Tận dụng nước thải trong nuôi ghép có thật sự an toàn?

Những mô hình tận dụng nguồn nước thải trong nuôi ghép có mang lại hiệu quả kinh tế và an toàn cho sức khỏe người ăn hay không?

xử lý nước thải
Nước thải đã qua xử lí

Ở Việt Nam đã có rất nhiều mô hình nuôi thủy sản ghép, nuôi kết hợp để tận dụng nguồn lợi từ nước thải trong quá trình nuôi như mô hình tôm – cá rô phi, cá tra – cá rô phi, tôm – sò huyết mang lại hiệu quả cao. Cá rô phi, sò huyết, … có tác dụng như  “máy lọc nước sinh học” góp phần giảm bớt lượng thuốc, hóa chất đưa xuống ao nuôi, giảm áp lực khí độc đáy ao và là giải pháp hữu hiệu trong bối cảnh các quy trình nuôi thâm canh tăng mạnh. Một số loài cá còn có thể làm thức ăn cho con người và vật nuôi, tuy nhiên có nhiều nghi vấn rằng: “Sử dụng các loài cá có sức chịu đựng độc tố lớn, có thể sống và phát triển bình thường dưới môi trường độc hại liệu có tích lũy lâu dài trong cơ thịt cá và có an toàn khi dùng làm thức ăn cho con người hay không ?”.

Theo một nghiên cứu mới, việc ăn cá được nuôi trong nước thải đã xử lý không đe dọa đến sức khỏe con người. Nhưng để có chất lượng thịt cá tốt nhất, các chủ cơ sơ nuôi phải có cho mình một quy trình xử lí nước thải đạt chuẩn và tuân thủ nghiêm ngặt các bước.

Quy trình xử lí nước thải tiêu chuẩn ba giai đoạn

Xử lý nước thải chính (Primary Wastewater Treatment)

Nước thải chưa qua xử lí chứa nhiều chất rắn có kích thước lớn như giấy vệ sinh, vải vụn, tã giấy, túi nilong. Các chất này cần được lấy ra trong công đoạn đầu tiên của quy trình xử lý, ít nhất là để tránh tắc nghẽn và có thể gây sự cố cho các thiết bị khác tại nhà máy xử lý nước thải. Nước thải được đưa qua một số bể chứa và bộ lọc tách nước ra khỏi các chất gây ô nhiễm, “bùn” còn lại sau đó được xử lí nhiệt trong đó quá trình xử lý tiếp theo. Lượng bùn này chứa gần 50% chất rắn lơ lửng trong nước thải.

Xử lý nước thải thứ cấp

Xử lý thứ cấp nước thải sử dụng quá trình oxy hóa để tiếp tục làm sạch nước thải. Điều này có thể được thực hiện theo một trong ba cách:

Lọc sinh học: Phương pháp xử lý thứ cấp nước thải này sử dụng các bộ lọc cát, bộ lọc tiếp xúc hoặc bộ lọc nhỏ giọt để đảm bảo loại bỏ trầm tích bổ sung khỏi nước thải. Trong ba bộ lọc, bộ lọc nhỏ giọt thường hiệu quả nhất để xử lý nước thải nhỏ.

Sục khí: là một quá trình lâu dài nhưng hiệu quả đòi hỏi phải trộn nước thải với dung dịch vi sinh vật. Hỗn hợp thu được sau đó được sục khí lên đến 30 giờ một lần để đảm bảo kết quả.

Ao oxy hóa:  thường được sử dụng ở những nơi ấm áp hơn. Nước thải được chứa ở những thủy vực tự nhiên như đầm phá trong một khoảng thời gian và sau đó được giữ lại trong hai đến ba tuần.

Xử lý nước thải cấp ba (Tertiary wastewater)

Là giai đoạn thứ ba và cuối cùng của quá trình làm sạch giúp cải thiện chất lượng nước thải trước khi nước được tái sử dụng, tái chế hoặc thải ra môi trường. Xử lý loại bỏ các hợp chất và chất vô cơ còn lại như nitơ và phốt pho nhưng không loại bỏ các hợp chất hữu cơ. Các chất như than hoạt tính và cát là một trong những vật liệu được sử dụng phổ biến nhất hỗ trợ quá trình này. Xử lý nước theo 3 bước trên là cơ sở cho các hệ thống xử lý nước thải truyền thống hoạt động, nếu am hiểu về quy trình này người nuôi có thể nâng cấp để đem lại hiệu quả tối ưu hơn.

Góc nhìn khoa học của mô hình tái sử dụng nước thải trong nuôi trồng thủy sản

Nuôi trồng thủy sản bằng cách tái sử dụng nước thải đã xử lý cấp ba đang được thực hiện trên toàn thế giới, tuy nhiên nghiên cứu khoa học vẫn còn ít ỏi, đặc biệt là khía cạnh tích lũy sinh học trong cơ thịt cá của các các vi chất hữu cơ điển hình (OMPs) bao gồm các nguyên tố kim loại nặng, dược phẩm, hóa phẩm như thuốc trừ sâu, dung môi và chất tẩy rửa.

Trong một nghiên cứu thực nghiệm, cá chép được nuôi trong môi trường chứa 0%, 50% và 100% nước thải đã xử lý cấp ba trong 5 tháng. Mục tiêu là đánh giá mô hình nuôi cá trong nước thải đã qua xử lý có ảnh hưởng đến các đặc điểm quan trọng về hiệu quả kinh tế như tỷ lệ sống, tốc độ tăng trưởng, sức khỏe của cá nuôi và đánh giá các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến an toàn thực phẩm và bảo vệ người tiêu dùng.

Kết quả sau thực nghiệm cho thấy, hàm lượng kim loại nặng trong cơ cá nằm dưới mức tối đa cho phép của FAO và EU, an toàn đối với sức khỏe người sử dụng. 7/40 OMPs được sàng lọc đã được phát hiện trong các mẫu nước ít nhất một lần. Trong số 19 OMPs được phân tích trong các mô cá, 4 OMPs được phát hiện ở những con cá bị phơi nhiễm. Carbamazepine (thuốc chống co giật) và diclofenac (chất chống viêm) đã được phát hiện trong cơ và gan cá được nuôi trong 50% và 100% nước thải đã xử lý cấp ba ở nồng độ có thể đo được. Nồng độ carbamazepine-epoxide và benadryl (diphenhydramine) nằm dưới mức giới hạn định lượng trong cơ của cá bị phơi nhiễm, trong khi diphenhydramine được phát hiện trên mức cho phép trong hai mẫu gan của cá được nuôi trong 100% nước thải đã xử lý cấp ba.

Dựa trên những phát hiện được trình bày, năng suất và thông số sức khỏe của cá không bị ảnh hưởng khi nuôi trong nước thải đã xử lý cấp ba, nước thải đã xử lý cấp ba có thể được sử dụng thành công để nuôi cá và cá nuôi đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn hiện có về tích lũy kim loại nặng. Tuy nhiên, vấn đề tích lũy OMPs cần được nghiên cứu thêm ở các loài cá và điều kiện nuôi khác nhau để đảm bảo tốt nhất sức khỏe cộng đồng.

Đăng ngày 31/03/2020
Đặng Tuấn @dang-tuan
Nuôi trồng

Phân tích tác động kinh tế và môi trường của việc loại bỏ kháng sinh

Kháng sinh đã được sử dụng phổ biến để phòng và điều trị bệnh cho vật nuôi, từ đó nâng cao năng suất và giảm rủi ro dịch bệnh. Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh đã dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng, bao gồm nguy cơ kháng kháng sinh, ô nhiễm môi trường, và ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Tôm thẻ
• 09:49 26/12/2024

Thuần hóa tôm giống trước khi thả

Thuần hóa tôm giống trước khi thả vào ao nuôi là một trong những bước quyết định sự thành bại của vụ nuôi. Quá trình này không chỉ giúp tôm thích nghi với môi trường mới mà còn tăng khả năng sinh trưởng và giảm tỷ lệ hao hụt trong giai đoạn đầu. Để đảm bảo thành công, người nuôi cần nắm rõ các bước và áp dụng phương pháp phù hợp.

tôm giống
• 10:10 24/12/2024

Xu hướng công nghệ trong nuôi trồng thủy sản năm 2025

Trước sức ép gia tăng nhu cầu thực phẩm toàn cầu, nuôi trồng thủy sản được kỳ vọng đáp ứng hơn 60% sản lượng thủy sản tiêu thụ vào năm 2030. Tuy nhiên, ngành này đang đối mặt với nhiều thách thức như dịch bệnh, sự suy thoái môi trường, và tác động từ biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng công nghệ hiện đại đã trở thành yếu tố cốt lõi để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Nuôi trồng thủy sản
• 09:50 24/12/2024

Những câu hỏi thường gặp về bệnh EHP trên tôm

Bệnh vi bào tử trùng EHP là một trong những bệnh nguy hiểm đối với tôm nuôi, gây ra thiệt hại lớn cho ngành thủy sản. Bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và tốc độ tăng trưởng của tôm mà còn gây khó khăn trong quản lý ao nuôi. Dưới đây là những câu hỏi thường gặp về bệnh EHP và các giải pháp hiệu quả mà người nuôi tôm cần biết.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:03 23/12/2024

Tình hình sản xuất tôm của các tỉnh miền Tây vào cận dịp tết

Với sự phục hồi của giá tôm nguyên liệu trong những tháng cuối năm 2024, ngành nuôi tôm ở các tỉnh miền Tây như Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng đang chuẩn bị một mùa Tết đầy hy vọng.

Tôm thẻ
• 08:48 27/12/2024

Chẩn đoán đúng bệnh, điều trị đúng thuốc: Kháng sinh đồ cho tôm cá

Sự gia tăng các vấn đề dịch bệnh đã khiến nhiều hộ nuôi đối mặt với những tác động nặng nề. Bạn đã bao giờ tự hỏi liệu mình có đang sử dụng kháng sinh một cách hiệu quả hay không? Làm thế nào để đảm bảo rằng các loại thuốc mà bạn đang dùng thực sự phù hợp với tác nhân gây bệnh? Câu trả lời chính là kháng sinh đồ. Nhưng liệu bạn đã hiểu đúng cách đọc và áp dụng kháng sinh đồ để tối ưu hóa quy trình điều trị chưa?

Đĩa khuẩn
• 08:48 27/12/2024

Tiềm năng của cá cảnh trong thị trường xuất khẩu

Ngành nuôi trồng thủy sản không chỉ tập trung vào tôm, cá nuôi thương phẩm mà còn bao gồm cả ngành cá cảnh, một lĩnh vực đang ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Với sự phát triển của công nghệ nuôi trồng và nhu cầu ngày càng tăng từ các thị trường lớn, cá cảnh đã trở thành một sản phẩm xuất khẩu đầy tiềm năng.

Cá cảnh
• 08:48 27/12/2024

Câu chuyện thành công trong nuôi tôm

Những ngày gần đây, bà con nông dân nuôi tôm ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ đang thu được những thành công lớn từ mô hình nuôi tôm kết hợp với trồng lúa, đặc biệt là khi giá tôm đạt mức kỷ lục. Những câu chuyện thành công từ các mô hình nuôi tôm, đặc biệt là ở Kiên Giang và Cà Mau, đang được chia sẻ rộng rãi và tạo động lực lớn cho người dân trong khu vực và trên cả nước.

Tôm thẻ chân trắng
• 08:48 27/12/2024

Phân tích tác động kinh tế và môi trường của việc loại bỏ kháng sinh

Kháng sinh đã được sử dụng phổ biến để phòng và điều trị bệnh cho vật nuôi, từ đó nâng cao năng suất và giảm rủi ro dịch bệnh. Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh đã dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng, bao gồm nguy cơ kháng kháng sinh, ô nhiễm môi trường, và ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Tôm thẻ
• 08:48 27/12/2024
Some text some message..