Chu kỳ sống của rận biển trên cá chẽm

Caligus minimus hay còn gọi là rận biển, là tác nhân gây bệnh rất quan trọng của hoạt động nuôi lồng nổi trên biển. Chúng là đối tượng gây hại lớn trên các loài cá biển hiện nay. Tác hại của rận biển gây ra không cấp tính như các loài vi khuẩn Vibrio hay virus gây hoại tử thần kinh. Tuy nhiên chúng sẽ bám chặt vào mang, miệng, da, vây và đuôi cá gây chảy máu và tạo ra các con đường xâm nhập của các tác nhân gây bệnh khác. 

Bài báo này mô tả chu kỳ sống của loài rận biển Caligus minimus phân lập từ cá chẽm nuôi trong lồng ở Malaysia. Sự phát triển của giai đoạn ấu trùng đã được quan sát ở 20 -  30°C trong điều kiện phòng thí nghiệm. Caligus minimus trưởng thành cùng với trứng được thu thập và ủ trong cốc có sục khí nhẹ. 

Vòng đời của rận biển 

Vòng đời loài rận biển bao gồm chín giai đoạn: hai nauplii, một copepodid, bốn chalimi, ấu niên và trưởng thành. 

Sơ đồ vòng đời của rận biển Caligus minimus

Trứng nở ra trong vòng 48 giờ ở 30°C và trong vòng 60 giờ ở 20°C, và hai giai đoạn nauplii được quan sát thấy sau 1,88 ± 0,74h và 4,23 ± 1,02h tương ứng. 

Giai đoạn Copepodid được quan sát sau 24,91 ± 2,24 h. Một thí nghiệm được tiến hành bằng cách dùng một con cá chẽm không bị nhiễm khuẩn vào bể có chứa gia đoạn copepodid và ngay lập tức chúng tấn công và bám vào cơ thể cá ở vây và mang của cá. Copepodid là giai đoạn xâm nhiễm vào cơ thể vật chủ và tất cả các giai đoạn tiếp theo được bám vào cơ thể cá và không cần vật chủ trung gian cho sự phát triển của chúng.

Giai đoạn Chalimus được quan sát thấy sau 20,95 ± 3,70 h  và kế tiếp là giai đoạn ấu niên sau 45,88 ± 5,95 h. 

A: Rận biển trưởng thành; B: Giai đoạn copepod

Trong vòng 44,5 ± 1,08 h sau đó, rận biển bắt đầu trưởng thành với hai sợi roi dài và phân biệt đực cái. Con cái trưởng thành và đẻ trứng sau 43,25 ± 3,11h ngay sau đó. 

Ở 20 °C, giai đoạn Copepodid tồn tại khoảng 25,86 ± 1,40 giờ và hoàn thành giai đoạn Chalimus trong vòng 40 h. Cần có 5,5–10 ngày để rận biển Caligus minimus hoàn thành vòng đời của nó. 

Nghiên cứu trên là một trong những báo cáo đầu tiên về vòng đời của loài rận biển Caligus minimus trên cá chẽm. 

Các phân tích chi tiết đã cho chúng ta hiểu biết về các giai đoạn gây hại của loài rận biển này từ Copepodid đến trưởng thành. Qua đó gợi ý cho chúng ta các biện pháp nhằm cắt đứt vòng đời rận biển bằng cách tấn công vào các thời điểm thuận lợi trong chu kỳ sống của chúng như nauplii và copepodid nhằm tiêu diệt loài ký sinh này một cách hiệu quả. Điều này cho thấy rằng trong nuôi cá biển để phòng bệnh rận biển trên cá cần thường xuyên giám sát, theo dõi cá để phát hiện rận biển sớm nhất có thể để tiêu diệt hiệu quả loài này tránh gây hại cho cá.