kỳ năm ngoái. Xét về mức độ đầu tư, mô hình này đòi hỏi người nuôi phải có vốn khá mạnh, như trại cá Sấu hơn 2.700 con của anh Phong, con giống toàn bộ mua từ nơi khác về với giá 650.000 đ/con, mỗi ngày chi phí thức ăn gần 3 triệu đồng, trong khi một năm trại chỉ xuất bán một đợt khoảng 1.200 – 1.300 con, khi Sấu đạt trọng lượng từ 8 – 20 kg/con. Như vậy với mức giá hiện tại người nuôi sẽ lỗ vốn, chưa kể chi phí xây chuồng trại và nhân công quét dọn, cho ăn hằng ngày. Anh Phong chia sẻ: “Nuôi cá Sấu thì công đầu tư, chăm sóc nhẹ hơn những vật nuôi khác, số lượng con giống hao hụt cũng ít hơn, kỹ thuật nuôi đơn giản, nếu giá cả đầu ra ổn định thì người nuôi làm giàu rất nhanh”.
Theo Chi Cục Kiểm lâm tỉnh Sóc Trăng, hiện toàn tỉnh có hơn 166 cơ sở, trại nuôi động vật hoang dã với hơn 83.300 cá thể, như Rắn ráo trâu, Nhím, Hươu, Ba ba, Heo rừng, Chim Trĩ đỏ, Cua đinh, Cầy vòi hương và nhiều nhất là cá Sấu. So với năm 2014, số các cơ sở nuôi động vật hoang dã tăng lên 21 cơ sở, tăng nhiều nhất ở huyện Thạnh Trị, từ 48 lên 55 cơ sở, toàn bộ là nuôi cá Sấu. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân khiến giá cá Sấu giảm nhanh, trong khi nguồn tiêu thụ phụ thuộc vào thương lái từ TP.HCM, Móng Cái… đến mua hàng để xuất sang Trung Quốc, phần còn lại tiêu thụ trong nước. Với đầu ra chưa ổn định, nếu ồ ạt tăng đàn sẽ là gánh nặng cho người nuôi. Đặc biệt là với những động vật ăn thịt như cá Sấu, Rắn, Trăn… sẽ rất nguy hiểm khi thoát ra môi trường tự nhiên.
Kiểm tra qui trình sản xuất con giống Ba ba
Trong tổng đàn hơn 83.300 động vật hoang dã trên địa bàn, có khoảng 36.400 con thuộc nhóm II B theo Nghị định 32/2006/NĐ-CP (tức là thuộc diện những loại động vật rừng cần hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại, gồm những loài động vật rừng có giá trị về khoa học, môi trường hoặc có giá trị cao về kinh tế, số lượng quần thể còn ít trong tự nhiên hoặc có nguy cơ tuyệt chủng) như cá Sấu, Rắn hổ mang, Kỳ đà, Trăn gấm… Việc gây nuôi động vật hoang dã là một trong những biện pháp bảo tồn nguồn gen quý, hạn chế đánh bắt từ tự nhiên. Tuy nhiên nếu không quản lý tốt sẽ xảy ra tình trạng bẫy bắt, buôn bán, vận chuyển động vật hoang dã. Ông Nguyễn Thanh Quang – Chi Cục Kiểm lâm tỉnh Sóc Trăng khuyến cáo: “Trước khi mua con giống, người nuôi nên tìm hiểu kỹ, con giống phải có giấy chứng nhận nguồn gốc rõ ràng, chuồng trại đảm bảo đúng tiêu chuẩn, được xây kiên cố với chiều cao từ 1 mét đến 1,2 mét, phía trên có lưới B40 bao bọc và có ao lắng để xử lý chất thải, đảm bảo vệ sinh môi trường”.
Ngành chức năng khuyến cáo, trước khi quyết định nuôi động vật hoang dã, người dân cần tìm hiểu nhu cầu thị trường, tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm, không nên chạy theo trào lưu để tránh thiệt hại về kinh tế. Khi nuôi nên nắm chắc kỹ thuật, cách chăm sóc, phòng trị bệnh…giúp vật nuôi phát triển tốt, ổn định thu nhập./.