10 sự kiện nổi bật của xuất khẩu thủy sản Việt Nam năm 2019

Nhìn lại 10 sự kiện nổi bật nổi bật nhất trong hoạt động sản xuất, xuất nhập khẩu thủy sản trong năm qua.

thủy sản
Thủy sản đã trải qua năm 2019 với nhiều sự kiện quan trọng

Năm 2019 vừa khép lại - một năm chưa đạt kỳ vọng với nhiều doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Thuế chống bán phá giá tôm tại thị trường Mỹ 0% cho 31 doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt; CPTPP có hiệu lực và nhiều Hiệp định tự do thương mại (FTA) được ký kết hứa hẹn mang về các ưu đãi thuế quan... Tuy nhiên, những thuận lợi này chưa đủ mạnh để nhiều doanh nghiệp thủy sản vượt qua những rào cản lớn lao khác từ thị trường xuất khẩu.

1. Cơ hội và thách thức cho thủy sản từ CPTPP và 16 FTA


Hiệp định CPTPP và FTA vừa là cơ hội vừa là thách thách của ngành thủy sản.

Ngay đầu năm 2019, vào ngày 14/1/2019, Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã chính thức có hiệu lực với Việt Nam. Ngoài hai hiệp định thương mại tự do (FTA) đa phương thế hệ mới là CPTPP và EVFTA thì các hiệp định FTA khác cũng được dự báo sẽ mang lại nhiều cơ hội thuế quan cho các doanh nghiệp thủy sản. Tham gia TPP và các FTA cũng là cơ hội tốt cho thủy sản Việt Nam tăng sức cạnh tranh nhờ sử dụng các dịch vụ hỗ trợ sản xuất giá rẻ hơn, mở rộng thị trường. Tuy nhiên, đi cùng cơ hội là những thách thức không nhỏ như: Rào cản kỹ thuật và bảo hộ thương mại tại các thị trường xuất khẩu; thách thức về vấn đề lao động; quy định về thủ tục hành chính; kiểm soát bảo tồn nguồn lợi thủy sản – IUU (EU và Mỹ); nguồn nguyên liệu không ổn định, giá thành sản xuất cao.

2. Kết quả cuối cùng thuế CBPG cho tôm Việt Nam POR13 giảm

Tháng 8/2019, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã công bố kết quả cuối cùng của đợt rà soát hành chính lần thứ 13 (POR 13) thuế chống bán phá giá tôm Việt Nam vào Mỹ với 31 doanh nghiệp được hưởng mức thuế 0%.

Có 2 doanh nghiệp là bị đơn bắt buộc trong POR13 là Công ty Sao Ta (Fimex VN) và Công ty Hải sản Nha Trang (Nha Trang Seaproduct Company) đều hưởng thuế 0%. Ngoài ra, 29 doanh nghiệp tôm là bị đơn tự nguyện cũng có mức thuế 0%. Đây được cho là động lực tốt cho các doanh nghiệp tôm Việt Nam duy trì xuất khẩu tôm sang Mỹ trong năm 2019.

3. Thẻ vàng IUU ảnh hưởng đến xuất khẩu hải sản Việt Nam


Sau 2 lần kiểm tra, EC vẫn duy trì thẻ vàng hải sản Việt Nam.

Năm 2019, tổng giá trị xuất khẩu hải sản vẫn tăng 8% so với năm 2018 đạt trên 3,2 tỷ USD, nhưng chủ yếu tăng ở cá ngừ (tăng 12% đạt 728 triệu USD) và các loại cá biển khác (tăng 15% đạt 1,65 tỷ USD). Xuất khẩu hải sản tăng chủ yếu ở các thị trường khác, trong khi xuất khẩu sang thị trường EU sụt giảm 11,5%. Kết quả này đã phản ánh hệ lụy của thẻ vàng IUU đối với xuất khẩu hải sản của Việt Nam trong thời gian qua.

Từ ngày 5 - 14/11/2019, Đoàn Thanh tra EC đã sang làm việc tại Việt Nam để kiểm tra tình hình triển khai các khuyến nghị của Ủy ban Châu Âu (EC) về khai thác IUU. Đây là lần kiểm tra lần thứ 2 của EU kể từ khi Việt Nam bị cảnh báo thẻ vàng từ năm 2017. Đoàn thanh tra EC đánh giá cao và ghi nhận sự cam kết, quyết  tâm chính trị và nỗ lực của Việt Nam trong việc chống khai thác bất hợp pháp IUU, triển khai các khuyến nghị của EC; khẳng định Việt Nam đã có nhiều tiến bộ so với đợt kiểm tra lần 1 (tháng 5/2018) và đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, kết quả sau lần kiểm tra thứ 2 này, EC vẫn duy trì thẻ vàng hải sản Việt Nam.

4. Sau khi giá cá tra nguyên liệu lên thời “hoàng kim” đã lao dốc

Cách đây 3 năm nào năm 2016, giá cá tra nguyên liệu tại ĐBSCL rớt thê thảm xuống mức thấp lịch sử (trong vòng 5 năm) và có thời điểm loạn giá, thấp dưới mức giá thành từ 18.500 - 20.500 đồng/kg. Tới năm 2018, nguồn cá khan hiếm khiến cho giá cá tra lại tăng lên mức 36.500 đồng/kg. Nhưng bước sang năm 2019, niềm vui giá cao đã nhanh chóng chuyển sang nỗi lo của người nuôi cá. Từ 34.000 đồng/kg (tháng 2/2019) đã rơi xuống mức từ 19.000 - 21.000 đồng/kg (tháng 12/2019). Giá cá nguyên liệu giảm cũng là một lý do khiến giá xuất khẩu giảm và tổng giá trị xuất khẩu tại các thị trường giảm.

5. Thị trường Trung Quốc - thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 kiểm soát chặt thương mại đường biên mậu

Ngay từ đầu năm 2019, xuất khẩu thủy sản sang thị trường Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi việc siết chặt thương mại mậu biên và kiểm soát chất lượng. Thực tế việc thắt chặt kiểm soát này đã diễn ra từ giữa năm 2018, tuy nhiên sang năm 2019, sự việc này mới ảnh hưởng rõ nét tới hoạt động xuất khẩu. Nhiều doanh nghiệp nhỏ vốn quen xuất khẩu qua tiểu ngạch,  thiếu thông tin về những quy định xuất khẩu qua đường chính ngạch bị bất ngờ, thụ động trước tình huống bị cấm xuất khẩu tiểu ngạch. Tính đến hết tháng 6 năm 2019, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc giảm nhẹ 2,3% đạt 572 triệu USD, trong đó, xuất khẩu tôm giảm gần 5%, xuất khẩu cá tra chỉ tăng gần 2%, xuất khẩu cá ngừ tăng mạnh 183%. Kể từ quý III/2019, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc đã tăng trở lại do các doanh nghiệp đã nắm chắc được quy định của thị trường và có sự điều chỉnh tốt hơn.

6. Chính phủ nâng mức xử phạt hành chính với cá nhân vi phạm lĩnh vực thủy sản lên tới 1 tỷ đồng

Ngày 5/7/2019, Nghị định số 42/2019/NĐ-CP (nghị định thay thế Nghị định số 103/2013/NĐ-CP của Chính phủ) quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản đã chính thức có hiệu lực. Nghị định này nâng mức phạt tiền tối đa đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân trong lĩnh vực thủy sản lên mức 1 tỷ đồng (so với mức 100 triệu đồng theo quy định cũ của NĐ 103/2013). Còn với trường hợp tổ chức có cùng hành vi vi phạm như của cá nhân thì mức phạt tiền bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân. Nghị định này cũng quy định chi tiết hơn về 8 hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả. Đây là hành động cụ thể của Chính phủ trong việc quyết tâm chống khai thác IUU và coi đây là nhiệm vụ ưu tiên quan trọng và hàng đầu.

7. Cá tra Việt Nam trải qua một năm giảm tại thị trường Mỹ


Cho tới thời điểm này, giá trị xuất khẩu cá tra sang Mỹ chỉ bằng một nửa so với sang Trung Quốc - Hồng Kông.

Sau nhiều tháng chờ đợi, cuối cùng, ngày 5/11/2019, Văn phòng Đăng ký liên bang Mỹ (Federal Register) cũng đã chính thức công bố văn bản Luật từ Cục kiểm tra An toàn Thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ về việc công nhận Việt Nam là quốc gia đủ điều kiện xuất khẩu sản phẩm cá và cá Siluriformes sang Hoa Kỳ. Đây là tin vui đối với các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra đang tham gia một cách kiên cường tại thị trường Mỹ cho dù bên cạnh vẫn là nỗi buồn về rào cản thuế chống bán phá giá cao. Trái ngược hẳn với niềm hi vọng về việc tận dụng cơ hội từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung kéo dài sẽ giúp cá tra Việt Nam đẩy mạnh hơn sang thị trường Mỹ. Cho tới nửa đầu tháng 12/2019, giá trị xuất khẩu cá tra sang Mỹ đạt 270,5 triệu USD, giảm 48,5% so với cùng kỳ năm trước. Khoảng cách giữa giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ và thị trường xuất khẩu lớn nhất là Trung Quốc - Hồng Kông đang lớn dần. Cho tới thời điểm này, giá trị xuất khẩu cá tra sang Mỹ chỉ bằng một nửa so với sang Trung Quốc - Hồng Kông.

8. Quốc hội thông qua Bộ Luật Lao động sửa đổi 2019

Ngày 20/11/2019, với 90,06% đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Bộ luật Lao động (sửa đổi) với 10 điểm mới đối với người lao động và 6 điểm mới đối với người sử dụng lao động. Đây là một Bộ Luật “nóng” nhất đối với cộng đồng doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp ngành thủy sản trong năm 2019. Bởi ngay khi Dự thảo Bộ Luật lao động sửa đổi này đưa ra lấy ý kiến đã nhận được rất nhiều ý kiến trái chiều. Trong đó, 3 vấn đề là: Giờ làm thêm, thời giờ làm việc tiêu chuẩn và tuổi nghỉ hưu gây nhiều tranh cãi nhất.

9. Xuất khẩu thủy sản ước đạt 8,6 tỷ USD

Năm 2019, xuất khẩu thủy sản của cả nước ước đạt trên 8,6 tỷ USD, giảm 2,3% so với năm 2018. Trong nhóm các sản phẩm chủ lực, chỉ có cá ngừ duy trì tăng trưởng dương gần 12%, các mặt hàng khác đều giảm: tôm giảm gần 5%, cá tra giảm gần 12%, mực, bạch tuộc giảm 13%. Ngoài ra, xuất khẩu sản phẩm từ các loại cá khác cũng tăng tương đối với mức 15%, góp phần hạn chế sụt giảm kim ngạch do tôm, cá tra và mực, bạch tuộc.

10. Nhật Bản nhích lên vị trí thị trường xuất khẩu lớn nhất năm 2019

Tính đến nửa tháng 12/2019, tổng giá trị xuất khẩu thủy sản sang thị trường Nhật Bản đạt 1,4 tỷ USD, tăng 6,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Với giá trị như hiện tại, Nhật Bản đang tạm là thị trường xuất khẩu lớn nhất  của doanh nghiệp thủy sản Việt Nam (so với vị trí thứ 3 vào năm 2018). Năm nay cũng là năm đầu tiên Nhật Bản bước vào top 10 thị trường xuất khẩu thị trường lớn nhất của cá tra Việt Nam.

VASEP
Đăng ngày 06/01/2020
Tạ Hà
Kinh tế

TS Nguyễn Thanh Tùng làm Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II

Chiều 25/2, tại Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II, Thứ trưởng Phùng Tiến đã trao Quyết định điều động, bổ nhiệm TS Nguyễn Thanh Tùng giữ chức Viện trưởng Viện này.

Viện Nuôi trồng Thủy sản II
• 10:09 04/03/2022

6 năm “sóng gió” của cộng đồng thủy sản, chỉ vì một quy định

Mới đây, Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP) đã có đơn thỉnh nguyện gửi Thủ tướng Chính phủ, cùng một số Bộ, ngành về kiến nghị việc sửa đổi quy định “kiểm dịch” đối với sản phẩm thuỷ sản dùng làm thực phẩm.

chế biến cá hồi
• 13:35 21/12/2021

Đề nghị đưa ngành chế biến thủy sản ra khỏi danh mục có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa có văn bản gửi Bộ trưởng Bộ TN&MT, góp ý và đề nghị sửa đổi một nội dung quan trọng trong Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 2021 đang được Bộ TN&MT hoàn tất.

chế biến cá tra
• 12:52 22/10/2021

Bắt 2 tàu cá vi phạm quy định vùng khai thác

2 tàu cá đang khai thác thủy sản trái quy định vùng khai thác đã bị lực lượng Đồn Biên phòng Cửa khẩu Cảng Cửa Lò - Bến Thủy phát hiện bắt giữ.

tàu cá vi phạm
• 15:10 21/10/2021

Thị trường cá rô phi trong và ngoài nước hiện nay

Cá rô phi là một trong những loài thủy sản nuôi phổ biến nhất trên thế giới nhờ khả năng thích nghi cao, tốc độ sinh trưởng nhanh và giá trị dinh dưỡng tốt. Tuy nhiên, thị trường cá rô phi toàn cầu và tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều biến động đáng chú ý trong giai đoạn 2024–2025.

Cá rô phi
• 08:00 11/05/2025

Giá tôm nguyên liệu khởi sắc

Sau nhiều tháng ảm đạm, thị trường tôm nguyên liệu tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long đã có những chuyển biến tích cực. Giá tôm thẻ chân trắng liên tục tăng trong những tuần gần đây, mang đến sự phấn khởi cho người nuôi sau thời gian dài phải “treo ao” vì giá thấp, chi phí cao và dịch bệnh phức tạp.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:16 09/05/2025

Dấu mốc tự hào chinh phục thị trường quốc tế: Việt Nam lọt top 4 đối tác thủy sản Singapore

Trong bức tranh hội nhập và phát triển của ngành thủy sản Việt Nam, một tín hiệu tích cực đã được ghi nhận từ thị trường Singapore – một trong những thị trường tiêu dùng thực phẩm cao cấp và khắt khe nhất khu vực Đông Nam Á. Lần đầu tiên, Việt Nam vươn lên vị trí thứ tư trong danh sách các đối tác cung cấp thủy sản lớn nhất cho đảo quốc sư tử, ghi dấu một bước tiến quan trọng và đầy cảm xúc trong hành trình đưa hải sản quê nhà ra thế giới.

Xuất khẩu thủy sản
• 09:50 09/05/2025

Xuất khẩu thủy sản tháng 4/2025: Tín hiệu tích cực cho toàn ngành

Tháng 4/2025 khép lại với nhiều tín hiệu tích cực cho ngành thủy sản Việt Nam khi kim ngạch xuất khẩu đạt mức tăng trưởng đáng khích lệ sau thời gian dài đối mặt với nhiều khó khăn từ thị trường và chi phí sản xuất. Theo thống kê sơ bộ từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), tổng giá trị xuất khẩu thủy sản trong tháng 4/2025 đạt khoảng 850 triệu USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu tháng thứ ba liên tiếp ngành ghi nhận đà hồi phục rõ nét.

Tôm xuất khẩu
• 10:28 08/05/2025

GlobalG.A.P: Nhãn GGN thể hiện nuôi trồng thủy sản có trách nhiệm với việc ghi nhãn chuẩn hóa, dễ hiểu

Mặc dù nhu cầu về thực phẩm có nguồn gốc bền vững ngày càng tăng, người tiêu dùng vẫn gặp khó khăn trong việc xác định nguồn gốc và phương pháp sản xuất của sản phẩm do có quá nhiều loại nhãn hàng khác nhau trên thị trường.

• 07:05 17/05/2025

Tôm bị mủ gan: Có hay không?

Trong ngành nuôi tôm, cụm từ mủ gan thường được nhắc đến khi tôm có dấu hiệu bất thường. Nhưng liệu mủ gan có thực sự là một bệnh lý riêng biệt, hay chỉ là triệu chứng của các vấn đề khác? Hiểu rõ hiện tượng này không chỉ giúp bà con nuôi tôm phát hiện sớm mà còn tìm ra cách xử lý hiệu quả, đảm bảo vụ mùa năng suất. Bài viết này sẽ làm sáng tỏ thực hư về mủ gan, từ nguyên nhân, dấu hiệu đến giải pháp xử lý.

Tôm bị bệnh
• 07:05 17/05/2025

EDTA có thể thay đổi cả vụ mùa của bạn như thế nào?

EDTA (Ethylenediaminetetraacetic acid) là một hợp chất hữu cơ có khả năng tạo phức với nhiều loại ion kim loại thông qua quá trình chelation (tạo phức chất), giúp ổn định các kim loại trong dung dịch. Với đặc tính này, EDTA đã trở thành một trong những chất phụ trợ được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản.

Bột edta
• 07:05 17/05/2025

Đừng bỏ qua những lưu ý này khi sử dụng Iodine trong thủy sản

Trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, Iodine – hay còn gọi là I-ốt – được xem là một vi chất quan trọng, không chỉ với con người mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc cải thiện môi trường và sức khỏe vật nuôi dưới nước. Tuy nhiên, việc sử dụng Iodine cần được thực hiện đúng cách để phát huy tối đa hiệu quả sát trùng mà không gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái ao nuôi.

Cá nuôi
• 07:05 17/05/2025

Blockchain trong truy xuất nguồn gốc trong thủy sản

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản đang ngày càng chịu áp lực bởi yêu cầu minh bạch, đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm, công nghệ blockchain đang nổi lên như một công cụ đột phá giúp giải quyết nhiều thách thức cốt lõi của ngành. Với khả năng ghi nhận, lưu trữ và xác thực thông tin một cách minh bạch, không thể chỉnh sửa, blockchain đang mở ra hướng đi mới cho việc quản lý chuỗi cung ứng thủy sản từ ao nuôi đến bàn ăn.

Truy xuất nguồn gốc
• 07:05 17/05/2025
Some text some message..