Bệnh gan tụy cấp tính: Những điều cần biết để bảo vệ mùa màng

Bệnh gan tụy cấp tính là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất đối với tôm nuôi, gây thiệt hại nghiêm trọng về năng suất và kinh tế. Bệnh xuất hiện phổ biến trên tôm thẻ chân trắng và tôm sú, với tỷ lệ tử vong cao ngay trong giai đoạn đầu vụ nuôi. Để giảm thiểu rủi ro và bảo vệ mùa màng, người nuôi cần hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các biện pháp phòng tránh bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh gan tụy cấp tính

Bệnh gan tụy cấp tính do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus gây ra, có khả năng sản sinh độc tố làm hoại tử tế bào gan tụy của tôm. Một số nguyên nhân chính dẫn đến sự bùng phát bệnh bao gồm:

- Nguồn giống không sạch bệnh: Tôm giống mang mầm bệnh là nguyên nhân phổ biến làm lây lan AHPND.

- Môi trường nuôi ô nhiễm: Ao nuôi có nhiều chất hữu cơ, bùn đáy dày và ô nhiễm sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

- Biến động môi trường: Sự thay đổi đột ngột của độ mặn, nhiệt độ, pH khiến tôm bị sốc, suy giảm sức đề kháng và dễ mắc bệnh.

- Chất lượng thức ăn kém: Thức ăn không đảm bảo, bị nấm mốc hoặc nhiễm khuẩn có thể làm tôm yếu đi và tăng nguy cơ mắc bệnh.

Dấu hiệu nhận biết bệnh gan tụy cấp tính

Bệnh có thể xuất hiện sớm, chỉ sau 10-35 ngày thả nuôi. Một số dấu hiệu thường thấy gồm:

- Tôm chậm lớn, giảm ăn hoặc bỏ ăn hoàn toàn.

- Ruột tôm rỗng, gan tụy nhợt nhạt, teo nhỏ.

- Vỏ tôm mềm, yếu và dễ chết hàng loạt trong vài ngày.

- Quan sát nội tạng thấy gan tụy bị hoại tử, mất cấu trúc bình thường.

Môi trường nước ao ô nhiễm dẫn đến tôm mắc bệnh. Ảnh: Tép Bạc

Tác động của bệnh gan tụy cấp tính

Tỷ lệ chết cao: Tôm có thể chết 100% trong vòng 5-10 ngày nếu không có biện pháp kiểm soát kịp thời.

Giảm năng suất, tăng chi phí nuôi: Tôm bệnh chậm lớn, năng suất giảm, người nuôi phải tốn nhiều chi phí xử lý môi trường và phòng bệnh.

Ảnh hưởng đến toàn bộ vùng nuôi: Bệnh dễ lây lan nếu không có biện pháp kiểm soát hiệu quả.

Biện pháp phòng ngừa bệnh gan tụy cấp tính

Kiểm soát con giống

Lựa chọn tôm giống sạch bệnh, có kiểm tra PCR trước khi thả nuôi.

Thả giống với mật độ hợp lý để giảm áp lực môi trường.

Quản lý môi trường ao nuôi

Cải tạo ao đúng kỹ thuật, loại bỏ bùn đáy ao trước khi nuôi.

Duy trì chất lượng nước ổn định, tránh biến động lớn về nhiệt độ, độ mặn và pH.

Định kỳ sử dụng vi sinh để kiểm soát vi khuẩn gây bệnh.

Kiểm soát thức ăn và tăng cường miễn dịch cho tôm

Sử dụng thức ăn chất lượng cao, tránh dùng thức ăn hư hỏng.

Bổ sung vitamin C, khoáng chất và men vi sinh để tăng sức đề kháng cho tôm.

Tránh cho ăn quá nhiều để hạn chế ô nhiễm môi trường nước.

Kiểm soát con giống và quản lý môi trường ao tốt để phòng bệnh gan tụy trên tôm. Ảnh: Tép Bạc

Giám sát và xử lý kịp thời khi phát hiện bệnh

Theo dõi tôm hàng ngày, nếu phát hiện dấu hiệu bất thường cần xử lý ngay.

Nếu bệnh bùng phát, cần giảm mật độ nuôi, tăng cường xử lý môi trường nước và bổ sung dưỡng chất để tôm hồi phục.

Báo cáo cơ quan thú y để có hướng dẫn xử lý phù hợp.

Bệnh gan tụy cấp tính là một trong những mối đe dọa lớn đối với ngành nuôi tôm. Tuy chưa có thuốc đặc trị, nhưng người nuôi có thể giảm thiểu rủi ro bằng cách kiểm soát nguồn giống, quản lý môi trường ao nuôi, cung cấp dinh dưỡng hợp lý và giám sát chặt chẽ dịch bệnh. Việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp người nuôi bảo vệ mùa vụ và nâng cao hiệu quả kinh tế.