Ngạnh cá là gì?
Ngạnh cá là những gai nhọn, sắc, thường nằm ở phần đầu hoặc trên sống lưng của một số loài cá, đặc biệt là cá da trơn. Ngạnh cá có thể có nhiều kích thước và hình dạng khác nhau, nhưng tất cả đều có chung đặc điểm là rất cứng và sắc nhọn.
Chức năng chính của ngạnh cá là để phòng vệ. Khi bị đe dọa, cá sẽ dựng ngạnh lên để đe dọa kẻ thù. Ngạnh cá cũng có thể được sử dụng để tấn công con mồi hoặc để bám vào các bề mặt.
Một số loài cá có ngạnh độc. Nọc độc từ ngạnh cá có thể gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nặng, bao gồm đau nhức, sưng tấy, chảy máu, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, sốt, rét run, khó thở và thậm chí tử vong trong một số trường hợp hiếm hoi.
Ngạnh của các loài cá nào có độc?
Ngạnh cá có độc có thể được chia thành hai loại chính, đó là: ngạnh chứa độc tố thần kinh và ngạnh chứa độc tố gây viêm. Vậy những loại cá nào sẽ thuộc về 2 loại ngạnh vừa nêu?
Ngạnh chứa độc tố thần kinh
Loại ngạnh này chứa độc tố thần kinh tetrodotoxin (TTX), là một trong những chất độc mạnh nhất được biết đến trong tự nhiên. TTX có thể gây tê liệt cơ bắp, suy hô hấp và tử vong, bao gồm các loại cá sau:
Cá nóc: Cá nóc hay còn gọi là cá bống biển, là một loại cá có hình dạng độc đáo với thân hình phình to và chiếc mỏ nhọn. Loài cá này nổi tiếng với độc tố tetrodotoxin mạnh đến mức chỉ một lượng nhỏ thôi cũng có thể gây tử vong cho con người. Tetrodotoxin mạnh gấp 1.200 lần so với cyanide và gấp 20.000 lần so với strychnine.
Cá nóc cũng là một trong số đó
Cá bống vân mây: Là một loài cá bống thuộc họ Gobiidae. Loài cá này được tìm thấy ở các vùng nước ngọt và nước mặn ở Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, Thái Lan, Campuchia và Indonesia. Chúng có kích thước nhỏ, dài tối đa 10cm.Sở hữu thân hình dài, thon thả và đầu to. Da cá có màu nâu đỏ hoặc vàng nâu, với các đốm đen và vệt sọc dọc theo thân. Cá bống vân mây có một ngạnh độc trên vây lưng và hai ngạnh trên mỗi vây ngực. Những ngạnh này có thể gây đau đớn và tê liệt nếu bị đâm.
Cá nóc da trơn: Cá nóc da trơn, thường được tìm thấy ở Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, là một loài cá có đặc điểm khá đặc biệt. Loài cá này có các ngạnh trên da có thể gây ra đau đớn và sưng tấy nếu bị chạm vào. Các ngạnh này không chỉ là một cơ chế phòng vệ hiệu quả trước các loài săn mồi mà còn là một đặc điểm cần lưu ý khi tiếp xúc hoặc xử lý cá này để tránh bị thương.
Ngạnh chứa độc tố gây viêm
Loại ngạnh này chứa độc tố có thể gây viêm và đau đớn. Tuy những độc tố này không gây tử vong, nhưng chúng có thể gây ra các triệu chứng khó chịu. Một số loài cá có ngạnh chứa độc tố gây viêm như:
Cá đuối gai: Cá đuối gai hay còn gọi là cá đuối gai độc, là một loài cá được tìm thấy ở khắp nơi trên thế giới, từ vùng nước nhiệt đới đến ôn đới. Đặc điểm nổi bật của loài cá này là có ngạnh trên đuôi có thể gây ra vết thương đau đớn và sưng tấy. Ngạnh đuôi của cá đuối gai chứa chất độc, và khi bị cá tấn công, ngạnh này có thể đâm xuyên vào da, gây ra đau đớn, sưng tấy và đôi khi nhiễm trùng.
Cá trê: Cá trê là loài cá nước ngọt phổ biến với giá trị dinh dưỡng cao, thường được chế biến thành nhiều món ăn ngon. Tuy nhiên, các ngạnh trên vây ngực của cá trê không chỉ sắc nhọn mà còn có thể chứa chất nhầy có tác dụng kích thích, làm tăng cảm giác đau đớn khi bị đâm phải.
Cá bống mú có độc trên ngạnh ở vây lưng và vây ngực
Cá bống mú: Chúng được tìm thấy ở các vùng nước mặn nhiệt đới và cận nhiệt đới trên khắp thế giới. Ngạnh trên vây lưng và vây ngực, có thể gây ra những vết thương đau đớn và sưng tấy cho con người. Nọc độc từ ngạnh cá bống mú không gây tử vong nhưng có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như đau đớn, sưng tấy, buồn nôn và nôn mửa.
Khi tiếp xúc hoặc lặn ở các khu vực có những loài cá này, cần cẩn trọng và trang bị kiến thức về cách xử lý khi bị ngạnh độc chích. Nếu bị thương bởi ngạnh độc của bất kỳ loài cá nào, cần sơ cứu ngay lập tức và tìm kiếm sự trợ giúp từ các cơ sở y tế.
