Biến đổi khí hậu gây bất lợi đến năng suất và sản lượng nuôi tôm

Biến đổi khí hậu khiến nhiệt độ cao, thời tiết thay đổi đột ngột làm ảnh hưởng đến năng suất và sản lượng nuôi tôm.

Tôm thẻ chân trắng
Tôm thẻ chân trắng là đối tượng nuôi bị tác động lớn bởi biến đổi khí hậu. Ảnh: Pipitpan Lerdpipitpon.

Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) cho biết, nhiệt độ trung bình toàn cầu đạt mức cao nhất trong giai đoạn 2010 - 2020. Đây cũng là 5 năm liên tiếp có nền nhiệt cao nhất trong 140 năm qua. Nguyên nhân được cho là do biến đổi khí hậu và nóng lên toàn cầu khiến diện tích băng ở các cực liên tục giảm và nhiệt độ trung bình toàn cầu liên tục tăng.

Ở Việt Nam, Tổng cục Khí tượng Thủy văn cho rằng cần đưa ra bản tin dự báo thiên tai sớm để giúp người nuôi chủ động phòng tránh các hiện tượng cực đoan. Nắng nóng mùa hè thường tập trung tại Tây Bắc Bộ trong tháng Năm, tại Đông Bắc Bộ vào các tháng Năm và Sáu. Khu vực Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ sẽ nắng nóng vào khoảng tháng Tư đến tháng Tám.

Ở khu vực Đông Nam Bộ, nắng nóng xuất hiện trong nửa cuối tháng Tư và đầu tháng Năm. Mùa mưa ở Tây Nguyên và Nam Bộ có khả năng đến muộn hơn so với trung bình, do vậy tình trạng ít mưa và khô hạn còn tiếp diễn đến khoảng cuối tháng 5.

vùng nuôi tôm
Cần đưa ra bản tin dự báo thiên tai sớm để giúp người dân chủ động phòng tránh các hiện tượng cực đoan. Ảnh: alexeykornylyev.

Tôm là nhóm động vật biến nhiệt, nhiệt độ cơ thể của chúng phụ thuộc vào nhiệt độ nước (môi trường sống), dù chúng có vận động thường xuyên, thì kết quả vận động sinh ra nhiệt không đáng kể. Nhiệt độ nước quá cao hoặc quá thấp đều không thuận lợi cho đời sống của tôm. Nếu nhiệt độ vượt quá giới hạn cho phép có thể dẫn đến tôm chết thậm chí chết hàng loạt do đó mỗi một loài tôm có ngưỡng nhiệt độ khác nhau. Về mùa đông khi nhiệt độ nước giảm xuống 13-14oC, rét kéo dài có thể làm chết tôm càng xanh.

Khi nhiệt độ nước trong ao là 35oC tỷ lệ sống của tôm sú (Penaeus monodon) là 100%, nhưng ở nhiệt độ 37,5oC tôm chỉ còn sống 60%, nhiệt độ 40oC tỷ lệ tôm sống 40%. Nhiệt độ thích hợp nhất là 28 - 32oC đối với tôm sú nuôi thương phẩm. Với tôm lớt (Penaeus merguiensis) ở 34oC tỷ lệ sống 100%; ở 36oC chỉ còn 50% tôm hoạt động bình thường, 5% tôm chết; ở 38oC 50% tôm chết, ở 40oC 75% tôm chết.

Tôm chân trắng (Litopenaeus vannamei) sống ở nhiệt độ nước thích hợp nhất là 25- 32oC, không vượt quá 33,5oC, không thấp dưới 18oC. Nếu vượt ngưỡng cao hay thấp đều ảnh hưởng đến sức khỏe tôm và gây tôm chết hàng loạt. Phía Bắc có một số mô hình nuôi tôm chân trắng qua Đông đạt hiệu quả không cao, một số nông dân nuôi tôm đã nói: “Tính đi lại lãi tính lại thì lỗ…” 

Litopenaeus vannamei
. Nhiệt độ nước quá cao hoặc quá thấp đều không thuận lợi cho đời sống của tôm. Ảnh: Pipitpan Lerdpipitpon.

Sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ (ngay cả trong phạm vi thích hợp) cũng có thể khiến cho tôm bị sốc (stress) mà chết. Trong quá trình vận chuyển, nuôi dưỡng cần chú ý sự hênh lệch nhiệt độ và nhất là sự thay đổi nhiệt độ đột ngột. Nếu nhiệt độ chênh lệch 5oC/ngày đêm có thể làm cho tôm bị sốc và chết, tốt nhất không để nhiệt độ chênh lệch quá 3oC, biên độ dao động nhiệt độ trong ngày không quá 3oC. 

Chúng ta phải chú ý khi thời tiết thay đổi như dông bão, mưa rào đột ngột, gió mùa Đông Bắc tràn về làm nhiệt độ nước thay đổi đột ngột dễ gây sốc cho tôm. Hiện tượng tôm chết ở một số tỉnh ven biển do nguyên nhân chính là hiện tượng nhiệt độ không khí đã lên 37- 38oC, thời lượng nắng kéo dài trong ngày cao hơn mức bình thường. Trung bình một ngày, bình thường thời gian nắng kéo dài 5-6 giờ. Nhưng hiện tại số giờ nắng trong ngày kéo dài từ 9-10 giờ.

mưa trên ao tôm
Dông bão, mưa rào đột ngột dễ gây sốc cho tôm. Ảnh: Jörg Henninger

Do đó thời tiết khắc nghiệt và nóng kéo dài, dẫn đến nhiệt độ nước ở các đầm nuôi tôm cũng tăng cao, chúng đã gây sốc cho tôm làm cho tôm yếu dễ bị bệnh và chết. Những bệnh thường gặp gây nguy hiểm giai đoạn giao mùa là bệnh sốc nhiệt của tôm chân trắng, vượt ngưỡng cao (>33,5oC) hoặc thấp (<18oC) hoặc biên độ biến nhiệt trong ngày đêm vượt quá 3oC; bệnh vi rút đốm trắng (WSSV), bệnh hoại tử gan tụy cấp (AHPN)…

Biện pháp phòng ngừa tôm nuôi trong giai đoạn biến đổi khí hậu: Chấp hành đúng mùa vụ nuôi tôm do Bộ NN&PTNT công bố hàng năm; tôm giống có nguồn gốc rõ ràng và được kiểm dịch. Hệ thống ao đầy đủ: ao lắng, ao lọc, ao xử lý; ao nuôi có diện tích 1.000-3.000m2, độ sâu nước 1,5-2,0m sẽ đảm nhiệt nước ổn định khi thời tiết biến động. Chú ý khi nhiệt độ không khí >35oC không bật quạt ao nuôi, chỉ bật máy sục khí để nước phân tầng, nhiệt độ tầng mặt cao, nhưng tầng đáy nằm trong giới hạn cho phép. Nuôi tôm theo đúng quy trình của Bộ NN&PTNT ban hành, áp dụng những công nghệ tiên tiến như Biofloc…

Đăng ngày 04/05/2022
Bùi Quang Tề @bui-quang-te
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Tình hình nuôi trồng và quy hoạch thủy sản Việt Nam năm 2025

Ngành thủy sản Việt Nam từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn tạo ra hàng triệu việc làm và đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, trước những thách thức của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, và yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường quốc tế, ngành thủy sản nói chung và lĩnh vực nuôi trồng thủy sản nói riêng đang đứng trước yêu cầu phải chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Nuôi trồng thủy sản
• 09:46 25/04/2025

Tình hình khuẩn Vibrio ngày càng tăng

Trong những năm gần đây, ngành nuôi tôm tại Việt Nam đang đối mặt với một thách thức lớn: sự gia tăng nhanh chóng của vi khuẩn Vibrio trong các ao nuôi. Đây là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe của tôm và hiệu quả kinh tế của người nuôi.

Tôm bệnh
• 10:12 24/04/2025

Tôm chết nổi trên mặt nước

Một trong những hiện tượng nghiêm trọng và ám ảnh nhất chính là tôm chết nổi trên mặt nước. Đây không chỉ là dấu hiệu cho thấy sức khỏe đàn tôm đang bị đe dọa nghiêm trọng, mà còn là lời cảnh báo về một chuỗi vấn đề tiềm ẩn trong quy trình quản lý ao nuôi. Qua bài viết này, tôi muốn chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn đã tích lũy được trong quá trình nuôi, nhằm giúp bà con hiểu rõ nguyên nhân, cách xử lý và phòng ngừa hiệu quả hiện tượng tôm chết nổi.

Tôm chết
• 10:10 22/04/2025

Hệ thống cảnh báo sớm dịch bệnh trong nuôi tôm thông qua phân tích dữ liệu

Hệ thống cảnh báo sớm dịch bệnh trong nuôi tôm thông qua phân tích dữ liệu là một công nghệ tiên tiến giúp phát hiện và ngăn ngừa dịch bệnh trong ngành nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là trong nuôi tôm thâm canh.

Máy đo môi trường
• 10:47 21/04/2025

Siết chặt quản lý khai thác thủy sản năm 2025

Việt Nam là một trong những quốc gia ven biển có ngành thủy sản phát triển mạnh mẽ tại khu vực Đông Nam Á.

Tàu cá
• 07:57 26/04/2025

Ảnh hưởng của bọt khí siêu nhỏ lên tôm thẻ chân trắng

Nuôi tôm tại Việt Nam đối mặt với thách thức lớn từ bệnh hoại tử gan tụy cấp (AHPND) do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus. Nghiên cứu này đánh giá tiềm năng ứng dụng công nghệ bong bóng nano oxy và ozone trong kiểm soát bệnh, thông qua thí nghiệm so sánh hiệu quả giữa bong bóng thường và bong bóng nano trên tôm thẻ chân trắng. Mục tiêu nhằm tìm giải pháp thay thế kháng sinh, cân bằng giữa hiệu quả diệt khuẩn và an toàn cho tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 07:57 26/04/2025

Tình hình nuôi trồng và quy hoạch thủy sản Việt Nam năm 2025

Ngành thủy sản Việt Nam từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn tạo ra hàng triệu việc làm và đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, trước những thách thức của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, và yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường quốc tế, ngành thủy sản nói chung và lĩnh vực nuôi trồng thủy sản nói riêng đang đứng trước yêu cầu phải chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Nuôi trồng thủy sản
• 07:57 26/04/2025

Cá Mó - Chiến binh bảo vệ rạn san hô

Trong bức tranh sinh thái biển rộng lớn, cá Mó (Parrotfish) không chỉ là một sinh vật biển rực rỡ sắc màu, mà còn là một mắt xích quan trọng giúp bảo vệ và duy trì sự sống cho các rạn san hô. Tuy nhiên, trước thực trạng đánh bắt quá mức và nhận thức chưa đầy đủ từ cộng đồng, loài cá đặc biệt này đang đứng trước nguy cơ suy giảm nghiêm trọng. Việc hiểu rõ vai trò sinh thái của cá Mó là bước đầu tiên để gìn giữ đại dương.

Cá mó
• 07:57 26/04/2025

Hiệu quả của peptide kháng khuẩn (AMPs) trong phòng trị bệnh tôm

Trong ngành nuôi tôm, so với giai đoạn năm 1991, người nuôi từng sử dụng nhiều loại kháng sinh để phòng và trị bệnh.

Vi khuẩn
• 07:57 26/04/2025
Some text some message..